Fréttablaðið - 18.12.2013, Blaðsíða 20

18. desember 2013 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is HELGAREFNI: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kristján Hjálmarsson, kristjan@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
GULLFALLEG OG
BRÁÐSKEMMTILEG SAGA!
Geisladiskur
með upplestri á
sögunni fylgir
SILJA BJÖRK HULDUDÓTTIR, MORGUNBLAÐINU
2. prentun
komin í vers
lanir!
Frumvarp um breytingar á tollalögum
er til umræðu á Alþingi núna og stefnir í
að það verði lögfest nú fyrir jól. Umrætt
frumvarp kemur ekki til af góðu. Það er
í raun önnur tilraun stjórnvalda til að
bregðast við aðfinnslum umboðsmanns
Alþingis varðandi úthlutun tollkvóta
vegna innflutnings á landbúnaðarafurð-
um.
En málið er ennþá stærra. Það snýst
fyrst og síðast um skuldbindingar
íslenska ríkisins gagnvart Alþjóðavið-
skiptastofnuninni (WTO), möguleika til
tekjuöflunar fyrir ríkissjóð, lögmæti
gjaldtöku og rétt neytenda til aðgengis
að ódýrari matvöru. Efni frumvarps-
ins breytir engu um þá staðreynd að
íslenska ríkið uppfyllir ekki þjóðrétt-
arlegar skyldur sínar og innheimtir
umtalsverð gjöld án þess að fyrir þeirri
gjaldheimtu sé fullnægjandi lagastoð.
Það er því mikilvægt að endurskoðun á
lögunum fari fram að vel ígrunduðu máli
og með hagsmuni almennings að leiðar-
ljósi. Ennfremur má minna á að stjórn-
völd vinna nú að einföldun regluverks en
umgjörð um tollvernd búvara þarf svo
sannarlega á því að halda að regluum-
gjörð sé einfölduð.
Við meðferð málsins tók atvinnuvega-
nefnd Alþingis það til meðferðar. Félag
atvinnurekenda benti á ofangreinda
meinbugi og í umsögn Samkeppniseftir-
litsins sagði til dæmis: „Tollkvótar hafa
almennt í för með sér neikvæð áhrif á
samkeppni sem veldur bæði atvinnulífi
og neytendum tjóni.“ Þá beinir eftirlitið
því til nefndarinnar „að beita sér fyrir
því að horfið verði frá aðgangshindr-
unum sem almennt felast í tollkvótum á
innflutningi á búvörum“.
Aðfinnslurnar voru sem sagt afger-
andi og flestar á einn veg. Þær kölluðu á
afgerandi afstöðu nefndarinnar og mikla
bragarbót á frumvarpinu. Undirritaður
fylltist því bjartsýni þegar breytingartil-
laga nefndarinnar við frumvarpið kom
fram. Bjartsýni fyrir hönd neytenda og
fyrir hönd borgara sem vilja að íslenska
ríkið standi við skuldbindingar sínar og
vandi lagasetningu. Nú skyldi láta hend-
ur standa fram úr ermum. En sú gleði
varð skammvinn. Aðeins ein breyting
var gerð af nefndinni. Sú breyting var
af smærri gerðinni. Orðinu „og“ skyldi
bætt við eina setningu í frumvarpinu.
Annað skyldi standa óbreytt. Eftir allar
þessar ábendingar og augljósu galla.
Þrátt fyrir allt var breytingin eitt lítið
„og“. Það var og.
Var þetta allt „og“ sumt?
VIÐSKIPTI
Almar
Guðmundsson
framkvæmdastjóri
Félags atvinnu-
rekenda
Milliganga um leiðréttingu
Umræða var á þingi í gær þar sem
Birgir Ármannsson, formaður utan-
ríkismálanefndar, var spurður út í orð
forsætisráðherra um að ESB hafi í raun
slitið aðildarviðræðum við Ísland með
því að skrúfa fyrir IPA-styrki hingað til
lands. Svar Birgis var kýrskýrt. „Íslensk
stjórnvöld hafa ekki slitið viðræðunum,“
og „auðvitað, eins og hv. þingmaður
veit, hefur heldur ekki verið um að
ræða slíka formlega ákvörðun af
hálfu Evrópusambandsins.“ Það er
ekkert nema jákvætt að stjórnarand-
staðan geti haft milligöngu um að
stjórnarliðar leiðrétti misskiln-
ing hver annars.
Ískyggilegt sjálfstæði
Þorsteinn Sæmundsson,
samflokksmaður for-
sætisráðherra, sté einnig í pontu og vék
orðum að þeirri fásinnu að Seðlabank-
inn hefði sett spurningarmerki við
skuldaleiðréttingartillögur stjórnarinnar
og einn af sérfræðingum bankans
segði að bann við verðtryggingu færi í
einhverjum tilvikum gegn hagsmunum
lántakenda.
