Læknablaðið - 15.01.2007, Síða 58

UMRÆÐA & FRETTIR / MINNING
Haukur Dalbú Þórðarson
læknir 1928- 2006
Haukur Dalbú Þórðarson.
Sverrir Bergmann
Þann 4. október síðastliðinn andaðist að heim-
ili sínu í Mosfellsbæ Haukur Dalbú Þórðarson
læknir langt á 78. aldursári en hann var fæddur í
Reykjavík 3. desember árið 1928. Lauk þar ævi
farsæls brautryðjanda og frumkvöðuls á vettvangi
víðtækrar orku- og endurhæfingarmeðferðar hér
á landi, mikilvirks leiðtoga öðru i'remur um mál-
efni endurhæfingar og öryrkja og fatlaðra en jafn-
framt í stéttarlegum og faglegum málefnum lækna.
Haukur sat lengi í stjórn Læknafélags íslands og
var formaður þess á árunum 1985-1991.
Haukur brautskráðist frá læknadeild Háskóla
íslands árið 1956 og fór eftir það hérlendis í gegn-
um læknisstörf sem tilheyrðu þá hefðbundinni
kandídatsskyldu en stundaði einnig læknisstörf
í Svíþjóð og kynntist þar m.a. orku- og end-
urhæfingarlækningum á Karolinska sjúkrahúsinu
í Stokkhólmi á árinu 1958. Almennt lækningaleyfi
hlaut hann hér á landi árið 1958. Haukur hélt svo
til Bandaríkjanna til sérnáms í orku- og endurhæf-
ingarlækningum á árinu 1959 og stundaði námið
þar vestra til ársins 1962 og lauk amerísku lækn-
isprófi í orku- og endurhæfingarmeðferð. Námið
var á mörgum stofnunum sem allar tengdust New
York University Medical Center í New York.
Við heimkomuna 1962 hlaut Haukur strax við-
urkennd sérfræðiréttindi og hóf störf á Reykjalundi.
Hann varð yfirlæknir 1970 og gegndi því starfi til
ársins 1990. Jafnframt var hann yfirlæknir end-
urhæfingarmeðferðar á Landspítala í hlutastarfi á
árunum 1970-1980. Jafnhliða var hann víða ráðgef-
andi sérfræðingur, m.a. hjá Endurhæfingarráði,
Greiningarstöðinni að Kjarvalsstöðum og hjá
Styrktarfélagi lamaðra og fatlaðra frá árinu 1964
og yfirlæknir æfingastöðvar þeirra frá árinu 1984.
Haukur var lektor í endurhæfingarfræðum við
læknadeild HÍ á 1975-1988 og kennari við náms-
braut í sjúkraþjálfun frá 1979-1987. Hann hafði
setið í nefndum á vegum menntamálaráðuneytis
og HÍ til stofnunar námsbrautar í sjúkraþjálfun
og sat um skeið í stjórn þessarar námsbrautar.
Haukur sat í Endurhæfingarráði ríkisins á árunum
1970-1983 en þá var ráðið lagt niður en Haukur
var formaður ráðsins á árunum 1978-1983. Þá var
hann stofnfélagi í Félagi endurhæfingarlækna og
fyrsti formaður þess 1976-1978.
Vissulega voru hér fyrir heimkomu Hauks árið
1962 virtir og sérlærðir læknar á ákveðnum svið-
um orku- og endurhæfingarmeðferðar. Haukur
reyndist hins vegar öflugur forgöngumaður enn
frekari orku- og endurhæfingarmeðferðar. Eins
og framanskráð ber með sér flutti hann boðskap
fræði- og sérgreinarinnar hvar sem við átti og
þörf var fyrir sem stjórnandi og kennari eða sem
ráðgjafi og hann efldi hin ýmsu svið orku- og
endurhæfingarmeðferðar og stuðlaði að upptöku
nýrra aðferða og greiddi þeim leið inn á sviðið. Því
kom það af sjálfu sér ef svo má segja að til Hauks
var leitað um ráð og stuðning við stofnun, þróun
og eflingu hinna ýmsu þátta orku- og endurhæfing-
armeðferðar. Hann var farsæll í þessu starfi sínu og
markaði þar spor og lagði grunn að því mikla og
margháttaða og þróaða endurhæfingarstarfi sem
nú er hér á landi.
Kannske þarf ekki að koma á óvart þótt þessi
öflugi orku- og endurhæfingarlæknir kæmi fljótt
fram á vettvangi þeirra sem þörfnuðust margvís-
legrar endurhæfingarmeðferðar og margir jafn-
framt félagslegra úrræða og uppbyggingar. Haukur
varð þannig stjórnarmaður í SÍBS og formaður frá
árinu 1990 og fulltrúi þess í stjórn norrænna sam-
taka endurhæfingar hjarta- og lungnaveikra. Þá var
Haukur í aðalstjórn Öryrkjabandalags Islands frá
árinu 1991 og formaður þess á árunum 1997-1999.
Hann var fulltrúi bandalagsins í hinum hliðstæðu
norrænu samtökum og formaður heildarsamtak-
anna norrænu á árunum 1998-1999 og jafnframt
fulltrúi þeirra í alþjóðasamtökum fatlaðra. I starfi
sínu fyrir þessi samtök beitti Haukur sér fyrir efl-
ingu orku- og endurhæfingarmeðferðar og einnig
fyrir margvíslegum félagslegum úrbótum. Hann
var enda meðlimur í eða stjórnandi margra opin-
berra nefnda sem fjölluðu um málefni fatlaðra og
kom þar að laga- og reglugerðarsmíði er miðuðu
að betur tryggðum rétti og meira öryggi fatlaðra
einstaklinga og viðurkenningu á margvíslegum
sérþörfum þeirra. Nefna má lagasetningu um fatl-
aða og fjölfatlaða og ákvæði um ferli- og húsnæð-
ismál fatlaðra og öryrkja með tilheyrandi aðgerð-
um og úrbótum. Auk faglegra greinarskrifa og setu
í ritstjórn Scandinavian Journal of Rehabilitation
Medicine 1969-1998 ritaði hann mikið í tímarit og
í dagblöð um atvinnumál og félagslega stöðu fatl-
aðra og öryrkja og kom þannig málefnum þeirra
vel á framfæri. Haukur skilaði einnig hér farsælu
og árangursmiklu starfi. Sú forysta sem Hauki var
falin svo víða fyrir málefnum fatlaðra og öryrkja
sem og til uppbyggingar víðtækrar endurhæfingar
staðfestir hversu mikið traust var borið til hans.
Enn skal það talið að Haukur var um skeið
formaður Félags yfirlækna. Hann var einn af stofn-
félögum Gigtarsjúkdómafélags íslenzkra lækna
58 Læknablaðið 2007/93