Fréttablaðið - 17.05.2013, Blaðsíða 17

FÖSTUDAGUR 17. maí 2013 | SKOÐUN | 17
Maribo-búi getur því
valið úr að lágmarki
300 fleiri víntegundum en
Selfyssingur. Samt er fólkið
á Selfossi tiltölulega vel
sett.
Sumir vilja láta ríkið selja áfengi til
að takmarka aðgengi fólks að því.
Ég er ósammála en ég skil rökin.
En í umræðunni má stundum heyra
önnur rök: Að ríkiseinokun sé nauð-
synleg til að tryggja gott vöruúr-
val. Sérstaklega úti á landi. Væri
verslunin gefin frjáls myndu búðir
í hinum dreifðu byggðum í besta
falli bjóða upp á nokkrar vinsælar
bjórtegundir og svo væri ein ryk-
fallin Sunrise-flaska uppi í hillu.
Þetta er tilgáta. Tilgátur eru til að
prófa þær. Ég ákvað að skoða úrval-
ið af léttvíni á Selfossi og í dönsk-
um bæ af svipaðri stærð, Maribo.
Selfoss
Á Selfossi búa um 6.500 manns. Þar
er ein Vínbúð. Hún er sögð vera 700
tegunda búð. Vingjarnlega fólkið
hjá ÁTVR sagði mér að hún væri
líklega með rétt yfir 800 tegundir,
þar af væri um 51% léttvín. Það
myndi gera rúmlega 400 léttvíns-
vörutegundir. Ég fór í sambærilega
vínbúð, í Hafnarfirði og kíkti í hill-
urnar. Ég taldi 430 vörutegundir.
Til að halda því til haga þá er það
auðvitað ekkert glatað. Ég bað vin
minn sem býr í Danmörku að telja
fjölda léttvínsvörutegunda í Netto-
búð í Kaupmannahöfn (Netto er
lágvörukeðja). Þær voru um 120.
Ríkið á Selfossi er því með betra
vöruúrval en dönsk lágvöruversl-
un. En reyndar ber að geta þess að
Selfoss og Akureyri eru með lang-
besta úrvalið af öllum vínbúðum úti
á landi. Á Akranesi, þar sem búa
litlu færri en á Selfossi, eru létt-
vínin um það bil 150-180.
Maribo
Danski bærinn Maribo er á Suður-
Sjálandi í um eins og hálfs tíma
akstursfjarlægð frá höfuðborginni.
Þar búa tæplega sex þúsund manns.
Í bænum eru lágvöruverslanir frá
Aldi, Lidl og Netto og einnig tvær
dýrari verslanir, SuperBrugsen og
SuperBest. Þar eru einnig minnst
þrír sérhæfðir vínsalar. Loks eru
nokkrar aðrar minni verslanir,
sjoppur og bensínstöðvar sem
einnig selja vín.
Ég hringdi í SuperBrugsen í
Maribo. Maðurinn á skrifstofunni
tjáði mér að þeir væru að jafn-
aði með milli 300 og 400 ólík vín í
búðinni hverju sinni, en ef fernur
væru taldar sér, líkt og ÁTVR
gerir, væru vörutegundirnar vel
yfir 500. Hin dýra búðin, Super-
Best, er meðal annars í samstarfi
við dreifingaraðila sem er með lista
yfir 120 sérvalin vín á heimasíðu
sinni. Í samtali við dreifingaraðil-
ann fékk ég staðfest að þeirra vín
væri ekki til sölu í neinum öðrum
verslunum og langflestar vínteg-
undanna væri sannarlega að finna
í venjulegri SuperBest-verslun.
Miðað við þessar upplýsingar má
því minnst velja milli 600 tegunda
af léttvíni í tveimur stærstu búð-
unum í Maribo.
Ég talaði líka við vínsalana í
Maribo. Einn þeirra sérhæfir sig í
víni frá þremur vínekrum í Suður-
Evrópu og var með um hundrað
tegundir, þær voru ekki til sölu í
nokkurri annarri búð á svæðinu.
