Læknablaðið - 15.06.2001, Blaðsíða 68

UMRÆÐA & FRÉTTIR / GJALDSKRARKERFI
sama fyrir töku og úrlestur á hjartarrafriti (EKG).
Þjálfað aðstoðarfólk tekur ritið, læknirinn ber
ábyrgðina. Rannsóknin er með afbrigðum ódýr.
Að skilyrði fyrir gjaldtöku sé að doktorinn sjálfur
taki ritið er nú brosleg hefð og held ég að maður
þurfi að vera haldinn þrælslund til að falla í geð
slík fásinna.
Hjartarafrit er engin einkarannsókn hjarta-
lækna lengur, hafi það einhvern tíman verið það.
Öðru máli gegnir um Holter, hjartaómun og
sérhæft mat. Læknafélagið gæti staðið fyrir
gæðatryggingu til að viðhalda þessari lestrar-
kunnáttu með námskeiðum/prófum sem menn
þurfa að standast á fimm ára fresti til að fá
takstann. Jafnvel í gegnum netið.
Sama finnst mér gilda um talningu rauðra og
hvítra blóðkorna og deilitalningu blóðkorna sem
tekur fáeinar mínútur með frumuteljara. Taxta-
kerfið gerir ráð fyrir að þetta sé talið gegnum
smásjá en ekki í vélum. Vélarnar eru einfaldar í
rekstri, viðhaldi og gæðaeftirliti (til dæmis Sysmex
kerfið) og tækin sem til þarf eru til á vel flestum
heilsugæslustöðvum í dag. Úrlestur blóðhags er
daglegt viðfangsefni heimilislækna og margra
annarra sérgreinalækna og tryggir öruggari grein-
ingu og sparar innlagnir á sjúkrahús. Gerir þær
markvissari öllu heldur.
Samfélagslega er ákaflega hagstætt að greiða
sérfræðingum allra greina fyrir slíka rannsókn.
Annað sem vert er að benda á er að taxtar eru
upplagt stjórnunartæki til þess að veita lækningum
í þann farveg sem lækningayfirvöld óska.
Þetta er að mínu áliti spennandi sjónarmið sem
hefur marga þróunarmöguleika. Þannig verði
einfaldlega greitt betur fyrir þau störf sem þurfa
ríkasta athygli læknisins og brýnast er að fái
samfélagslega úrlausn að mati þeirra sem með
stjórn fara.
Svo dæmi sé tekið: greiðsla fyrir notkun
mælitækja eins og MMSE og MADRS til að meta
elliglöp og þunglyndi á sem hlutlægastan hátt.
Taxti fyrir krabbameinssjúklinga og langveika sem
þurfa langan tíma, nærgætni og óskoraða athygli.
Taxti fyrir samtal við aðstandendur alvarlega
veikra. Sömuleiðis útlendinga sem þurfa túlk.
Taxti fyrir að setja upp reykinganámskeið fyrir
sjúkling og eftirfylgd á því. Og svo mætti áfram
telja. Slík uppbygging á gjaldskrá gæti sparað
samfélaginu gríðarlegar fjárhæðir.
Aftur á móti eru einingar fyrir tanndrátt og
klippingu á tunguhafti furðufyrirbæri í nútíma
gjaldskrá.
Ráð er að endurskoða gjaldskrá einu sinni á ári
eða annað hvert ár til þess að hún geti haft þessa
virkni. Veita mætti kjararáði og félagi lækna um-
boð til eðlilegrar endurnýjunar á gjaldskrá og
læknarnir í landinu væru svo í virku sambandi við
þessa umbjóðendur sína til að koma á framfæri
athugasemdum og tillögum.
PARIET (Janssen-Cilag) SÝRUHJÚPSTÖFLUR; A »2 B C 04 RE
Virkt innihaldsefni: Rabeprazól natríum 10 og 20 mg.. Ábendingar: virkt skeifugamarsár, virkt góökynja magasár, bakflæðissjúkdómar í maga og vélinda meö tærandi eða særandi
einkennum, bakflæðissjúkdómar í maga og vélinda, langtíma meðferð. Skammtar og lyfjagjöf: Fullorðnirlaldraöir: Virkt skeifugarnarsár og virkt góðkynja magasdr: 20 mg einu
sinni á dag að morgni. Flestir sjúklingar með virkt skeifugamarsár ná bata innan fjögurra vikna. Sumir sjúklingar geta þó þurft aðra fjögurra vikna meðferð til þess að ná bata.
