Læknablaðið - 15.12.2009, Blaðsíða 44

^étt ákvörður,
0
*
Reynsla sem treysta ma 2
CELEBRAT
(CELECOXI B)
Ábendingar Til meöhöndlunar á einkennum slitgigtar, iktsýki og hryggikt. Ákvöröun um
aö ávísa sérhæföum COX-2 hemli skal grundvallast á mati á heildaráhættu hvers
sjúklings. Skammtar og lyfjagjöf. Vegna þess að hætta á hjarta- og æðasjúkdómum af
völdum celecoxibs getur hugsanlega aukist meö auknum skömmtum og aukinni
meðferöarlengd, á meöferöartími aö vera eins stuttur og mögulegt er og nota á minnsta
virkan sólarhringsskammt. Endurmeta á reglulega þörf sjúklings fyrir verkjastillingu og
svömn viö meöferð, einkum hjá sjúklingum með slitgigt. Slitgigt: Ráölagöur sólarhrings-
skammtur er yfirleitt 200 mg einu sinni á sólarhring eöa skipt í tvo skammta. Hjá sumum
sjúklingum meö ófullnægjandi linun einkenna getur veriö ávinningur í því aö nota 200 mg
tvisvar sinnum á sólarhring. Ef lækningalegur ávinningur hefur ekki náöst eftir 2 vikur ætti
aö íhuga önnur meöferðarúrræði. Iktsýkf: Ráölagöur upphafs-sólarhringsskammtur er
200 mg skipt í tvo skammta. Síöar meir má, ef þörf krefur, auka skammtinn í 200 mg
tvisvar á sólarhring. Ef lækningalegur ávinningur hefur ekki náöst eftir 2 vikur ætti aö íhuga
önnur meöferöarúrræöi. Hryggikt: Ráölagður sólarhringsskammtur er 200 mg einu sinni á
sólarhring eða skipt i tvo skammta. Hjá fáeinum sjúklingum meö ófullnægjandi linun
einkenna getur veriö ávinningur í því aö nota 400 mg einu sinni á sólarhring eöa skipt í tvo
skammta. Ef lækningalegur ávinningur hefur ekki náöst eftir 2 vikur ætti aö íhuga önnur
meðferðarúrræöi. Ráölagöur hámarksskammtur á sólarhring, fyrir allar ábendingarnar, er
400 mg. Nota má Celebra með eöa án matar. Aldraöir: Eins og hjá fullorönum er ráðlagður
upphafsskammtur 200 mg á sólarhring. Síöar meir má, ef þörf krefur, auka skammtinn í
200 mg tvisvar á sólarhring.Gæta skal sérstakrar varúðar hjá öldruöum sem eru innan viö
50 kg aö líkamsþyngd. Skert lifrarstarfsemi: Hefja skal meöíerö meö helmingi ráðlagös
skammts hjá sjúklingum meö staöfesta í meðallagi skerta lifrarstarfsemi sem hafa 25-35
g/l af albúmíni í sermi. Hvaö þennan sjúklingahóp varðar liggur einungis fyrir reynsla frá
sjúklingum meö skorpulifur. Skert nýmastarfsemi: Reynsla af notkun celecoxibs handa
sjúklingum meö vægt til í meöallagi skerta nýrnastarfsemi er takmörkuö og skal því
meöhöndla slíka sjúklinga meö varúð. Böm: Celecoxib er ekki ætlaö börnum. Sjúklingar
með skert CYP2C9 umbrot: Gæta skal varúöar viö gjöf celecoxibs handa sjúklingum, sem
vitaö er um eöa þar sem grunur leikur á aö um skert CYP2C9 umbrot sé aö ræöa, byggt á
arfgerð eöa fyrri sögu/reynslu með öörum CYP2C9 hvarfefnum, þar sem hættan á
skammtaháöum aukaverkunum eykst. (huga skal að minnka minnsta ráölagðan skammt
um helming. Frábendingar Saga um ofnæmi fyrir virka efninu eöa einhverju hjálpar-
efnanna. Pekkt ofnæmi fyrir sulphonamidum. Virkt ætisár eöa blæðingar í meltingarvegi.
