Læknablaðið - 15.09.2009, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Vera má að tiltölulega margir í elsta hópnum neiti
þátttöku vegna þess að þeir séu veikburða og elstu
þátttakendumir séu því hraust úrval.
Ef borið er saman við tölur úr samantekt
rannsókna í Evrópu á algengi geðraskana23 er
árs algengi fíkniheilkennis af völdum áfengis-
notkunar 3,3% i samantektinni en 4,1% í þessari
rannsókn. Árs algengi líkömnunarraskana er þar
11% en innan þess greiningarflokks er það fyrst
og fremst varanleg líkamsverkjaröskun (F45.4)
sem hefur hátt eins árs algengi, 8,1%. í þessari
rannsókn er árs algengi líkömnunarraskana 10,3%
og einnig hér er það varanleg líkamsverkjaröskun
sem hefur hátt eins árs algengi, 9,9%. Árs algengi
kvíðaröskunar er í samantektinni 12% og lyndis-
röskunar 9,1% en í núverandi rannsókn er árs
algengi þessara raskana 5,5% og 2,6% sem er tölu-
vert lægra. Fyrri rannsóknir hafa þó ekki bent til
þess að kvíða- eða lyndisraskanir séu fátíðari hér
en í nágrannalöndunum.2-31'32
Niðurstöður þessarar rannsóknar gefa vís-
bendingar um algengi geðraskana í þeim þremur
aldursflokkum er rannsakaðir voru. Þær benda
ekki til að algengi geðraskana hafi aukist.
Til að fylgjast með hugsanlegum breytingum
á algengi geðraskana þarf umfangsmeiri faralds-
fræðilegar rannsóknir.
Þakkir
Dr. Erni Olafssyni tölfræðingi er þökkuð aðstoð
við tölfræðiútreikninga í rannsókninni, Gyðu
Kristinsdóttur, Hrafnhildi Reynisdóttur BA og
Svandísi Ottósdóttur fyrir söfnim gagna, og Tómasi
K. Bernhardssyni og Unu Rúnarsdóttur fyrir
innslátt. Styrki veittu Geðverndarfélag fslands,
Minningarsjóður Ólafíu Jónsdóttur, Rannsókna-
styrkur Sigurðar Axels Einarssonar, Vísindasjóður
Landspítala og geðdeild Landspítala.
Heimildir
1. Guðmundsson Ó. The origins of Icelandic psychiatry at the
turn of the twentieth century. Hist Psychiatry 2000; XI: 425-
33.
2. Helgason T. Epidemiology of mental disorders in Iceland.
Acta Psychiatr Scand 1964; 40(Suppl. 173).
3. Stefánsson JG, Líndal E. A study of the prevalence
of psychiatric disorders in an Icelandic birth cohort:
methodology and summary of results. Bók Davíðs.
Háskólaútgáfan, Háskóli íslands, Reykjavík 1996,327-42.
4. Thorlacius S, Stefánsson SB. Algengi örorku vegna
geðraskana á íslandi 1. desember 2002. Læknablaðið 2004;
90: 615-9.
5. Helgason T, Tómasson K, Sigfússon E, Zoéga T. Skimun fyrir
algengi geðraskana 1984 og 2002 og ávísanir geðlyfja 1984
og 2001. Læknablaðið 2004; 90: 553-9.
6. Zoéga T. Af hverju fjölgar öryrkjum með geðraskanir?
Læknablaðið 2007; 93: 7
7. Goldberg D. The detection of psychiatric illness by
questionnaire. Oxford University Press, London 1972.
8. Goldberg PD. The General Health Questionnaire; 30-ITEM
GHQ. íslensk þýðing með leyfi NFER Publishing Company
Ltd. Jón G. Stefánsson og Ingvar Kristjánsson, geðdeild
Landspítala 1980.
9. Líndal E, Stefánsson JG. Tíðni persónuleikaraskana á Stór-
Reykjavíkursvæðinu. Læknablaðið 2009; 3:179-84.
10. Ottoson H, Bodlund O, Ekselius L, et al. The DSM-IV and
ICD-10 personality questionnaire (DIP-Q): Construction and
preliminary validation. Nord J Psychiatry 1995; 49: 285-91.
11. Ottoson H, Bodlund O, Ekselius L, et al. DSM-IV and ICD-
10 Personality Disorders: A Comparison of a Self-Report
Questionnaire (DIP-Q) with a Structured Interview. Eur
Psychiatry 1998; 13: 246-53.