Flestir sjúklingar með virkt góðkynja magasár ná bata innan sex vikna. En eins og áður geta sumir sjúklingar þurft aðra sex vikna meðferð til þess að ná bata. Tœrandi eða sœrandi
bakfiœðissjúkdómar ímaga/vélinda: 20 mg einu sinni á dag í 4-8 vikur. Langlímamcðferð við bakfiœðissjúkdómum ímaga/ve'linda: 10 eða 20 mg viðhaldsskammtur einu sinni á
dag. háð svömn sjúklings. Aðvara skal sjúklinga um að tyggja hvorki né mylja töflumar heldur gleypa þær í heilu lagi. 'Skert starfsemi nýrna eða lifrar: Ekki þarf að breyta skömmtum
handa sjúklingum með skerta nýma- eða lifrarstarfsemi. Börn: Lyfið er ekki ætlað bömum. Frábendingar: Ofnæmi fyrir rabeprazól natríum, afleiðum benzímídazóls eða einhverju
hjálparefni lyfsins. Meðganga og brjóstagjöf. Sérstök varnaðarorð og varúðarreglur við notkun: Minnkun sjúkdómseinkenna við meðferð með rabeprazól natríum útilokar ekki
að illkynja breytingar í maga eða vélinda séu fyrir hendi. Þess vegna á að útiloka illkynja breytingar áður en meðferð er hafín. Engin gögn varðandi minnkað öryggi lyfsins komu
fram í rannsókn hjá sjúklingum með vægan eða miðlungs mikla skerðingu á lifrarstarfsemi samanborið við viðmiðunarhóp af sama aldri og kyni en þar sem ekki er að fínna gögn
um notkun lyfsins við meðferð sjúklinga með alvarlegar truflanir á lifrarstarfsemi, er þeim sem ávísa lyfinu ráðlagt að gæta varúðar jregar meðferð með lyfínu er fyrst hafin hjá
slíkum sjúklingum. Milliverkanir: Rabeprazól natríum er umbrotið af cýtókróm P450 (CYP450) kerfmu. Rannsóknir á heilbrigðum einstaklingum hafa sýnt að rabeprazól natríum
hefur ekki klínískt marktækar milliverkanir við lyf sem voru rannsökuð og umbrotna fyrir tilstilli CYP450 kerfisins: warfarín, fenýtóín, teófýllín og díazepam. Rabeprazól natríum
veldur mikiili og langvarandi hömlun á seytingu magasýru. Milliverkanir við lyf þar sem frásog er háð sýrustigi geta komið fram. Samhliða gjöf rabeprazól natríums leiðir til 33%
lækkunar á ketókónazólþéttni og 22% aukningar á lágmarksþéttni digoxíns hjá heilbrigðum einstaklingum. Því getur þurft að fylgjast með hverjum sjúklingi þegar slík lyf eru tekin
samhliða rebeprazól natríum til þess að ganga úr skugga um hvort stilla þurfi skammta. Meðganga og brjóstagjöf: Lyfið á ekki að nota á meðgöngu eða þegar kona er með bam
á brjósti. Áhrif á hæfni til aksturs: Á grundvelli lyfhrifa og samantektar um aukaverkanir er ólíklegt að lyfið valdi truflunum við akstur eða minnki hæfni til að nota vélar. Ef
árverkni verður minni vegna syfju er þó ráðlegt að forðast akstur og stjómun flókins vélbúnaðar. Aukaverkanir: Lyfið þoldist yfirleitt vel í klínískum rannsóknum. Aukaverkanir
sem komu fram hafa yfirleitt verið vægar eða fremur vægar og skammvinnar í eðli sínu. Algengustu aukaverkanimar (tíðni 5%) vom höfuðverkur, niðurgangur og ógleði. Algengar
(>1%); Höfuðverkur, þróttleysi, ótilgreindir verkir/bakverkir, svimi, inflúensulík einkenni, sýking, svefnleysi, niðurgangur, ógleði, kviðverkir, uppþemba, kokbólga, uppköst,
hægðatregða, nefslimubólga, hósti. Sjaldgæfar (0,1-1%): vöðvaþrautir, btjóstverkir, svefnhöfgi, kuldahrollur, ropi, sinadráttur í fótum, liðverkir, hiti, munnþurrkur, meltingatruflanir.útbrot,
