Læknablaðið - 15.09.2009, Blaðsíða 14

F R Æ Ð I G R E I
RANNSÓKN
N A R
Tafla III Eins árs algengi (%) geðraskana hjá þremur aldursflokkum á Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Kyn cT ¥ £+<7 cf £ $ + c7 c7 ¥ í+c7 <7 í ¥+c7
Aldur 34-6 34-6 34-6 54-6 54-6 54-6 74-6 74-6 74-6 34-76 34-76 34-76
Fjöldi 60 70 130 67 85 152 70 64 134 197 219 416
ICD-10 ICD GREININGARFLOKKUN % % % % % % % % % % % %
F10 Geö- og atferlisr. v/alkóhólnotkunar 20.0 4.3 11.5 7.5 0.0 3.3 5.7 1.6 3.7 10.7 1.8 6.0
F10.1 Skaðleg notkun alkóhóls 11.7 2.9 6.9 1.5 0.0 0.7 4.3 1.6 3.0 5.6 1.4 3.4
F10.2 Fíkniheilkenni v/alkóhólnotkunar 13.3 1.4 6.9 7.5 0.0 3.3 4.3 0.0 2.2 8.1 0.5 4.1
F12 Geð- og atferlisr. v/kannabisefna 1.7 0.0 0.8 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.5 0.0 0.2
F13 Geð- og atferlisr.v/slævi- eða svefnlyfja 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
F14 Geð- og atferlisr. v/kókaínnotkunar 1.7 0.0 0.8 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.5 0.0 0.2
F15 Geð- og atferlisr. v/notkunar örvandi efna, þ.á m. koffíns 1.7 0.0 0.8 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.5 0.0 0.2
F17 Geð- og atferlisr. v/tóbaksnotkunar 8.3 8.6 8.5 9.0 5.9 7.2 2.9 4.7 3.7 6.6 6.4 6.5
F19 Geð- og atferlisr. v/notkunar margra lyfja og/eða geðvirkra efna 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
F20 Geðklofi 0.0 0.0 0.0 1.5 0.0 0.7 0.0 1.6 0.7 0.5 0.5 0.5
F25 Geðhvarfaklofar 0.0 0.0 0.0 1.5 0.0 0.7 0.0 0.0 0.0 0.5 0.0 0.2
F31 Tvíhverf lyndisröskun 1.7 0.0 0.8 1.5 0.0 0.7 0.0 0.0 0.0 1.0 0.0 0.5
F32 Geðlægðarlota 0.0 1.4 0.8 0.0 2.4 1.3 0.0 1.6 0.7 0.0 1.8 1.0
F33 Endurtekin geðlægðarröskun 0.0 1.4 0.8 1.5 1.2 1.3 0.0 0.0 0.0 0.5 0.9 0.7
F34 Varanlegar lyndisraskanir 0.0 1.4 0.8 0.0 1.2 0.7 1.4 1.6 1.5 0.5 1.4 1.0
F40.0 Víðáttufælni 0.0 0.0 0.0 1.5 2.4 2.0 0.0 1.6 0.7 0.5 1.4 1.0
F40.1 Félagsfælni 0.0 1.4 0.8 6.0 1.2 3.3 0.0 0.0 0.0 2.0 0.9 1.4
F40.2 Sértæk fælni 0.0 4.3 2.3 1.5 0.0 0.7 0.0 0.0 0.0 0.5 1.4 1.0
F41.0 Felmturröskun 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
F41.1 Almenn kvíðaröskun 1.7 1.4 1.5 1.5 1.2 1.3 0.0 4.7 2.2 1.0 2.3 1.7
F41.8 Aðrar blandnar kvíðaraskanir 0.0 1.4 0.8 0.0 1.2 0.7 0.0 0.0 0.0 0.0 0.9 0.5
F44 Hugrofs-jhugbrigða-jröskun 1.7 0.0 0.8 1.5 2.4 2.0 0.0 0.0 0.0 1.0 0.9 1.0
F45 Líkömnunarraskanir 5.0 15.7 10.8 11.9 11.8 11.8 2.9 14.1 8.2 6.6 13.7 10.3
F50.0 Lystarstol 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0
F50.2 Magamálsstol 0.0 1.4 0.8 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.5 0.2
Einhver kviðaröskun (F40.0 - F41.8) 1.7 8.6 5.4 10.4 5.9 7.9 0.0 6.3 3.0 4.1 6.8 5.5
Einhver lyndisröskun (F31 - F34) 0.0 4.3 2.3 1.5 4.7 3.3 1.4 3.1 2.2 1.0 4.1 2.6
Geð- og atferlisr. af völdum tóbaksnotkunar eingöngu 6.7 1.4 3.8 7.5 4.7 5.9 1.4 1.6 1.5 5.1 2.7 3.8
Geð- og atferlisr.v/notk.lyfja & geðvir.efna, -tóbak & alkóhól 1.7 0.0 0.8 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.5 0.0 0.2
Einhver geðröskun 26.7 18.6 22.3 29.9 17.6 23.0 10.0 17.2 13.4 21.8 17.8 19.7
unar höfðu 75% karla og yfir 82% kvenna einnig
annan geðsjúkdóm utan áfengisröskunarinnar.26
Lífalgengi hækkar að jafnaði með vaxandi
aldri. Það er þó ekki að sjá í þessari rannsókn þar
sem elsti hópurinn hefur lægst lífalgengi. Fyrri
rannsókn á geðheilbrigði þessa fæðingarárgangs
er hann var 55-57 ára18 bendir þó ekki til að hann
hafi þá verið hraustari en þeir sem eru 54-56 ára
nú. f annarri íslenskri rannsókn var tíðni lyndis-
raskana í aldurshópnum 74-85 ára ekki marktækt
frábrugðin því sem gerðist almennt.27
Þó getur verið að með aldrinum dragi úr til-
hneigingu til kvíða og þunglyndis28 og bandarísk
rannsókn hefur bent til að algengi geðraskana hjá
körlum lækki verulega eftir 65 ára aldur.29 Þá skal
þess getið að áreiðanleiki og réttmæti CIDI grein-
ingarviðtalsins hefur verið metinn í aldurshópn-
um 18-65 ára eins og algengt er með mælitæki
af þessu tagi fyrir fullorðna. Það er hugsanlegt
að með CIDI sé tíðni geðraskana hjá eldra fólki
vanmetin.30
í elsta hópnum í þessari athugun voru 14 taldir
ófærir til þátttöku vegna veikinda en aðeins tveir
í hópnum 54-56 ára og enginn í yngsta hópnum.
562 LÆKNAblaöiö 2009/95