Læknablaðið - 15.01.2006, Síða 16

FRÆÐIGREINAR / MAGABOLSBÓLGA
Mynd 5. Marktœkt hœrra
meðalgildi saltsýruvaka ef
langvinn bólga er til staðar.
Hlutföll
Aldursflokkar/ár
Mynd 6. Fylgni milli slímhúðarbreytinga og aldurs. Myndin sýnir hlutföll visnunar og
vefjaummyndunar innan aldurshóps hjá sjúklingum með magabolsbólgu.
Mynd 7. Marktœkt hœrra meðalgildi saltsýruvaka efmót-
efnavaki er til staðar.
hafa langvinna bólgu borið saman við þá sem
hafa virka bólgu, (p<0,01), mynd 5. Ekki reyndisl
marktækur munur á gildum saltsýruvaka hjá H.
pylori jákvæðum samanborið við H. pylori nei-
kvæða einstaklinga. Það reyndist vera fylgni á milli
aldurs og hvort visnun eða vefjaummyndun væri
til staðar í maga, mynd 6. Það er marktækt hærra
gildi saltsýruvaka hjá þeim sem eru með saltsýru-
frumumótefni, (p<0,001), mynd 7.
Umræða
Magabolsbólga með visnun er algeng greining og
allt að 25% sjúklinga sem fara í magaspeglun fá
þessa greiningu. Langvarandi bólga í magabols-
slímhúð af völdum H. pylori getur valdið mótefna-
myndun gegn saltsýrufrumum og eyðingu þeirra
(3,17-20) hjá allt að 20-30% H. pylori sýktra (21).
Þannig getur skapast ástand með lágu sýrustigi
og visnun slímhúðar auk vefjaummyndunar með
hættu á myndun krabbameins í maga. Slíkt ástand
getur viðgengist í langan tíma þar sem sjúkling-
ar eru oft einkennalausir þar til blóðleysi eða
einkenni frá meltingarfærum koma fram. Aður
fyrr var talið að aðalorsök fyrir mótefnamyndun
væri sjálfsnæmissjúkdómur sem leiddi til blóð-
kornafárs (penicious anemia) (16). Rannsóknir
hafa nú sýnt að langvarandi sýking af H. pylori
skiptir hér einnig máli en þessi baktería er nú
flokkuð sem krabbameinsvaki (carcinogenic) af
Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni (WHO) og
því talið mikilvægt að uppræta sýkingar af völdum
hennar. Einnig hefur verið sýnt fram á að H. pylori
sé áhættuþáttur fyrir magakrabbameini hjá ungum
fullorðnum (22, 23). Tíðni H. pylori sýkingar í
sjúklingum með magabolsbólgu gæti verið van-
metin ef einungis er stuðst við vefjasýnatökur og
hægt að auka nákvæmni greiningar ef einnig eru
notuð sermispróf (10).
Rannsóknir hafa sýnt að H. pylori sé einn aðal
áhættuþáttur fyrir magabolsbólgu (2, 9, 10) en í
okkar sjúklingahóp reyndist það vera 39% sem
er þó meira en hefur sést í öðrum rannsóknum.
Einnig var saltsýrufrumumótefni algengur áhættu-
þáttur, 31%. Þessi rannsókn gefur okkur hug-
mynd um áhættuþætti magabolsbólgu. Ekki er
hægt að draga of miklar ályktanir af þessu þar sem
ekki er um slembiúrtak allra íbúa upptökusvæðis
að ræða og því líkur á að skekkja geti verið til
staðar þar sem sjúklingar voru einungis speglaðir
vegna einkenna.
I þessari rannsókn reyndist visnun magaslím-
húðar meiri hjá þeim sem höfðu saltsýrufrumu-
mótefni auk þess sem þeir höfðu hærra gildi
saltsýruvaka í sermi sem einnig hefur komið fram
í öðrum rannsóknum (5, 11). Ekki sást munur á
fjölda þeirra sem höfðu saltsýrufrumumótefni
milli H. pylori jákvæðum og neikvæðum í þessari
rannsókn sem hefur einnig sést áður (2), hins
vegar reyndist ekki marktækur munur á gildum
saltsýruvaka milli þessara tveggja hópa ólíkt því
sem ætla mætti og einnig hefur verið sýnt fram á
(2) og höfum við ekki ákveðna skýringu á þessu.
Saltsýruvakagildi reyndist einnig hækka eftir því
sem breytingar á magaslímhúð urðu meiri, það er
frá langvinnri bólgu til visnunar og svo vefjaum-
myndunar. Þetta samrýmist þeim hugmyndum
16 Læknablaðið 2006/92