Sjúklingar sem hafa fengið astma, bráða nefslímubólgu, nefsepa (nasal polyps),
ofsabjúg, ofsakláöa eða annars konar ofnæmi eftir notkun asetýlsalisýlsýru eða bólgu-
eyöandi gigtarlyfja (NSAID) þar með taldir cyclooxygenasa-2 (COX-2) hemlar. Meöganga
og konursem geta orðiö þungaöar, nema notuö sé örugg getnaðarvörn. Hjá þeim tveimur
dýrategundum sem hafa veriö rannsakaöar hefur komið i Ijós að celecoxib getur valdiö
vansköpunum. Hugsanleg áhætta fyrir þungaöar konur er ekki þekkt en ekki er unnt aö
útiloka hana. Brjóstagjöf. Alvarlega skert lifrarstarfsemi (albúmín í sermi < 25 g/1 eða
Child-Pugh 10). Sjúklingar meö áætlaöa kreatínínúthreinsun < 30 ml/mín. Bólgu-
sjúkdómur í þörmum. Hjartabilun (congestive heart failure (NYHA ll-IV)). Staöfestur
hjartasjúkdómur vegna blóðþurröar, sjúkdómar í útlægum slagæöum og/eöa heilaæöa-
sjúkdómur. Sérstök varnaöarorö og varúðarreglur viö notkun Fylgikvillar í efri hluta
meltingarvegar (gatmyndun, sár eöa blæðingar) hafa komiö fram hjá sjúklingum sem
fengiö hafa meöferö meö celecoxibi, og hafa stundum verið banvænir. Gæta skal varúöar
hjá sjúklingum sem eru i mestri hættu á að fá aukaverkanir frá meltingarvegi í tengslum
viö notkun bólgueyöandi gigtarlyfja (NSAID); aldraöir, sjúklingar sem samhliöa nota önnur
bólgueyöandi gigtarlyf eöa asetýlsalisýlsýru og sjúklingar með sögu um sjúkdóm i
meltingarvegi t. d sár eöa blæðingu. Enn frekari hætta er á aukaverkunum frá meltingar-
vegi (sár í meltingarvegi eða aörir fylgikvillar í meltingarvegi) þegar celecoxib er notaö
samhliöa asetýlsalisýlsýru (jafnvel í litlum skömmtum). í langtima klínískum rannsóknum
hefur ekki verið sýnt fram á marktækan mun hvaö varöar aukaverkanir á meltingarveg viö
notkun sérhæfðra COX-2 hemla og asetýlsalisýlsýru annars vegar og bólgueyöandi
gigtarlyfja og asetýlsalisýlsýru hins vegar. Foröast skal samtimis notkun celecoxibs og
bólgueyöandi gigtarlyfja (NSAID), sem ekki innihalda asetýlsalisýlsýru. Aukinn fjöldi
alvarlegra hjarta- og æöasjúkdóma, aöallega hjartadrep, kom í Ijós í langtíma saman-
buröarrannsókn viö lyfleysu hjá sjúklingum meö kirtilsepa (sporadic adenomatous polyps)
sem fengu 200 mg tvisvar á sólarhring eöa 400 mg tvisvar á sólarhring af celecoxibi,
samanboriö viö lyfleysu. Vegna þess aö hætta á hjarta- og æöasjúkdómum af völdum
celecoxibs getur hugsanlega aukist meö auknum skömmtum og aukinni meðferöarlengd,
á meöferöartími aö vera eins stuttur og mögulegt er og nota á minnsta virkan sólarhrings-
skammt. Endurmeta á reglulega þörf sjúklings fyrir linun einkenna og svörun við meöferð,
einkum hjá sjúklingum meö slitgigt. Sjúklingar meö marktæka áhættuþætti fyrir hjarta- og
æðasjúkdómum (t. d. háþrýsting, blóðfituhækkun, sykursýki, reykingar) á ekki aö
meöhöndla með celecoxibi nema að vel athuguöu máli. Sértækir COX-2 hemlar koma
ekki í staö fyrirbyggjandi notkun acetýlsalicýlsýru gegn hjarta- og æöasjúkdómum af
