Fréttablaðið - 20.02.2014, Qupperneq 21

FIMMTUDAGUR 20. febrúar 2014 | SKOÐUN | 21
Í kjölfar hrunsins þurfti
kunningjafólk mitt að
flytja til Noregs til að
þreifa fyrir sér með vinnu.
Skömmu áður höfðu þau
keypt sér fjögurra her-
bergja íbúð í Seljahverfi,
sem þau báðu mig að sjá
um útleigu á, á meðan þau
væru í Noregi. Ég leigði
íbúðina prýðis manni sem
bauð af sér góðan þokka
og hann greiddi fúslega uppsetta
leigu sem ég ákvað að hafa í lægri
kantinum af því mér leist vel á
manninn. Upp á síðkastið er hann
hins vegar farinn að tala um hvort
ég vilji ekki lækka við hann leig-
una. Ég óttast að hann sé farinn
að halla sér að flöskunni, allavega
hefur hann minni auraráð og þess
vegna finnst honum hann eigi alls
ekki að þurfa að borga jafn mikið
og áður.
Heimtar lækkaða leigu
Ég hef bent honum á að þar sem
hann er einn í heimili ætti honum
að nægja þriggja herbergja íbúð
enda virðist greiðslugeta hans
alveg ráða við það. Hann má
ekki heyra á það minnst heldur
krefur hann mig núna um að fá
samning um íbúðina til 20 ára
og hann væri e.t.v. reiðubúinn að
greiða mér hærri leigu einhvern
tíma síðar ef úr málum rætist hjá
honum. Svo bendir hann á eitt-
hvað sem hann telur vera óljós
ákvæði í upphaflega leigusamn-
ingnum, sem gæti hugsanlega
kveðið á um að í raun og veru eigi
hann íbúð vinafólks mín í Noregi,
en ekki þau!
Nægir aðrir sem vilja leigja
Þetta er allt frekar erfitt
fyrir mig þar sem ég veit af barn-
mörgum fjölskyldum sem mundu
gjarnan vilja borga þá leigu, sem
núverandi leigjandi er að greiða og
meira til, ef ég aðeins losnaði við
hann úr húsnæðinu. Á ég að lækka
verðið á húsnæðinu, bara af því að
hann vill ekki borga meira? Leigj-
andinn er farinn að minna mig
óþyrmilega mikið á „freka kall-
inn“ sem Jón Gnarr hefur gert svo
ágæt skil.
Gildir ekki sama um sjávarútveginn?
Dæmisagan hér að ofan getur gilt
um samskipti þjóðarinnar (eigenda
íbúðarinnar) og þeirra sem nú eru
kvótahafar íslensku fiskimiðanna
(leigjandinn) en þeir vilja láta leig-
una ráðast af því hvernig stendur á
hjá þeim hverju sinni! Úti um allt
land eru fiskverkendur og kvóta-
lausar útgerðir sem bíða í röðum
eftir að fá að bjóða í kvótann á jafn-
réttisgrundvelli. Hvers vegna á
þjóðin (eigandi fiskimiðanna) að
sætta sig við að leigan á kvóta ráðist
bara af greiðslugetu þeirra útgerð-
armanna sem nú róa til fiskjar, en
ekki því hvaða leigu væri hægt að
fá, ef kvótinn væri boðinn til leigu
á almennum markaði?
Leigjandinn sem
neitar að fara Það hefur varla verið áhlaupaverk fyrir Gunn-
ar Haraldsson og félaga
hans í Hagfræðistofnun
Háskóla Íslands að gera
úttekt á aðildarmálunum
fyrir Alþingi, enda hefur
það tekið sinn tíma.
Nær hefði verið að kalla
til alla þá sérfræðinga hins
opinbera, ráðuneyta og rík-
isstofnana, Seðlabankans,
menntasamfélagsins og
hagsmunasamtaka þjóðfélagsins
sem unnið hafa að þessum samn-
ingum í fjögur ár en önnur á þessu
sviði í áratugi. Löggjafarvaldið ætti
að eiga hægt um vik að fá allar slík-
ar upplýsingar í trúnaði, gerist þess
þörf.
Langt ferli til skaða
Tvennt stingur í augu. Það er
alrangt að Ísland hljóti að undir-
gangast gjaldþrota stefnu ESB
í sjávarútvegsmálum. Þá er það
grundvallaratriði að Evrópusam-
bandið er vettvangur ákvarðana
um breytingar.
Það er vissulega rétt að það er
mjög til baga að ekki skyldi vera
hægt að ljúka aðildarsamningunum,
a.m.k. fyrir sjávarútveg og landbún-
að, fyrir 2013. Í samningnum hefðu
átt að vera óformleg tímamörk og
samkomulag um skarpara vinnulag
til að samningsniðurstöður lægju
fyrir áður en gengið var til síðustu
Alþingiskosninga.
Ferli sem miðaðist við lönd Aust-
ur-Evrópu kallaði vafalaust á rýni-
vinnu laga en það átti ekki við um
Ísland fremur en EES-löndin áður.
