Fréttatíminn - 05.09.2014, Blaðsíða 28

hjá mér, börn og fullorðnir. Ég held að þetta
hafi vakið svona mikla athygli af því þetta
var í kirkju og við umgöngumst kirkjuna
stundum sem ofurheilagan stað í frekar
en hluta af samfélagi okkar. Ég hef kynnt
fræðsluna mína fyrir fólki í menntamála-
ráðuneytinu og hjá landlæknisembættinu
og ég hef alls staðar fengið klapp á öxlina.“
Lofar þeim smokki
Sigga Dögg byrjaði að halda fyrirlestra
um kynlíf fyrir fjórum árum og hefur hún
hlotið lof fyrir að nálgast viðfangsefnið á
hispurslausan hátt þar sem stutt er í húm-
orinn. Flestir hafa fyrirlestrarnir verið fyrir
unglinga í 8. - 10. bekk, en fyrir tveimur
árum bættust við fyrirlestrar fyrir foreldra.
„Það var mikið talað um gjá milli foreldra
og unglinga, og mér fannst nauðsynlegt að
gera kynfræðsluna aðgengilega. Ég byggði
fyrirlestrana fyrir foreldra á þeirri þekk-
ingu sem ég hafði aflað mér á fyrirlestrum
fyrir unglinga, en rannsóknir hafa sýnt að
það skiptir máli að virkja foreldrana. Ung-
lingarnir mæta síðan í lokin á þeim fyrir-
lestrum – því ég lofa þeim að þá fái þau
smokk,“ segir hún grafalvarleg. „Ungling-
arnir og foreldrarnir eru bara saman í um
10 mínútur, rétt til að brjóta ísinn. Ég hef
fengið svo jákvæða endurgjöf og verið sagt
að á leiðinni heim frá fyrirlestrinum hafi
verið rætt um bókstaflega allt. Um leið og
búið er að segja „píka, typpi og smokkur“
fyrir framan foreldrana – og foreldrarnir
segja það líka – þá er ísinn brotinn.“
Hún vill leggja sitt af mörkum til að um-
ræðan á Íslandi um kynlíf sé opin og hrein-
skiptin og fannst næsta skref í því ferli að
Ný námskeið
Heilsuborg ehf. • Faxafeni 14 108 • Reykjavík • Sími 560 1010www.heilsuborg.is
Komdu og svitnaðu með okkur!
Upplýsingar í síma 560 1010
eða á mottaka@heilsuborg.is
• Morgunþrek
• Kvennaleikfimi
• Karlaleikfimi
• 60 ára og eldri
• Jóga
• Zumba (nýr tími 17:30)
• Í formi fyrir golfið
• HL klúbburinn
Hefjast í næstu viku
KLASSÍSK ÍSLENSK ÚR
FYRIR HANN OG HANA
skrifa bók. Bókin „Kjaftað um kyn-
líf“, sem kemur út í næstu viku, er
fyrst og fremst ætluð foreldrum og
svo hverjum þeim sem vinnur með
börnum og gegna trúnaðarhlut-
verki, til að mynda starfsfólki fé-
lagsmiðstöðva, leikskólakennurum,
íþróttakennurum. „Ég grínast oft
með að ég hef takmarkaða athygli
og þessi bók er fyrir fólk sem nenn-
ir ekki að setjast niður og lesa texta
frá a-ö heldur bara grípa niður þar
sem það langar. Bókin er aðgengi-
leg, auðlesin og á mannamáli.“
Kynfræðsla fyrir 0-6 ára
Einhverjum kann að finnast það
undarlegt í fyrstu að í einum kaflan-
um í bókinni sé sérstaklega fjallað
um börn á aldrinum 0-6 ára og í
öðrum um börn frá 6-12 ára. „Það
merkilega er að fólk er löngu byrjað
að tala um kynferðismál við börn en
fattar það bara ekki. Ef við segjum
að fjögurra ára stelpa og fjögurra
ára strákur sem eru vinur séu „kær-
ustupar“ erum við byrjuð að tala
um kynhneigð. Foreldrar þurfa að
ákveða hvort og þá hvað þeir segja
þegar barnið þeirra snertir kynfæri
sín, hverju þeir þurfa mögulega að
hafa áhyggjur af varðandi hegðun
og hverju alls ekki.“
Áður en vinna hófst að fullu við
bókina leitaði Sigga Dögg til Hug-
os Þórissonar heitins, eins virtasta
barnasálfræðings landsins. „Ég
segi alltaf að ég hafi verið þess
heiðurs aðnjótandi að ræða við
hann um þessi mál. Mér fannst eins
og ég þyrfti að bera hugmyndina
undir hann og fá ráð. Hann gaf mér
ótrúlegan meðbyr. Ég sagði líka við
hann að í mínum huga væri hann
rokkstjarna og að fá að hitta hann
væri svolítið eins og að koma heim í
stofu til Mick Jagger. Ég sagði Hugo
frá hugmyndum mínum og hann
tók undir að það væri mikilvægt að
skrifa líka fyrir þessa yngri aldurs-
hópa. Þetta eru samræður sem við
byggjum upp og við getum ekki ætl-
ast til þess að 13 ára unglingur setj-
ist allt í einu niður með foreldrum
sínum og eigi hreinskilnar samræð-
ur um kynlíf ef þið hafið aldrei rætt
það áður.“
Sigga Dögg bendir til að mynda
á orðræðuna hvað varðar kynfæri.