völdum segareks, því þeir hamla ekki samloðun blóðflagna. Því skal ekki hætta meðferö
meö lyfjum sem hamla samloðun blóöflagna. Svo sem viö á um önnur lyf sem hemja
nýmyndun prostaglandina hefur sést vökvasöfnun og bjúgur hjá sjúklingum sem nota
celecoxib. Því skal nota celecoxib meö varúð handa sjúklingum með sögu um hjartabilun,
vanstarfsemi vinstri slegils eða háþrýsting og hjá sjúklingum sem eru með bjúg af
einhverri annarri ástæöu, vegna þess aö hömlun prostaglandina getur haft í för með sér
versnandi nýmastarfsemi og vökvasöfnun. Einnig skal gæta varúöar hjá sjúklingum sem
nota þvagræsilyf eða geta af öörum orsökum verið í hættu á aö veröa fyrir blóöþurrö. Svo
sem viö á um öll bólgueyöandi gigtarfyf (NSAID), getur celecoxib leitt til nýgengis
háþrýstings eða versnunar á háþrýstingi sem þegar er til staöar, sem hvort um sig getur
leitt til aukinnar tiöni hjarta- og æöasjúkóma. Því skal fylgjast náiö með blóðþrýstingi við
upphaf meðferðar og á meðan meöferö stendur. Hjá öldruðum eru meiri líkur á skertri
nýma- eöa lifrarstarfsemi og sér í lagi skertri hjartastarfsemi, og því skulu læknar hafa
viðeigandi eftirlit með sjúklingunum. Bólgueyðandi gigtarlyf (NSAID), þar meö talið
celecoxib, geta valdið eiturverkun á nýru. í klínískum rannsóknum var sýnt fram á að
celecoxib hefur svipuö áhrif á nýru og þaö bólgueyöandi gigtarlyf (NSAID) sem miðaö var
viö. Þeir sjúklingar sem eru í mestri hættu á eiturverkun á nýru eru sjúklingar sem hafa
skerta nýmastarfsemi, eru meö hjartabilun, eru meö lifrarbilun og aldraðir. Fylgjast skal
náiö með þessum sjúklingum meöan á celecoxib meöferð stendur.í tengslum viö notkun
celecoxibs hefur verið greint frá nokkrum tilvikum um alvarleg áhrif á lifur, þar á meöal
svæsinni lifrarbólgu (í sumum banvæn), drepi í lifur og lifrarbilun (í sumum tilvikum
banvæn eöa kraföist lifrarígræöslu). (þeim tilvikum þar sem greint var frá þvi hvenær
áhrifin komu fram, komu flestar alvarlegustu aukaverkanimar á lifur fram innan eins
mánaöar frá því að meöferð með celecoxibi hófst. Ef starfsemi einhverra ofannefndra
liffæra versnar hjá sjúklingum á meöan á meöferð stendur, á aö gera viðeigandi
ráðstafanir og íhuga hvort hætta eigi meðferö með celecoxibi. Celecoxib hamlar CYP2D6.
Enda þótt þaö sé ekki öflugur hemill þessa ensíms kann aö vera nauðsynlegt aö minnka
skammta þeirra lyfja sem skömmtuð eru einstaklingsbundið og umbrotna fyrir tilstilli
CYP2D6. Gæta skal varúðar viö meöferö sjúklinga sem vitað er að hafa lélega CYP2C9
ensímvirkni. Eftir markaössetningu hefur verið greint frá alvarlegum áhrifum á húð,
sumum banvænum, þar með taliö skinnflagnings-bólgu, Stevens-Johnson heilkenni og
eitrunardrepi í húö í tengslum við notkun celecoxibs, en þetta kemur örsjaldan fyrir. Svo
viröist sem sjúklingar séu í mestri hættu fyrir þessum aukaverkunum í byrjun meöferöar: í
flestum tilvikum hafa þessi einkenni byrjaö að koma fram á fyrstu mánuðum meðferöar.