Langt samningaferli, ólokið eftir
fjögur ár, var sérstaklega til skaða
eins og úrslit urðu í Alþingiskosn-
ingunum.
Hvað sem því líður, yrðu samn-
ingsslit með því að draga umsókn-
ina til baka núna versta áfall fyrir
orðspor Íslands í sögu lýðveldisins.
Við sláum ekki á þá bróður-
hönd sem margir ESB-leið-
togar hafa rétt okkur.
Meginkrafa um íslenskt
fiskveiðistjórnunarkerfi
Fullyrða má að fiskveiði-
stjórnunin í sameiginlegu
sjávarútvegsstefnunni í
ESB hefur mistekist. Hún
hefur leitt til slíkrar ofveiði
í Norðursjónum að fiski-
stofnar eru í stórhættu, m.a.
vegna fáránlegrar reglu varðandi
brottkast. Styrkir til skipasmíða og
reksturs eru slíkir að flotastærð-
in og þar með veiðigetan er alltof
mikil og útgerðin getur ekki þrifist
án fjárgjafa.
Markmið stefnu í sjávarútvegs-
málum er að veiðar miðist við að
stofnarnir séu sjálfbærir og flotinn
arðbær. Alkunna er að þetta fag
kunna Íslendingar mætavel og það
hefur oft komið upp að slík stefnu-
breyting hjá ESB sé aðkallandi.
Það er því meginkrafa að lögsaga
okkar verði skilgreind sem sér-
stakt íslenskt fiskveiðistjórnunar-
svæði. Þessi réttindi verða varan-
lega tryggð í aðildarsamningnum,
sem hefur sama lagagildi og stofn-
skrá ESB, Rómarsamningurinn og
allar aðrar aðalsamþykktir sem
kenndar eru við Maastricht, Nice
og Lissabon.
Þetta þýðir að sérstaða Íslands er
óbreytanleg, því til slíks, svo full-
komlega fjarstætt sem það er, þyrfti
samþykki okkar sjálfra.
Hagsmunamat mælir með aðild
Evrópusambandið er í eðli sínu vett-
vangur vegna framkvæmdar sam-
eiginlegs, breytilegs lagagrund-
vallar. Um er að ræða viðbrögð við
dýnamískri þróun innbyrðis við-
skipta og efnahagssamstarfs og
ekki síður afstöðu til breyttra sam-
skipta út á við.
Þannig urðu rafræn vöruvið-
skipti til breytinga á rekstri innri
markaðsins rétt eins og að ný, sam-
hæfð fjarskiptatækni tengd EURO-
POL gaf tryggari landmæravörslu
Schengen-ríkjanna. Þar eð ESB
aðlagast breyttum aðstæðum hefur
samvinnan eðlilega þróast frá þeim
tíma að núverandi tengsl okkar réð-
ust við gerð samningsins um Evr-
ópska efnahagssvæðið frá 1993.
Í áföngum hefur ESB stækkað og
stofnað myntbandalag með upptöku
evru, nú lögeyrir 14 ríkja. sem hefur
staðist álag bankakreppunnar. ESB
hefur skilað sínu í feikimiklum
vexti og velmegun. Það eru hrak-
spár einar að vegna ólíks þróunar-
stigs, tungumála og sögu sé mynt-
bandalagið dauðadæmt. Reynslan
sýnir hið gagnstæða og að ríkin
finna styrk og sjá betri framtíð í
þessari samvinnu.
Að gerðum aðgengilegum aðild-
arsamningi mælir mat hagsmuna
okkar með aðild Íslands að Evr-
ópusambandinu. Þetta er ekki síst
vegna þess að næsta þróunarstig
Evrópusamvinnunnar er svokall-
aður fríverslunarsamningur við
Bandaríkin (Trans Atlantic Trade
and Investment Pact). Væri ekki
rétt að taka þetta fyrir sem aðal-
mál framtíðar innan Evrópusam-
bandsins? Það er einmitt þetta nýja
fríverslunarsvæði sem er lífshags-
munamál fyrir okkur, ekki síst
vegna erlendra fjárfestinga eftir að
höftum verður aflétt.
Vonandi sjá menn ekki lausn
varðandi erlent fjármagn á Íslandi í
kínverskum framkvæmdalánum og
gjafafé að hætti Afríkuríkja.
Vettvangur breytinganna
SJÁVARÚTVEGUR
Bolli Héðinsson
hagfræðingur
➜ Hvers vegna á
þjóðin að sætta
sig við að leigan á
kvóta ráðist bara af
greiðslugetu þeirra
útgerðarmanna sem
nú róa til fi skjar.
➜ Þetta þýðir að sérstaða
Íslands er óbreytanleg, því
til slíks, svo fullkomlega
fjarstætt sem það er, þyrfti
samþykki okkar sjálfra.
