Læknablaðið - 15.03.2009, Síða 20

Hlutverk læknisþjónustu
FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Læknismönnun á hjúkrunarheimilum
Engar reglur eru til um læknismönnun á hjúkr-
unarheimilum. Það er mat Félags íslenskra öldr-
unarlækna að hið minnsta skuli miða við að hver
sjúklingur í langtímadvöl njóti 1% af tíma læknis
eða 0,4 klst. á viku, en 3% (1,2 klst.) ef um skamm-
tímadvöl er að ræða. Gert er ráð fyrir að allt að
20% tímans sé notaður til stjómunarstarfa.
Norska læknafélagið setur upp eftirfarandi
viðmið:8
1 klst læknisþjónustu í viku íyrir hverja þrjá er dveljast í
langtímarými (1 læknir á 90 sj).
1 klst á viku fyrir hverja tvo er dveljast í langtímarými á
sérdeildum fyrir minnisveika með atferlistrufianir (1 læknir
á 60 sjúklinga)
1,5 klst á viku fyrir hverja skammtímadvöl (3-4 vikur) (1
læknir á 26 sjúklinga)
3 klst á viku fyrir hvert rými í endurhæfingardvöl (1 læknir
á 13 sjúklinga sem er í samræmi við viðmið sem notuð er á
öldrunarsviði Landspítala)
5 klst á viku fyrir hvert rými sem ætlað er sérstaklega fyrir
lífsiokameðferð (1 læknir á 8 sjúklinga)
Tafla I. Verksvið læknis á hjúkrunarheimilum.
1) Móttaka sjúklinga í varanlega vistun
a) Panta læknabréf og önnur gögn
b) Fullkomin sjúkraskrá meö yfirlitsblaöi
c) Lyfjaávísanir
d) Mat á þörf fyrir endurhæfingu og virkni
e) Rannsóknir
f) Umrasða um meðferöarval við lífslok
g) Áætlun um meðferð sjúkdóma og eftirlit
h) Fjölskyldufundur
2) Eftirllt og meðferð
a) Vikulegir teymisfundir meö hjúkrunarfræðingum og viðtöl og skoöun
sjúklinga eftir þörfum.
þ) Mat á bráðum veikindum eða öðrum áföllum, hvort sem er á vinnutíma
eöa útköll á vakt
c) Reglubundiö heilsufarseftirlit
i) eftirlit sjúkdóma
ii) rannsóknir, fara yfir niðurstöður og meta þörf á frekari rannsóknum
iii) endurmat á markmiðum og meðferö við lífslok
iv) heilsuvernd
d) Líknarmeöferö
e) Samráð við aðra sérfræöinga og stoöstéttir
f) Vottorö og greinargerðir eftir þörfum
3) Heilsuvernd og RAI-mat árlega
a) RAI-mat
b) Skimun sjúkdóma
c) Eftirlit virkra sjúkdóma
d) Lyfjayfirferö
e) Fjölskyldufundur
f) Ónæmisaðgerðir
4) Stjórnun
a) Stefnumótun
b) Nýjungar
c) Gæðamál og gæðastaðlar
d) Fræðsla
e) Fjárhagsleg og rekstrarleg ábyrgð
f) Ársskýrsla
g) Tryggja mönnun og skipuleggja vaktir
h) Umsýsla meö sjúkraskrám
Á hjúkrunarheimilum er meginhluti starfseminnar
vistun aldraðra á síðustu árum ævinnar og aðeins
að litlu leyti skammtímadvöl. Hlutverk læknisins
er mismunandi eftir því hvort um er að ræða var-
anlega eða skammtímavistun. Ef um varanlega
vistun er að ræða tekur læknir heimilisins að sér að
sinna sjúklingnum alfarið. Læknirinn ber ábyrgð á
heilsuvernd og eftirliti þeirra sem á heimilinu
búa. Þeir sem koma í skammtímadvöl verða fyrir
og eftir innlögn undir eftirliti heimilislæknis. Þeir
sem nýta sér skammtímadvöl eru oft fjölveikir og
þurfa umtalsverða læknisþjónustu. Bráð versnun
eða ný sjúkdómseinkenni eru algeng hjá þessum
sjúklingahópi og reynslan sýnir að um það bil 5%
þeirra sjúklinga sem innritast til skammtímadval-
ar útskrifast ekki á áætluðum degi.
Sjúkraskrá er gerð við komu einstaklinga inn
á hjúkrunarheimili og við skammtíma- eða end-
urhæfingardvöl er læknabréf gert við útskrift. Við
gerum greinarmun á skammtímadvöl á félagsleg-
um forsendum og skammtímadvöl einstaklinga
sem þurfa greiningu og/eða endurhæfingu. Ef
sjúklingur þarf endurhæfingu metur læknir þær
þarfir og vísar á viðeigandi þjálfun. Endurhæfing
kallar á teymisvinnu og vikulega teymisfundi og
skráningu á árangri meðferðar. Huga þarf að sam-
fellu í meðferð og eftirfylgd þegar dvöl lýkur. Tafla
I sýnir verkefni læknis við móttöku og umönnun
sjúklinga í skammtímadvöl og í varanlega vistun.
Varanleg vistun
íbúi sem vistast á hjúkrunarheimili fær þjónustu
læknis staðarins eins og áður er nefnt. Tafla I sýnir
hvaða þætti þarf að huga að við langtímadvöl.
Við komu er gerð sjúkraskrá þar sem heilsufars-
saga sjúklings kemur fram, lyfjanotkun, ofnæmi,
einkenni samkvæmt kerfalýsingu. Líkamleg og
andleg færni metin og full líkamsskoðun gerð með
þeim rannsóknum sem við eiga. Vegna þess hve
aldraðir íbúar hjúkrunarheimila eru fjölveikir er
heppilegt að skrá vandalista með virkum vanda-
málum. Slíkir vandalistar þurfa að vera á áber-
andi og augljósum stað í sjúkraskránni, gjaman í
upphafi, en þar er æskilegt að aðrar mikilvægar
upplýsingar eins og um ofnæmi og óskir um með-
ferðarval við lífslok komi fram. Þá þarf að meta
virkni einstaklingsins og þörf fyrir endurhæfingu.
Sjúkrasagan er oft löng og flókin og nauðsynlegt
að afla gagna bæði frá heimilislækni, sérfræðing-
um og frá sjúkrahúslegum. Sett er upp áætlun um
heilsufarseftirlit og heilsuvernd og ræddar óskir
um meðferðarval við lífslok.
Þetta er umfangsmikið verkefni og vinnst best
188 LÆKNAblaðið 2009/95