Greint hefur verið frá alvarlegu ofnæmi (bráöaofnæmi og ofnæmisbjúg) hjá sjúklingum
sem fengu celecoxib. Sjúklingar með sögu um ofnæmi fyrir sulphonamidum eða ofnæmi
fyrir einhverju lyfi eru hugsanlega í meiri hættu að fá ofnæmi. Hætta skal notkun
celecoxibs strax og fram koma húöútbrot, sár í slímhúð eða einhverjar aðrar vísbendingar
um ofnæmi. Celecoxib getur dulið hita og önnur merki um bólgu. Alvarlegar blæðingar
hafa komið fyrir hjá sjúklingum sem jafnframt nota warfarin. Gæta skal varúðar þegar
celecoxib er notaö samtimis warfarini og öðrum blóöþynningarlyfjum til inntöku. Celebra
100 mg og 200 mg hylki innihalda mjólkursykur (149,7 mg og 49,8 mg, talið í sömu röð).
Sjúklingar með sjaldgæfan arfgengan kvilla galaktósaóþol, Lapp laktasa skort eöa
glúkósa-galaktósavanfrásog ættu ekki að taka þetta lyf. Milliverkanir við önnur lyf og
aðrar milliverkanir Lyfhrifamilliverkanir Fylgjast skal meö blóðstorkuvirkni, einkum fyrstu
dagana eftir aö celecoxib meðferð hefst eöa henni er breytt hjá sjúklingum sem nota
warfarin eöa önnur blóöþynningarlyf, vegna þess að þessir sjúklingar eru í aukinni hættu á
að fá blæðingafylgikvilla. Þess vegna er mikilvægt aö fylgjast vel með prótrombíntíma INR
hjá sjúklingum sem nota blóðþynningarlyf til inntöku, sérstaklega fyrst eftir að meðferð
meö celecoxibi hefst og þegar henni er breytt. Greint hefur verið frá blæðingum í tengslum
við lengingu prótrombíntíma, einkum og sér í lagi hjá öldruðum sjúklingum, sem nota
samtímis warfarin og celecoxib og hefur þetta í sumum tilvikum verið banvænt. Bólgu-
eyðandi gigtarlyf geta dregið úr virkni þvagræsilyfja og háþrýstingslyfja. Eins og við á um
bólgueyðandi gigtarlyf (NSAID), getur hætta á bráöri nýmabilun, sem venjulega gengurtil
baka, aukist hjá sumum sjúklingum sem eru í hættu á skertri nýmastarfsemi (t.d.
sjúklingar meö vessaþurrð eða aldraðir sjúklingar) viö samtímis notkun ACE hemla eða
angiotensín II viðtakablokka og bólgueyðandi gigtarlyfja (NSAID), þar með talið
celecoxib. Þess vegna á að gæta varúöar viö samtímis gjöf þessara lyfja, sérstaklega hjá
öldruðum. Gefa á sjúklingum nægan vökva og íhuga eftirlit með nýmastarfsemi eftir aö
samhliða gjöf er hafin og reglulega þar á eftir. fklínískri rannsókn, sem stóð yfir í 28 daga
hjá sjúklingum sem fengu lisinopríl við fyrsta- og annars stigs háþrýstingi, leiddi gjöf 200
mg af celecoxibi tvisvar á sólarhring ekki til klínískrar aukningar á miðgildi slagbils- eða
þanbilsblóöþrýstings á sólarhring, ákvarðað með 24-klukkustunda blóðþrýstings-
mælingu, samanborið við meðferð meö lyfleysu. Hjá sjúklingum sem gefið var 200 mg af
celecoxibi tvisvar á sólarhring, var álitið aö 48% svöruðu ekki meðferð með lisinopríli í
lokaheimsókn á rannsóknarsetur (skilgreint annaðhvort sem þanbils blóðþrýstingur >90
mmHg eða þanbils blóðþrýstingur aukning >10% samanborið viö grunnlínu), samanborið
viö 27% sjúklinga sem fengu lyfleysu; munurinn var tölfræðilega marktækur. Á það hefur
verið bent að samtímis notkun bólgueyðandi gigtarlyfja og ciclosporins eða tacrolimus
geti aukið eiturverkanir ciclosporins og tacrolimus á nýru. Því skal fylgjast náið með
nýmastarfsemi þegar celecoxib er notaö samtímis öðru hvoru þessara lyfja. Nota má
celecoxib samtímis litlum skömmtum af asetýlsalisýlsýru en það kemur þó ekki í stað
asetýlsalisýlsýru sem notuð er til fyrirbyggjandi meðferðar við hjarta- og æðasjúkdómum.
