Læknablaðið - 15.09.2009, Blaðsíða 47

UMRÆÐUR 0 G FRÉTTIR
ENDURHÆFING í STYKKISHÓLMI
jósep Blöndal á skrifstofu sinni á Stykkishólmi.
20-50 ára og ná hámarki við 40 ára aldur að sögn
Jóseps. „Við leggjum ekki inn böm en yngst
höfum við meðhöndlað 14 ára unglinga. Síðan
höfum við haft hér fólk yfir níræðu þannig að allur
aldursskalinn hefur komið hingað."
Bakvandamál eru eitt dýrasta
heilbrigðisvandamál þróaðra þjóða og kosta
samfélögin mest í sjúkrahúsvist, vinnutapi og
meðferð. Jósep fræðir mig á því að það sé hins
vegar reginmunur á því hvort skoðuð eru
þróuð samfélög eða önnur, því bakvandamál
era mun sjaldgæfari meðal náttúruþjóða, þeirra
sem hafa ekki þróast yfir í hið sitjandi samfélag
Vesturlanda.
„Sennilega leggjum við drög að bakvanda-
málum okkar strax á leikskólaaldri. Það hafa
verið gerðar rartnsóknir sem sýna að fyrstu
skemmdir í liðþófum hryggsúlu geta sést hjá
börnum allt niður í 9 ára aldur. Og við skulum
hafa í huga að brjósk endurnýjar sig ekki. Það er
vandinn sem við glímum við. Vísindamenn eru
reyndar að leita logandi ljósi að aðferðum til að
bæta og endumýja brjósk og þá helst í erfða- og
stofnfrumurannsóknum. Eg hef takmarkaða trú á
að það muni skila árangri," segir Jósep.
Það kemur fram í samtali okkar að víða erlendis
hafa verið gerðir útreikningar á hver kostnaður
samfélagsins sé vegna bakvandamála og ef það er
yfirfært í íslenskar krónur miðað við gengi dollars
þegar það var lægst þá var talan fyrir Island 12
milljarðar á ári. Ef einhverjum þykir þetta há tala
þá eru tölur Samtaka atvinnulífsins um greiðslur
vegna veikindadaga árið 2006 um 26 milljarðar
og þar af kostuðu bakvandamál 5,2 milljarða.
Bakvandamál eru algengasta orsök örorku hjá
fólki undir 45 ára aldri og 13% allra öryrkja á
Islandi era það vegna bakvanda. „Þetta er því
risavaxið vandamál og mikill sparnaður fólginn í
því að ná tökum á því sem fyrst í hverju tilfelli."
Greina má þrenns konar orsakir bakvandamála:
líffræðilegar, félagslegar og áverka/slys.
„Menn skipta gjaman sjúklingunum í þrjá hópa
eftir tímalengd einkenna: 1) Sjúklinga með bráða
bakverki sem staðið hafa í allt að sex vikur, 2)
sjúklinga í millibilsástandi sem varir í 6-12 vikur
og 3) sjúklinga með króníska verki, en samkvæmt
skilgreiningu verða verkir „krónískir" þegar þeir
hafa staðið lengur en þrjá mánuði. Þessi flokkun er
auðvitað umdeild, einkum þessi tímaskilgreining
á krónískum verkjum, en hefur vissa praktíska
þýðingu hvað meðhöndlun varðar.
í fyrri tveimur hópunum á að giska 80% sjúk-
LÆKNAblaðið 2009/95 595