EVRÓPUMÁL
Einar
Benediktsson
fyrrv. sendiherra
Það gerðist fyrir skemmstu
að málefni framhaldsskól-
anna rötuðu inn í umræður
á Alþingi. Það telst til tíð-
inda. Vil ég þakka Svandísi
Svavarsdóttur fyrir að vekja
máls á því ömurlega ástandi
sem ríkir innan framhalds-
skólanna. Af þessu tilefni
ákváðu kennarar í Flens-
borg að vera sýnilegir og
fjölmenntu á þingpallana.
En viti menn, aðeins 25
mega vera á þingpöllum í
einu. Það er því ekki lengur
hægt að fylla þingpalla. En
það má fylla kennslustofurnar svo að
ófremdarástand skapast. Það mega
vera allt að 32 nemendur í misstórum
kennslustofum.
Morgunblaðið sá ástæðu til þess að
gera frétt úr þessari uppákomu. En
efni fréttarinnar var ekki bág staða
framhaldsskólans, heldur það hvort
það væri forsvaranlegt að kennarar
legðu niður störf til að fylgjast með
þjóðfélagsumræðunni og hvort það
væri nemendum boðlegt.
Það sem hins vegar blasti við
okkur kennurum, sem vorum svo
heppnir að fá sæti á þingpöllum
þennan dag, var hálftómur þingsal-
ur. Hvar voru þingmenn og -konur?
Næðist ekki betri árangur í þjóð-
félagsmálunum ef þingmenn verðu
meiri tíma í þingsal? Eða getur það
verið að hluti af vinnu þingmanna sé
ekki sýnilegur eins og hluti af vinnu
kennara? Ráðherra menntamála sat
undir fyrirspurnum. Á milli þess
sem hann svaraði þeim, var hann í
hliðarherbergi þingsalar, að skoða
símann eða sást ekki. Ég held að
ráðherra yrði jafnhissa ef hann sæi
kennara viðhafa slíkt í starfi. Kenn-
arar eru til staðar í kennslustund-
um en hanga ekki í símanum þegar
þeir eiga að vera að sinna nemend-
um sínum.
Sama ræðan
Ræðan sem við fengum svo að heyra
frá ráðherra var sú sama og hann
flutti í sal Flensborgarskólans þegar
honum var boðið þangað að
ræða málefni framhalds-
skólanna í Hafnarfirði nú
fyrir jól. Sami söngurinn
um slaka lestrarkunnáttu
drengja og að það hefði tek-
ist við gerð síðustu fjárlaga
að verja fjárframlög til skólanna, þ.e.
að þau væru þau sömu og árið áður
og verðbætt að auki. Málið er að það
er bara ekki nóg til að reka fram-
haldsskólann.
Grunnskólinn fær um 1.200 þús-
und í fjárframlög á hvern nemanda
en framhaldsskólarnir þurfa að láta
sér nægja um 800 þúsund. Þar að
auki þurfa þeir að stofna til kostn-
aðar vegna allra nemenda sem sækja
um skólavist, en fá svo einungis
greitt fyrir þá nemendur sem mæta
í próf.
Við getum ekki haldið áfram að
reka framhaldsskólann með sjálf-
boðavinnu kennara og úreltum
tækjakosti. Skólarnir eru sumir
hverjir nærri gjaldþrota vegna þess
að ríkið hirðir rekstrarafgang skól-
anna ef einhver er. Síðan fyrir hrun
hafa 12 milljarðar verið teknir út úr
rekstri framhaldsskólans. Þetta er
ekki boðlegt og kennarar munu ekki
láta bjóða sér þetta lengur.
Einu sinni voru laun kennara
metin til jafns við þingfararkaupið.
Nú eru kennarar með miklu lægri
laun en þingmenn, enda stéttin að
stórum meirihluta konur, skólarnir
byrja fyrr og því hefur vinnutími
kennara lengst á sama tíma og kaup-
ið hefur verið gjaldfellt gríðarlega.
Ríkisstjórnin ætti að hefja „kvenna-
störf“ til vegs og virðingar, meta
laun kennara til jafns við laun þing-
manna aftur og sýna þannig jafn-
rétti í verki.
Kennari vs.
þingmaður
KJARAMÁL
Sigríður Ragna
Birgisdóttir
spænskukennari
og formaður
Kennarafélags
Flensborgar
➜ Við getum ekki
haldið áfram að reka
framhaldsskólann
með sjálfboðavinnu
kennara og úreltum
tækjakosti.
Save the Children á Íslandi
Opið í Bláfjöllum:
Venjuleg helgaropnun kl. 10–17.
Einnig opið fimmtudag, föstudag,
mánudag og þriðjudag kl. 11–21.
Skálafell verður einnig opið
um helgina.
Lengjum opnunartímann í vetrarfríinu
Ferðir samkvæmt áætlun.
Aukarúta fer á fimmtudegi og
föstudegi frá Olís í Mjódd kl. 11
og frá Bláfjöllum kl. 15.
Upplýsingasími 530 3000
Nánari upplýsingar skidasvaedi.is
PIPA
R
\TBW
A
SÍA
140526