Fréttablaðið - 15.05.2014, Blaðsíða 25

ÍSLENSKT GRÆNMETI
SÖLUFÉLAG GARÐYRKJUMANNA VOR 2014
Ég lagði fyrst inn hjá Sölufélagi garðyrkjumanna þegar ég var 19 ára og hef gert það síðan“, segir Sveinn Björnsson
garðyrkjumaður á Varmalandi í Borgarfirði. Hann
hefur því átt viðskipti við Sölufélagið í 50 ár og sat
um tíma í stjórn félagsins.
Garðyrkjustöðin Varmaland í Borgarfirði var
byggð árið 1938 í landi Reykholts og er því
með elstu garðyrkjustöðvum á landinu. Þar hafa
verið ræktaðir tómatar í 75 ár. Sveinn Björnsson
segir að hann hafi byrjað að hjálpa föður sínum í
garðyrkjunni þegar hann var 8 ára. Þá hafi hann
tekið að sér að vökva. Allt grænmetið var flutt í
trékössum sem tóku 5- 6 kíló. „Við fengum sent
kassaefnið og ég fékk að setja þá saman. Mér fannst
svo gaman að smíða að ég sagðist ætla að verða
smiður“, segir Sveinn. Hann segist alla tíð hafa
unnið við uppbyggingu á Varmalandi og hafi auk
smíðavinnu unnið við múrverk og pípulagnir.
Sveinn hóf rekstur garðyrkjustöðvar á
Varmalandi árið 1964 en árið 1973 tók hann
einnig við rekstri garðyrkjustöðvar föðurs síns.
Ekkert af upphaflegu gróðurhúsunum sem byggð
voru á árunum eftir 1938 stendur enn. Sveinn
hóf uppbyggingu og endurnýjun á gróðurhúsum
árið 1979 og vann meira og minna að þeirri
uppbyggingu sjálfur. Húsin þekja nú um 2060
fermetra lands.
„Þróunin í garðyrkjunni hefur orðið mjög mikil
og hröð undanfarin ár. Garðyrkjustöðvum hefur
fækkað og þær hafa stækkað. Garðyrkjubændur
hafa sótt sér mikla þekkingu t.d. til Hollands og
Finnlands og það styrkir okkar atvinnugrein og
gerir hana hæfari til að takast á við samkeppnina“,
segir Sveinn. Hann segir mjög ánægjulegt að nú
sé garðyrkjan fyrirmynd fyrir allan landbúnað
hér á landi þegar litið sé til rekjanleika.
Garðyrkjubændur fóru að upprunamerkja
vöru sína fyrir tíu árum og hægt er að rekja
framleiðsluna beint til bóndans. Sveinn segir
þetta mjög mikið aðhald fyrir bændur enda séu
gæðamálin í góðu lagi hjá þeim.
Sveinn segir að þegar horft sé til framtíðar sé
augljóst að hægt sé að rækta meira grænmeti á
Íslandi og landsmenn gætu auðveldlega verið
sjálfum sér nógir. „Það hafa komið góðir
garðyrkjubændur inn í greinina undanfarin ár og
það styrkir okkur verulega“, segir Sveinn. Hann
bætir við að grunnurinn að velgengni í ræktun
sé að hafa brennandi áhuga og það hafi íslenskir
garðyrkjubændur, það sé skýringin á því hversu
góð framleiðslan er. Eins megi ekki gleyma
dýrmætustu auðlindinni sem er heitt og kalt vatn.
Á Varmalandi eru eingöngu ræktaðir tómatar og
er ársframleiðslan um það bil 60 tonn. Tómatarnir
eru ræktaðir í jarðvegi, þeim er sáð í desember
og eru hafðir undir lýsingu fram í febrúar. Tínslan
hefst svo um miðjan apríl og eru tómatarnir
tíndir út nóvember. Eftir það er allt hreinsað út
úr gróðurhúsunum og þau sótthreinsuð áður en
sáð er á ný. Ræktunin í Varmalandi er vistvæn,
býflugur sjá um að frjóvga plönturnar og leggur
Sveinn áherslu á halda húsunum hreinum og hefur
Garðyrkjustöðin Varmaland verið laus við alla
óværu síðustu ár.
Í gengum árin hefur öll fjölskyldan komið að
ræktuninni á Varmalandi. „Öll börnin mín fimm
hafa hjálpað til við garðyrkjuna en farið svo sínar
eigin leiðir, en þau koma oft um háannatímann og
leggja hönd á plóg“, segir Sveinn.
Tómatarnir á Varmalandi
eru tíndir þrisvar í viku
og þeim pakkað á
staðnum. Sendingar
fara tvisvar í viku frá
garðyrkjustöðinni til
neytenda. Gróðurhúsin
eru hituð upp með
jarðhita úr borholu
sem var tekin í notkun
1974. Garðyrkjustöðin
er í nágrenni við tvo
sögufræga hveri, Skriflu
og Dynk. Heitt vatn frá
hverunum hefur verið nýtt
í Reyholti öldum saman
en við fornleifauppgröft
hafa fundist veitustokkar út
frá Skriflu sem grafnir voru á
miðöldum.
Hafa ræktað tómata
á Varmalandi í 75 ár
Pastasósa
Sú besta
í bænum
Gúrkur
Góðar
með
öllu
Tómatsósa
Sú eina
sanna
Listakokkar
Höfundar uppskrifta
í blaðinu eru: Nanna
Rögnvaldsdóttir,
Helga Mogensen,
Hrefna Sætran, og
Margrét Leifsdóttir.
H
A
RI
H
A
RI
H
A
RI
EL
SA
B
JÖ
RG
M
A
G
N
Ú
SD
Ó
TT
IR
GEYMIÐ BLAÐIÐ
Sveinn Björnsson „Öll börnin mín fimm hafa hjálpað til við garðyrkjuna en farið svo sínar eigin leiðir, en þau koma oft um háannatímann og leggja hönd á plóg.”
Tómatgrunnur
Þar sem
tómatar koma
við sögu