Læknablaðið - 15.11.2010, Blaðsíða 47

U M R Æ Ð
U R O G FRÉTTIR
AÐALFUNDUR LÍ
Vilja eitrað dekkjakurl burt
„Aðalfundur Læknafélags íslands, haldinn í Kópavogi dagana 21.
og 22. október 2010, skorar á Alþingi íslendinga að samþykkja nú
þegar þingsályktunartillögu um bann við notkun á gúmmíkurli úr
ónýtum dekkjum á gervigrasvöllum hérlendis."
Þannig hefst ályktun sem Þórarinn Guðnason
hjartalæknir og varaformaður Læknafélags íslands
bar upp á aðalfundinum og var samþykkt einróma.
„I dekkjakurli eru krabbameinsvaldandi efni
og önnur eiturefni sem geta verið hættuleg fyrir
böm og aðra iðkendur íþrótta á gervigrasvöllum.
I ýmsum nágrannalöndum okkar er mælt með
takmörkun á notkun dekkjakurls vegna þessara
efna. Slíkar takmarkanir eru í Þýskalandi og
Svíþjóð. Norðmenn hafa rannsakað nokkuð og
bent á hættuna á umhverfisáhrifum af kurlinu á
nærlendi gervigrasvalla. Það er viðurkennt að í
hjólbörðum eru ýmis eiturefni sem meðhöndla
verður af varúð. Skýrar reglur eru til staðar um
meðhöndlun og förgun ónýtra hjólbarða en þegar
búið er að kurla dekkin niður og dreifa þeim á
íþróttasvæði barna og unglinga gilda reglurnar
ekki. Þó er ljóst að eiturefnin eiga mun greiðari leið
út í umhverfið úr dekkjakurlinu en þegar þau eru
bundin í heila hjólbarða," segir Þórarinn.
Hann bendir á að brennsla hjólbarða er bönnuð
vegna þess að með því berast eiturefnin út í
andrúmsloft og umhverfi. „Vandséð er að betra
sé að dekkjunum sé fargað með því að kurla þau
og dreifa síðan á stór landsvæði þar sem böm eru
að leik, og efnin seytra svo út í umhverfið og geta
eitrað jarðveg og grunnvatn í langan tíma."
í ályktun Læknafélags íslands kemur fram að
í dekkjakurli eru ýmis eiturefni sem vitað er að
valda skaða. „Þetta eru efni eins og Benzapyren
sem er krabbameinsvaldandi, dietyxhexylftalat og
butylbenzylftalat sem valda ófrjósemi, fenol sem
safnast fyrir í náttúmnni og hefur langtímaáhrif
þar, zink sem í of hárri þéttni er eitrað fyrir lífverur,
og blý sem veldur ófrjósemi og skemmdum á
taugakerfi en börn eru sérstaklega næm fyrir
„Þegar búið er að kurla dekkiri niðar og dreifa peim á íprótta-
svæði barna og unglinga gilda reglurnar ekki," segir
Þórarinn Guðnason.
áhrifum blýs. Sexgilt króm finnst einnig í
hjólbörðum en vitað er að það efni veldur bæði
ófrjósemi og krabbameini," segir í greinargerð
með ályktuninni.
„Framleiðendur gervigrasvalla bjóða upp á
hættulaust gúmmí sem val. í sumum tilfellum
er það sérframleitt fyrir gervigras og í öðrum
lit, grátt eða grænt. Græna kurlið er um 5-6 falt
dýrara en svarta dekkjakurlið og þess vegna er
því miður oftar en ekki sparað með því að nota
það ekki," segir Þórarinn.
„Fundurinn telur fulla ástæðu til að hafa
sérstakar áhyggjur af leik barna á þessu eitraða
undirlagi. Höfum í huga að börn og unglingar
dvelja oft daglangt við leik á íþróttavellinum,
þau liggja þá gjarna í gervigrasinu og fá á húðina
verulegt magn af svertu og efnum úr hinu eitraða
gúmmíkurli. Þessi efni geta því setið á húðinni
langan tíma," segir í niðurlagi ályktunarinnar.
„Hver ber ábyrgðina ef bömin verða fyrir
heilsutjóni eða síðbúnum áhrifum eins og
ófrjósemi," spyr Þórarinn.
LÆKNAblaðiö 2010/96 71 1