„Ég spyr mig á hvaða vegferð þessi
banki er,“ sagði Þorsteinn. „Þetta
gerist í kjölfar þess að hann
lækkar ekki stýrivexti
annan mánuðinn í
röð. Ég velti fyrir mér
hvort þessi stofnun valdi
hlutverki sínu eða hvort
rétt sé að breyta
hlutverki hans
vegna þess að
mér finnst
satt að segja
ískyggilegt ef þessi höfuðstofnun
efnahagsmála á Íslandi hefur ekki trú á
því að við getum lagt af verðtryggingu
og við séum dæmd til þess að vera
um ófyrirséða framtíð í klóm hennar.“
Það er gott að þingmenn eru á tánum
og láta sjálfstæðar stofnanir heyra
það þegar þær ganga ekki í takt við
stjórnvöld.
„The RÚV is on fire“
Páll Magnússon varpaði sprengju
í gær þegar hann sagði upp starfi
sínu sem útvarpsstjóri. Nú hefur
heyrst af því að frambærilegar kon-
ur hægra megin við hina pólitísku
miðju og með reynslu af
fjölmiðlum séu farnar að
uppfæra ferilskrárnar.
thorgils@frettabladid.is
S
etning laga um endurnýjanlegt eldsneyti í samgöngum
er að mörgu leyti undarlegt mál. Ákvæði um að ákveðið
hlutfall af eldsneytinu sem við kaupum á benzínstöðvum
verði að vera lífdísill, metanól eða eitthvað svipað taka
gildi um áramót.
Tilgangurinn er góður; að
minnka notkun jarðefnaelds-
neytis og draga úr útblæstri
gróðurhúsalofttegunda. Lögin
eru hins vegar sett með tilvísan
til Evróputilskipunar sem Ísland
hefur sex ára frest til viðbótar
til að uppfylla. Fulltrúar olíu-
félaganna hafa kvartað undan
skömmum aðlögunartíma og kostnaði og fyrirhöfn sem honum
fylgir. Nú hefur atvinnuveganefnd Alþingis lagt fram frumvarp
sem kveður á um að beðið verði fram á seinni hluta næsta árs
með að beita sektarákvæðum ef fyrirtækin verða ekki tilbúin.
Asinn við að koma löggjöfinni á virðist tilkominn vegna ákafa
innlendra framleiðenda endurnýjanlegs eldsneytis að koma vöru
sinni á innanlandsmarkað. Fyrir stuttu sagði Fréttablaðið frá því
að uppruni málsins hefði verið sá að Carbon Recycling Inter-
national, íslenzkt fyrirtæki sem framleiðir metanól til íblöndunar
í benzín, hefði að eigin frumkvæði sent atvinnuvegaráðuneytinu
drög að lagafrumvarpi, sem síðan varð að lögunum umdeildu.
Atvinnuvegaráðuneytið hafnaði því að fyrirtækið hefði haft
mikil áhrif á löggjöfina og benti á að mikill munur væri á texta
skjalsins sem kom frá CRI og frumvarpsins, sem síðar var lagt
fram á Alþingi. Það er rétt, en greining sem Gunnar Helgi Krist-
insson stjórnmálafræðiprófessor og Haukur Arnþórsson stjórn-
sýslufræðingur gerðu fyrir Fréttablaðið og sagt var frá í blaðinu
í gær, sýnir að frumvarpsdrögin sem ráðuneytið sendi frá sér
til vinnslu, áður en endanlegt frumvarp var lagt fram, voru að
þremur fjórðuhlutum samhljóða texta skjalsins frá CRI.
Gunnar Helgi sagði í Fréttablaðinu í gær að íslenzku ráðu-
neytin væru svo lítil og veikburða og undir margvíslegu álagi,
að þau væru berskjölduð fyrir þrýstingi hagsmunaaðila. Hann
segist ekki þekkja önnur dæmi um að fyrirtæki sem á hagsmuna
að gæta hafi beinlínis skrifað drög að lagafrumvarpi, það sé
„óvenjulegt og örugglega óheppilegt“.
Óhætt er að taka undir það. Lögin um endurnýjanlegt elds-
neyti þjóna vissulega göfugum tilgangi og olíufyrirtækin
virðast ekkert hafa á móti þeim sem slíkum; fremur hversu
skammur tími gafst til að laga sig að löggjöfinni. En sú spurn-
ing vaknar að sjálfsögðu hvort dæmin geti verið fleiri og hvort
fyrirtæki eða hagsmunasamtök geti stokkið með þessum hætti
inn í stefnumótunarhlutverk ráðuneytanna án þess að þau fái í
raun rönd við reist.
Það er ástæða til að rifja upp að ein af ályktunum þingmanna-
nefndarinnar sem fjallaði um rannsóknarskýrslu Alþingis var
að hún væri „áfellisdómur yfir íslenskri stjórnsýslu, verklagi
hennar og skorti á formfestu jafnt í ráðuneytum sem sjálfstæð-
um stofnunum sem undir ráðuneytin heyra.“ Sá lærdómur virðist
ekki hafa komizt fyllilega til skila, miðað við þau vinnubrögð sem
viðhöfð voru í þessu máli.
Undarleg vinnubrögð við samningu lagafrumvarps:
Veikburða
stjórnsýsla