berkjubólga, skútabólga, taugaóstyrkur, þvagfærasýkingar. Mjög sjaldgæfar (<0,1 %): lystarleysi, þyngdaraukning, ofsakláði, truflanir á bragðskyni, sviti, hvítfrumnafjölgun,
þunglyndi, magabólga, munnbólga, sjóntmflanir.Fyrir utan einstaka tilvik aukningar lifrarensfma, hafa ekki önnur frávik á rannsóknarstofugildum verið rakin tii meðferðar með
lyfinu. Ofskömmtun: Allt að 80 mg skammtar á dag hafa þolast vel. Ekkert sérstakt mótefni er þekkt. Rabeprazól natríum er mjög mikið próteinbundið og er þess vegna ekki
auðvelt að himnuskilja. Eins og við aðra ofskömmtun á að veita meðferð við einkennum og almenna stuðningsmeðferð. Lyfhrif: Rabeprazól natríum tiiheyrir flokki andseytandi
efna, benzímídazólafleiða, sem sýna hvorki andkólínvirka né H2 histamínblokkandi eiginleika, en bæla losun magasým með sérstakri hömlun á H+/K+-ATPasa ensíminu. Áhrif
em skammtaháð og leiða til hömlunar á bæði gmnn- og örvaðri sýmlosun, óháð áreiti. Andseytandi virkni: Eftir inntöku 20 mg skammts af rabeprazól natríum hefst andseytandi
verkun innan einnar klst., hámarksáhrif koma fram innan 2-4 klst. Hömlun á grunnlosun sým 23 klst. eftir fyrsta skammt af rabeprazól natríum er 69% og 82% á fæðuörvaðri
sýralosun og hömlun helst í allt að 48 klst. Hamlandi áhrif rabeprazól natríum á sýrulosun aukast dálítið með endurtekinni skömmtun einu sinni á dag. Jafnvægi á hömlun næst
eftir þrjá daga. Þegar notkun lyfsins er hætt, verður seytingarvirkni eðlileg á 2-3 dögum. Frásog: Lyfið er á formi sýmhjúptaflna.. Þetta lyfjaform er nauðsynlegt þar sem rabeprazól
er óstöðugt í sým. Frásog rabeprazóls hefst þess vegna ekki fyrr en taflan fer úr maga. Frásog er hratt, hámarksþéttni rabeprazóls kemur fram um 3,5 klst. eftir 20 mg skammt.
Hjá heilbrigðum einstaklingum er helmingunariími um ein klst. og heildarúthreinsun í líkamanum er metin 283 98 ml/mín. Hvorki matur né sá tími dagsins sem lyfið er gefið
hefur áhrif á frásog lyfsins. Umbrot og útskilnaður: Hjá mönnum em tíóeter (Ml) og karboxýlsýra (M6) aðalumbrotsefni í plasma auk súlfóns (M2), desmetýltíóeters (M4) og
merkaptúrsýruafleiðu (M5) sem em lítilvæg umbrotsefni sem greinast í minna mæli. Einungis desmetýl umbrotsefnið (M3) hefur lítiis háttar andseytingarrvirkni, en er ekki til
staðar í plasma. Um 90% af skammtinum cr skilið út í þvagi aðallega sem tvö umbrotsefni: merkaptúrsýmafleiða (M5) og karboxýlsýra (M6), ásamt tveimur óþekktum umbrotsefnum.
Afgangur skammtsins kom fram í hægðum. Skert nýrnastarfsemi: Hjá sjúklingum með stöðuga nýmabilun á lokastigi sem þurfa reglulega í blóðskilun var dreifing rabeprazóls
mjög svipuð og hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum. AUC og Cmax hjá þessum sjúklingum vom um 35% lægri en samsvarandi stuðlar hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum. Skert lijrarstarfsemi:
Helmingunartími rabeprazóls hjá sjúklingum með skerta lifrarstarfsemi var 12,3 klst. samanborið við 2,1 klst. hjá heilbrigðum sjálfboðaliðum. Aldraðir: Brotthvarf rabeprazóls
var eitthvað lægra hjá öldruðum. Pakkningar/vcrðríO mg\ 28 stk. - 2963 kr„ 56 stk. - 5287. 20 mg: 28 stk. - 4767 kr„ 56 stk.. 8433 kr. Hámarksmagns sem ávísa má með
lyfscðli cr scm svarar 30 daga skammti.
568 Læknablaðið 2001/87