Læknablaðið - 15.01.2006, Síða 28

FRÆÐIGREINAR / KRANSÆÐAÞRENGSLI
■ Konur □ Karlar
Mynd 2. Aöalniðurslöður eftir úrlestur tölvusneiðmynda afkransœðum hjáfyrstu 150
einstaklingunum er rannsakaðir voru.
ingu, gjöf röntgenskuggaefnis og myndatöku með
skyggnirannsóknartækni hefur verið hið „gullna
viðmið“ við mat á æðaholi en hefur takmarkaða
möguleika á að meta ástand sjálfs æðaveggsins
(5). Innanæðaómskoðun hefur þó verið viðbótar-
aðferð við hjartaþræðingu sem gefur möguleika á
að sýna fram á töluverðan æðakölkunarsjúkdóm
þó holmyndataka af æðinni sýni engar afgerandi
þrengingar (6).
Tölvusneiðmyndatækni hefur í vaxandi mæli
verið notuð við greiningu æðasjúkdóma og tækni-
framfarir, sérstaklega aukinn sneiðafjöldi og styttri
snúningstími röntgenlampans um sjúklinginn, hafa
aukið vonir um notagildi hennar til greiningar á
kransæðasjúkdómum (7). TS-æðarannsókn með
gjöf röntgenskuggaefnis gefur kost á að meta
bæði ástand æðaveggjarins og sjálft æðaholið (8).
Myndgreining af kransæðum með hjartaþræðingu
er áhættumeiri fyrir viðkomandi einstakling en
TS-tæknin, en báðar rannsóknirnar valda nokkru
geislaálagi.
Tilgangur núverandi rannsóknar var að kanna
notagildi og áreiðanleiki tölvusneiðmyndarann-
sóknar af kransæðum til að meta æðabreytingar
og þrengsli í samanburði við kransæðamyndatöku
með hjartaþræðingu.
Efniviður og aðferðir
TS-kransœðarartnsóknir
Þýði 150 einstaklinga (72 konur, 78 karlar)
sem fyrstir komu í TS-kransæðamyndatöku hjá
Röntgen Domus frá árslokum 2003 og fram í ágúst
2004 var skoðað. Meðalaldur alls hópsins var 57 ár,
hjá konunum 58 ár (aldursbil 40 til 80 ár) og körl-
unum 56 ár (aldursbil 34 til 80 ár). Rannsóknin
var gerð með 16 sneiða tölvusneiðmyndatæki.
Allir einstaklingarnir komu samkvæmt tilvísun frá
lækni, þar af í 90% tilfella frá sérfræðingi í hjarta-
sjúkdómum. Algengustu ábendingar fyrir rann-
sókninni voru ættarsaga, háþrýstingur, ósérhæfðir
brjóstverkir og aðrir þekktir áhættuþættir fyrir
kransæðasjúkdómi (mynd 1). Rannsóknin var
gerð bæði fyrir og eftir skuggaefnisgjöf í bláæð.
Stafræn gagnasöfnun er að mestu leyti rúmvíð og
úrlestur fór fram í sértækum þrívíddar tölvuvinnu-
stöðvum sem endurbyggja sneiðmyndir í öllum
víddum þannig að möguleiki er líka á beinni þver-
víddarskoðun á sérhverjum æðahluta.
Hjartaþrœðingar
Af heildarhópnum höfðu 44 einstaklingar einnig
farið í kransæðamynd með hjartaþræðingu á Land-
spítala Hringbraut innan eins árs frá því að TS-
rannsóknin var gerð. Hjartaþræðingar eru gerðar á
æðarannsóknarstofu og kransæðarnar myndaðar í
tvívídd með stafrænni tækni. Skuggaefnisinndæling
er gerð í slagæðalegg sem þræddur hefur verið sér-
tækt í upptök hvorrar kransæðar fyrir sig. Sérhver
æðahluti er skoðaður frá nokkrum mismunandi
sjónarhornum og úrlestur mynda fer fram í alhliða
tvívíddar tölvuvinnustöð. Allir nema tveir fóru í
hjartaþræðingu eftir TS-rannsóknina. Meðaltími
milli rannsókna var rúmir tveir mánuðir og í öllum
tilvikum nema einu skemmri en sex mánuðir.
Einn sjúklingurinn hafði farið í hjartaþræðingu
fyrir 11 mánuðum en niðurstöður hennar og TS-
rannsóknarinnar voru samhljóða.
Samanbtirðiir á úrlestri
Meðalaldur þeirra 44 einstaklinga sem fóru bæði
í TS-kransæðamynd og hjartaþræðingu var 63 ár,
þar af voru 19 konur (meðalaldur 62 ár; aldursbil
50 til 72 ár) og 25 karlar (meðaladur 64 ár; aldurs-
bil 34 til 80 ár). Af heildarhópnum fóru því 29%
einstaklinganna í báðar rannsóknirnar og voru
þeir að meðaltali eldri en þeir er ekki fóru í hjarta-
þræðingu (meðalaldur 55 ár; aldursbil 34 til 80 ár).
Gerður var samanburður á úrlestri TS-kransæða-
mynda sem var í höndum fjögurra sérfræðinga í
28 Læknablaðið 2006/92