Fréttatíminn - 05.09.2014, Blaðsíða 14

SprengigoS
Gos undir jökli eða sjó mynda oftast sprengi-
gos. Af þessum gosum stafar hætta vegna
öskufalls, því gosefnin koma upp sem gjóska
eða aska. Dæmi um sprengigos er gosið í Eyja-
fjallajökli 2010. Af gosum undir jökli stafar líkar
hætta af jökulhlaupum og eru sandarnir undir
Vatnajökli dæmi um afleiðingar þeirra.
Bárðarbunga gæti gosið í 10 ár
Bárðarbungueldstöðin er sú víðáttumesta á landinu og ein sú öflugasta. Í henni verða oft miklar goshrinur og úr
einni þeirra varð Þjórsárhraunið til, en það er stærsta hraun jarðarinnar úr einu gosi á nútíma.
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
Heimildir: Íslandseldar, Ari Trausti Guðmundsson.
Eldgos.is, höf. Óskar Haraldsson.
BárðarBunga í
Vatnajökli
 Ein öflugasta og hættu-
legasta eldstöð Íslands.
 Í eldstöðinni verða oft miklar
goshrinur utan jökulsins, til
suðvesturs inn á hálendinu
milli Vatnajökuls og Mýrdals-
jökuls eða til norðausturs í
átt að Dyngjufjöllum.
 Víðáttumesta eldstöð lands-
ins, 200 kílómetra löng og 25
kílómetra breið.
 Eldstöðin er hulin ís og í
henni leynist jökulfyllt askja.
 Bárðarbunga er 2009 metra
há og því næst hæsta fjall
landsins.
 Stærsta hraun landsins, og
jarðarinnar, úr einu gosi á
nútíma er úr Bárðarbungu.
Það er Þjórsárhraunið mikla
sem rann fyrir 8500 árum.
 Bárðarbungu–Gríms-
vatna öxullinn er miðja
möttulstróksins sem er
undir landinu og er annar af
tveimur stærstu í heimi. Hinn
er undir Hawai.
HraungoS
Kröflueldar, 1975-1984, mynduðu
hraungos, líkt og núverandi gos í Holu-
hrauni, og er það nefnt svo því gosefnin
koma upp sem hraun. Stundum er talað
um flæðigos þegar þunnfljótandi kvikan
rennur og myndar helluhraun.
870 1477 1480 1701-1740 1780 1797 1862-1864 1910 2014
Vatnaöldugosið, gjóskan úr
því myndaði hið svokallaða
„landnámslag“.
Stórgos í Bárðarbungu,
undir jökli, líklegast í
öskjunni.
Veiðivatnaeldar,
gos undir jökli.
Goshrina i jöklinum,
flest í Dyngjujökli.
Gos i Dyngjujökli. Gos á sama stað og nú,
Holuhraun varð til.
Gos á Dyngjuhálsi,
Tröllahraun varð til.
Gos í Bárðarbungu,
undir jökli.
Gos í Holuhrauni og lítið gos
sunnan við Bárðarbungu-
öskjuna sem ekki náði að
komast í gegnum ísinn.BárðarBungueldStöðin frá landnámi
ASkjA
14 fréttir Helgin 5.-7. september 2014