Fréttablaðið - 06.03.2015, Blaðsíða 26

4 • LÍFIÐ 6. MARS 2015
Ef þú hefur spurningu um
kynlíf þá getur þú sent
Siggu Dögg póst og
spurningin þín gæti birst í
Fréttablaðinu.
sigga@siggadogg.is
VILTU SPYRJA UM KYNLÍF?
Sigríður Kristín Hrafnkelsdóttir
formaður Félags lýðheilsufræðinga
Rannsóknir sýna að kyrrseta er
ein af ógnum nútímasamfélagsins
og einn af áhrifavöldum lífsstíls-
sjúkdóma. Við getum komið í veg
fyrir sjúkdóma og slys með því að
hreyfa okkur daglega alla ævi og
taka þannig ábyrgð á eigin heilsu.
Það er svo gott að finna líkamann
lifna við þegar við reynum að-
eins á þolmörkin og bætum þol og
styrk. Og það er aldrei of seint að
byrja. Hér eru nokkur góð ráð.
Markmiðasetning
Fyrst er gott að gera raunhæf
markmið og skrifa þau niður.
Rannsóknir sýna fram á að
ganga í 30 mínútur á dag eykur
lífsgæði og lengir líf fólks.
Ráðleggingar frá Embætti
landlæknis segja að fullorðn-
ir þurfi hreyfingu í 30 mínút-
ur á dag og börn í 60 mínút-
ur á dag. Öll hreyfing skipt-
ir máli og það að taka stigann
í stað lyftunnar gerir það líka.
Hægt er að finna öpp auk vef-
síðna með áætlunum þar sem
þol og styrkur er aukinn smátt
og smátt.
Forgangsröðun
Tímastjórnun er nauðsynleg og
þörf á að forgangsraða. Það er
mikilvægt að fella hreyfinguna
inn í daginn þegar okkur hentar
það. Samverutíma með börnum
er hægt að tvinna við hreyfitíma.
Láttu hreyfinguna ganga fyrir til
að öðlast aukna orku.
Aðgengi
Greindu umhverfið þitt. Hvaða
hreyfingu tekur þig stystan tíma
að nálgast? Er hlaupahópur í ná-
grenninu? Er líkamsræktarstöð
eða sundlaug í nágrenni við heim-
ilið eða vinnustað? Er góð aðstaða
á vinnustað til hreyfingar? Er
sturta á staðnum ef þú ákveður
að hjóla í vinnuna sem lið í bætt-
um lífsstíl?
Hvatning
Við erum öll misjöfn þegar
kemur til sjálfsaga og sumir
þurfa meiri hvatningu en aðrir.
Hjá æfingafélögum færðu hvatn-
ingu þegar illa viðrar og jafn-
vel hefur félaginn þau áhrif að þú
eflist enn frekar. Finndu þinn æf-
ingafélaga, auglýstu eftir honum
ef þú þarft.
Vinnuumhverfi
Sífellt fleiri stjórnendur vinnu-
staða hafa áttað sig á því að
heilbrigður starfsmaður er
gulli betri. Heilsueflandi fyrir-
tæki bjóða upp á sveigjanleika,
stuðning og jafnvel aðstöðu til
hreyfingar. Ef ekki er boðið
HUGURINN HEFTIR ÞIG
upp á slíkt er þá ekki kominn
tími til að óska eftir að breyta?
Þú getur orðir sá eða sú sem
veltir þeim bolta af stað.
1 Settu þér skrifleg, raunhæf
markmið.
2 Forgangsraðaðu þannig að
markmiðin náist.
3 Veldu aðgengi að hreyfingu
sem hentar þér líka hvað
tímann varðar. Kynntu þér
möguleikana í kring um þig.
4 Finndu þinn æfingafélaga.
5 Skoðaðu hvaða heilsuefl-
ingarstefnu vinnustaður þinn
hefur sett upp.
● Mundu að þú getur alltaf
meira en þú heldur, hugurinn
er það eina sem heftir þig!
Ég stóð fyrir framan myndar legan hóp af ung-lingsstúlkum í félags-
miðstöð eitt kalt vetrarkvöld
og eftir að hafa svarað öllum
þeirra spurningum um kyn-
líf þá lauk ég spjallinu á að