Eins og við á um önnur bólgueyðandi gigtarlyf, benda rannsóknir til að samtímis notkun
celecoxibs og lítilla skammta asetýlsalisýlsýru leiði til aukinnar hættu á sáramyndun í
meltingarvegi og öðrum fylgikvillum í efri hluta meltingarvegar, samanborið við celecoxib
eitt og sér. Áhrif á hæfni til aksturs og notkunar véla Sjúklingar sem finna fyrir sundli, svima
eöa syfju þegarþeir nota celecoxib eiga ekki aö aka bifreið eða nota vélar. Aukaverkanir
(algengar) Sýkingar af völdum baktería og sníkjudýra: Skútabólga, sýkingar í efri hluta
öndunarvegar, þvagfærasýking. Ónæmiskerfi: Versnandi ofnæmi. Geðræn vandamál:
Svefnleysi. Taugakerfi: Svimi, ofstæling. Hjarta: Hjartadrep. Æðar: Háþrýstingur.
öndunarfæri, brjósthol og miðmæti: Kokbólga, nefslímubólga, hósti, andnauð. Meltingar-
færi: Kviðverkir, niöurgangur, meltingartruflun, vindgangur, uppköst, kyngingartregða.
Húö og undirhúö: Útbrot, kláöi. Almennar aukaverkanir og ástand tengt íkomuleið:
Flensulik einkenni, Bjúgur á útlimum/vökvasöfnun. Pakkningar og verö: 1. september
2009: Hylki, hart 100 mg: 100 stk. (þynnupakkað) 11.670 kr. Hylki, hart 200 mg: 10 stk.
(þynnupakkað) 3.442 kr. Hylki, hart 200 mg: 20 stk. (þynnupakkaö) 5.118. kr. Hylki, hart
200 mg: 100 stk. (þynnupakkaö) 21.331 kr. Afgreiðslutilhögun: Lyfið er lyfseðilsskylt.
Greiðslufyrirkomulag: E. Handhafi markaðsleyfis: Pfizer ApS, Lautrupvang 8, 2750
Ballerup, Danmörk. Umboðsaöili á íslandi: Vistorhf., Hörgatúni 2,210Garðabæ.
Samantekt um eiginleika lyfs er stytt í samræmi við reglugerð um lyfjaauglýsingar.
Heimild: Celebra: Samantekt á eiginleikum lyfs, 12. júní 2009. www.lyfjastofnun.is
Heimildir: 1. Moore RA, Derry S, McQuay HJ. Cyclo-oxygenase-2 selective inhibitors and
nonsteroidal 1. anti-infl ammatory drugs: balancing gastrointestinal and cardiovascular risk.
BMC Musculoskeletal Disord 2007;8:73. 2. White WB, West CR, Borer JS, Gorelick PB,
Lavange L, Pan SX et al. Risk of cardiovascular 2. events in patients receiving celecoxib: a
meta-analysis of randomized clinical trials. Am J Cardiol 2007;99:91-8.