Ég fékk einnig sendan vörulista
frá öðrum vínsala í bænum. Sá
var með 215 tegundir. Lítil skörun
virtist við vörulista annarra en
ég þori þó ekki að fullyrða að ein-
hver þeirra víntegunda væru ekki
til sölu í stóru búðunum tveimur.
Ég náði ekki í þriðja vínsalann og
skoðaði ekki lágvöruverslanirnar
og bensínstöðvarnar. En allra, allra
varlegasta áætlunin hljóðar sem
sagt upp á yfir 700 vörutegundir.
Úrvalið verra á Íslandi
Maribo-búi getur því valið úr að
lágmarki 300 fleiri víntegundum
en Selfyssingur. Samt er fólkið á
Selfossi tiltölulega vel sett. Úr-
valið á Akranesi er allavega fjór-
falt verra en í Maribo. Sama gildir
annars staðar á landinu, sé Akur-
eyri undanskilin. Á flestum stöðum
er úrvalið svipað og í danskri lág-
vöruverslun. Ég ætla ekki að halda
því fram að það sé hörmulegt en
þeir sem halda því fram að það
sé „frábært“ hafa greinilega ekki
mikinn samanburð.
Ég get skilið inntak þeirra raka
að einkaleyfi ríkisins þurfi til að
halda dreifingu víns í skefjum. En
rökin um að einkaleyfið sé nauð-
synlegt til að tryggja vöruúrval,
því kaupmenn kunni ekki að stunda
kaupmennsku og hafi til þess engan
metnað, þau rök standast ekki
skoðun. Vínúrvalið á Selfossi væri
betra ef Selfoss væri danskur bær.
Selfoss og Maribo
Í DAG
Pawel Bartoszek
stærðfræðingur
Fiskikóngurinn • Sogavegi 3 • www.fiskikongurinn.is
HUMAR
SKELFLETTUR
SIGIN
GRÁSLEPPA,
FRÁ DRANGSNESI
OG REYKTUR
RAUÐMAGI
Opið
laugardag
10–15
HUMARHALAR
Stærð 24-30
NÝLÖGUÐ
HUMARSÚPA
Á hverju ári hverfa læknar til
útlanda að loknu læknanámi. Þar
leggja þeir stund á framhaldsnám
og flestir ílengjast áfram erlendis.
Samt eru einstaka læknar sem
vilja vinna hér á landi undir því
mikla álagi sem fylgir vinnu á t.d.
Landspítalanum. Einn af þessum
læknum er kominn á aldur og
reglugerðir segja að hann verði að
hætta 31. maí 2013. Þessi læknir
sinnir um 100 sjúklingum. Hann
er ern og fullfrískur og vill vinna
áfram ef hann væri beðinn um það.
Vinnan á hug hans allan hvort sem
það snýr að sjúklingunum sjálfum
eða því fræðilega. Allir sjúkling-
arnir treysta honum fyrir heilsu
sinni og lífi. Jákvæðni hans fyllir
okkur af orku sem er nauðsynleg í
erfiðum veikindum eins og krabba-
meini.
Nú á hann að hætta. Enginn
kemur í staðinn svo vitað sé.
Enginn hefur rætt við okkur sjúk-
lingana hans um hver taki við
okkur. Við erum full af óöryggi
og kvíða, því enginn talar við
okkur um þær breytingar sem eru
í vændum, og aðeins tvær vikur
eftir af maí.
Að sjálfsögðu viljum við hafa
okkar lækni áfram. Eru ekki þarfir
sjúklinganna meiri en reglugerðir
á blaði?
Burt séð frá öllum reglugerðum
ættuð þið, Björn Zoëga, forstjóri
Landspítalans, og Vilhelmína Har-
aldsdóttir, yfirlæknir lyfja deildar
Landspítalans, að taka höndum
saman og bjóða þessum lækni
stöðu áfram. Öllum hans sjúk-
lingum til blessunar.
Virðingarfyllst,
Þórey Björnsdóttir
Ragnhildur Gísladóttir
Agnes Snorradóttir
Sigríður Önundardóttir
Þórdís Björnsdóttir
Afrit sent til velferðarráðherra
Ákall frá krabba-
meinssjúklingum