„Sumum finnst skömm að kalla
píku píku þegar um er að ræða litlar
stelpur, en hvenær útskrifast stelp-
ur úr pjölluskólanum og fara yfir í
píkuskólann? Typpi er hins vegar
alltaf kallað typpi. Það er líka ótrú-
lega margt sem veldur unglingum
hugarangri. Stelpa í 8. bekk kom
til mín, sagðist aldrei ganga í g-
streng og spurði „Verða strákar
hrifnir af stelpum sem ganga ekki
í g-streng?“ Þetta var svo falleg
spurning og gaman að fá að svara
henni. Ég sagði henni að strákum
væri alveg sama í hvernig nær-
buxum stelpur væru heldur væru
þeir bara spenntir fyrir því sem er
fyrir innan nærbuxurnar. Ég sagði
henni síðan að ég væri alltaf í ljótum
nærbuxum og maðurinn minn væri
alltaf að segja mér að fá mér flottari
nærbuxur. Þegar ég var unglingur
keypti mamma mín nærbuxurnar
mínar og strákum var alveg sama
þó þær væru stórar. Þeir vildu bara
fá mig úr þeim,“ segir hún hlæjandi.
Óraunhæfir útlitsstaðlar
Hún rifjar upp að sem unglingur
hafi hún fengið unglingabólur en
ekkert sem hún hafði áhyggjur af.
„Núna hef ég samt fengið að heyra
frá fólki að það vorkenndi mér svo
þegar ég var unglingur út af því að
ég var með svo slæma húð. Það er
eins og ég hafi verið með eitthvað
ofursjálfstraust,“ segir hún og held-
ur áfram að hlæja. „Ég man þegar
ég var um tvítugt var ég með bólur
og teina og var að segja samstarfs-
konu minni frá því hvað ég ætlaði
aldeilis að djamma um kvöldið.
Hún horfði hughreystandi á mig og
sagði: Mér finnst þetta svo gott hjá
þér, að þú lítir svona út og farir samt
að djamma og finnist þú alveg sæt.
Þetta voru alveg sláandi fréttir fyrir
mig. Var ég ekki sæt?,“ segir hún
á dramatískan hátt en nær ekki að
halda andliti og springur úr hlátri.
Þetta er samt háalvarlegt dæmi
um hvernig samfélagið býr til
ákveðna útlitsstaðla og þeir sem
ekki passa þar inn í geta verið jað-
arsettir. „Við erum svo föst í ramma
um hvernig fólk á að vera. Þess
vegna þarf að sýna myndir af alls
konar píkum og alls konar typpum,
til að við gerum okkur grein fyrir
því að við erum allskonar.“
Þrátt fyrir einstaka gagnrýnis-
raddir segist Sigga Dögg upplifa
Íslendinga mjög opna og jákvæða
fyrir kynfræðslunni hennar. „Ég
held að við Íslendingar trúum því
ekki um okkur að við stoppum fólk
úti á götu og hrósum því en ég hef
oft verið stoppuð af ókunnugu fólki
sem þakkar mér fyrir. Í hvert sinn
styrkir það mig meira og þegar
það kemur eitthvað neikvætt upp
þá finnst mér ég vera teflonhúðuð
af hrósi. Auðvitað tek ég gagnrýni
fagnandi en stundum er fólk bara
neikvætt til að vera neikvætt. Mér
finnst mjög leiðinlegt að presturinn
hafi verið kærður út af því ég var
að gera. Heilt yfir upplifi ég mig í
verndarhjúpi góðra Íslendinga sem
hvetja mig áfram.“
Erla Hlynsdóttir
erla@frettatiminn.is
Af hverju
að lýsa fíl
í staðinn
fyrir að sýna
mynd af fíl?
Sigríðru Dögg
með börn sín,
Henrý Nóa og
Írisi Lóu.
28 viðtal Helgin 5.-7. september 2014