12. Þorsteinsdóttir G. DIP-Q [íslensk þýðing]. Geðdeild
Landspítala, Reykjavík 1996.
13. ICD-10. Alþjóðleg tölfræðiflokkun sjúkdóma og
skyldra heilbrigðisvandamála (Ritstj. Magnús Snædal).
Orðabókasjóður læknafélaganna, Reykjavík 1996.
14. World Health Organization. The Composite intemational
diagnostic interview, core version 1.1. Am Psychiatric Press,
Washington 1993a.
15. Stefánsson JG, Líndal E. The Composite international
diagnostic interview, core version 1.1. [in Icelandic]
Reykjavík: Department of Psychiatry, National University
Hospitals / World Health Organization, Reykjavík, (1993).
16. Stefánsson JG, Líndal E. Prevalence of affective disorders. in
The X World Congress of Psychiatry. Madrid 1996.
17. Þorgeirsson ÞE, Óskarsson H, Desnica N, et al. Anxiety with
panic disorder linked to chromosome 9q in Iceland. Am J
Hum Genet 2003; 72:1221-30.
18. Galesa S, Tracy M. Participation rates in epidemiologic
studies. Ann Epidemiol 2007; 17: 643-53.
19. Stefánsson JG, Líndal E, Bjömsson JK, Guðmundsdóttir
A. Lifetime prevalence of specific mental disorders among
persons bom in Iceland in 1931. Acta Psychiatr Scand 1991;
84:142-9.
20. Harðarson Ó. Með rannsóknum - móti könnunum. Hagstofa
íslands. Drög 1.17,20. febrúar 2002.
21. Algulander C. Psychoactive drug use in a general
population sample, Sweden: Correlates with perceived
health, psychiatric diagnoses, and mortality in an automated
record-linkage study. Am J Public Health 1989; 79:1006-10.
22. Traustadóttir T. Dimmir dagar. Rannsókn á algengi
þunglyndis og notkun þunglyndislyfja meðal ungs fólks á
íslandi. Kandídatsritgerð í lyfjafræði við Háskóla íslands
vor 2000: Reykjavík.
23. Wittchen H-U, Jacobi F. Size and burden of mental disorders
in Europe - a critical review and appraisal of 27 studies. Eur
Neuropsychopharmacol 2005; 15: 357-76.
24. U.S. Department of Health and Human Services. Mental
Health: A Report of the Surgeon General. Rockville, MD:
U.S. Department of Health and Human Services, Substance
Abuse and Mental Health Services Administration, Center
for Mental Health Services, National Institutes of Health,
National Institute of Mental Health, 1999.
25. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical
Manual of Mental Disorders. 4 ed. (DSM-IV), Washington,
1994.
26. Tómasson K. Psychiatric comorbidity among treatment
seeking alcoholics. Importance for course and treatment
(dissertation). Department of behavioral sciences in
medicine, University of Oslo and Department of Psychiatry,
National University Hospital, Reykjavík 1998: 55.
27. Magnússon H. Mental health of octogenarians in Iceland. An
epidemiological study. Acta Psych Scand, Supplementum
1989; 349:1-112.
28. Jorm AF. Does old age reduce the risk of anxiety and
depression? A review of epidemiolocal studies across the
adult life span. Psychol Med 2000; 30:11-22.
29. Melzer D, Buxton J, Villamil E. Decline in common mental
disorder prevalence in men during the sixth decade of life.
Evidence from the National Psychiatric Morbidity Survey.
Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 2004; 39: 33-8.
30. Knáuper B, Wittchen H-U. Diagnosing major depression
in the elderly: evidence for response bias in standardized
diagnostic interviews? J Psychiatr Res 1994; 28:147-64.
31. Amarson EÖ, Guðmundsdóttir Á, Boyle GJ. Six-
Month Prevalence of Phobic Symptoms in Iceland: An
Epidemiological Postal Survey. J Clin Psychol 1998; 54: 257-
65.
32. Líndal E, Stefánsson JG. The lifetime prevalence of anxiety
disorders in Iceland as estimated by the US National
Institute of Mental Health Diagnostic Interview Schedule.
Acta Psychiatr Scand 1993; 88: 29-34.
LÆKNAblaðið 2009/95 563