spyrja þær af hverju þær leit-
uðu ekki til foreldra sinna með
þessar spurningar. Þær horfðu
á mig eins og ég hefði keyrt
yfir hreindýr og beðið þær um
að syngja Rúdolf með rauða
nefið. Þær voru kjaftstopp. Þær
muldruðu með sér að það væri
svo vandræðalegt að ræða þetta
við foreldra sína og þær vissu
ekki hvernig þær ættu að bera
sig að og þar fram eftir göt-
unum. Þú manst hvernig þetta
var. Nú eða hvernig þetta er,
ræðir þú kynlíf þitt við aldr-
aða foreldra þína? Mig grun-
ar að svarið sé nei. Þessar skýr-
ingar stúlknanna eru eitthvað
sem við fullorðna fólkið getum
frekar auðveldlega græjað og
afgreitt. Vandræðalegt? Við
erum búin að þrífa alla mögu-
lega líkamsvessa frá þess-
um elskum og hugga og þerra
óteljandi tár, ég held nú að við
getum rætt við þau um kynlíf!
En þá kannski óttast þú spurn-
ingarnar sem gætu komið eins
og um munnmakatækni og stell-
ingarnar 69 og aftanátökur. Nú
eða fyrirspurnir um eigin kyn-
lífsupplifanir og reynslu. Hvað
gera bændur þá? Horfa á klám?
Skella sér í meistaranám í kyn-
fræði? Svarið er töluvert ein-
faldara.
Það var nefnilega ekki fyrr
en ein stelpan hitti naglann á
höfuðið þegar hún sagði „maður
getur ekki talað við þau því þau
verða alveg brjáluð“. Þetta er
heila málið. Börnin ykkar ótt-
ast viðbrögð ykkar umfram
annað. Þau halda að þið læsið
þau inni í háum turni og bann-
ið þeim að fara út fyrir tvítugt.
Auðvitað er sannleikurinn ekki
sá. Ég útskýrði fyrir stelpunum
að hlutverk okkar foreldra er
að vernda börnin okkar og þau
eru alltaf börnin okkar, sama á
hvaða aldri þau eru. Við viljum
alltaf passa þau og láta þeim
líða vel. Tilhugsunin um að
þau lendi í aðstæðum sem þau
kannski ráða ekki við og mögu-
lega afleiðingar sem enginn
unglingur á að vera með á sinni
könnu er foreldrum stingandi
hausverkur. Staðreyndin er
hins vegar sú að þessi tími
kemur í lífi flestra að áhugi á
jafnöldrum kviknar og ýmsar
kenndir gera vart við sig. Þegar
unglingur veltir því fyrir sér
hvort hann eða hún séu tilbú-
in til að stunda kynlíf með ann-
arri manneskju þá vil ég að þið,
ágætu foreldrar, getið talað um
sjálfsfróun, verjur og tilfinn-
ingar. Samræður um sjálfsfró-
un eru ekki tæknileiðbeining-
ar heldur umræður um líkam-
ann og mikilvægi þess að læra
á hann áður en öðrum er boðið
að snerta hann. Allt undir sól-
inni er hægt að nálgast á netinu,
líka um verjur. Tilfinningarnar
má svo draga úr eigin reynslu-
banka. Unglingarnir bíða eftir
því að þú hefjir þessar samræð-
ur og opnir fyrir þær. Bak við
reiði leynist ótti. Þau vilja ræða
þetta við þig en þora það ekki
og kunna það ekki. Byrja þú á
samræðunum, til dæmis með
því að lesa þennan pistil upphátt
yfir morgunkorninu.
TALA UNGLINGAR VIÐ
FORELDRA SÍNA UM KYNLÍF?
Ábendingahnappinn má finna á
www.barnaheill.is
0
5
-0
3
-2
0
1
5

2
1
:5
8
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
4
0
9
-9
3
5
4
1
4
0
9
-9
2
1
8
1
4
0
9
-9
0
D
C
1
4
0
9
-8
F
A
0
2
8
0
X
4
0
0
6
A

F
B
0
5
6
s
C
M
Y
K