Læknablaðið - 15.01.2012, Síða 26

RANNSÓKN
Aldursdreifing
Aldur(ár)
Mynd 1. Aldursdreifing sjúklinga með hjartaþelsbólgu A árunum 2000-2009. Meðal-
aldur var 58,6 ár og miðgildi 65 ár (bil 1 - 91).
samanburður á lífshorfum hópanna tveggja. Marktæki miðaðist
við p-gildi <0,05 og 95% öryggisbil.
Aður en rannsóknin hófst lágu fyrir tilskilin leyfi frá Persónu-
vernd, Vísindasiðanefnd, Hagstofu íslands og framkvæmdastjór-
um lækninga á Landspítala og Sjúkrahúsinu á Akureyri.
Niðurstöður
Á þeim 10 árum sem rannsóknin náði til greindust 88 hjartaþels-
sýkingar hjá 81 einstaklingi. Nokkrir sjúklingar fengu sjúkdóminn
oftar en einu sinni en þegar talað er um fjölda sjúklinga er átt við
þau 88 sjúkdómstilfelli sem greindust á tímabilinu. í þeim til-
fellum þar sem sami einstaklingur fékk fleiri en eina sýkingu var
í fjórum tilfellum um ólíkan sýkingarvald að ræða en í tveimur
tilvikum var sýkingarvaldurinn hinn sami en tvö til þrjú ár liðu
á milli greiningardagsetninga. Nýgengi sjúkdómsins var 2,97/100
þúsund íbúa/ári. Meðalaldur var 59 ár (bil 1 - 91, miðgildi: 65 ár)
og karlar í meirihluta (71%) (mynd 1).
Algengi helstu áhættuþátta bæði nú og á fyrra tímabili (1976-
1985) má sjá í töflu I. Áhættuþáttum er skipt í hjartatengda þætti
og þætti sem auka líkur á bakteríudreyra. Við greiningu höfðu
24% sjúklinganna þekktan hjartasjúkdóm/galla eða aðskotahlut í
hjarta. Við nánari rannsóknir í legu, svo sem hjartaómun, kom í
ljós að í raun höfðu 77% eitthvert hjartatengt ástand sem jók líkur á
sýkingu, svo sem meðfædda hjartagalla eða hrörnunarbreytingar
á loku. Slæm tannhirða (16%) og sprautufíkn (18%) voru helstu
áhættuþættir fyrir bakteríudreyra. Fjórtán sjúklingar höfðu sýk-
ingu í tönnum eða tannholdi. Þrír aðrir fóru í tannaðgerð stuttu
fyrir innlögn en tveir þeirra fengu fyrirbyggjandi sýklalyf fyrir
aðgerð og var sýking þeirra ekki rakin til aðgerðarinnar. Aðrir
áhættuþættir voru blóðskilun, æxli í meltingarvegi, ónæmisbæl-
ing, þvagfærasýking og TURP (transurethral resection ofthe prostate).
Níu sjúklingar höfðu engan þekktan áhættuþátt.
Hiti og slappleiki voru helstu umkvartanir sjúklinga við inn-
lögn. Hiti mældist yfir 38°C hjá 88% sjúklinga og hjartaóhljóð
heyrðist hjá 67%. Ummerki hjartaþelsbólgu í húð eða augum (Roth
blettir, blæðingar í slímhúð augna, flísablæðingar, Osler's hnútar
og Janeway skellur) voru einungis skráð hjá fjórum sjúklingum.
í 56 tilfellum vantaði þessar upplýsingar í sjúkraskrá en í 28 til-
vikum virtust þessi ummerki ekki vera til staðar þótt skráning
væri ekki nákvæm.
Niðurstöður blóðrannsókna í kringum greiningardag sýndu að
CRP (C-reactive prótein) var hækkað í öllum tilfellum og sökk í
81% mældra tilfella (66/82). Rauð blóðkorn voru í þvagi 53% þeirra
26 LÆKNAblaðið 2012/98
Tafla I. Upplýsingar um áhættuþætti 88 tilvika hjartaþelsbólgu á Islandi
2000-2009, auk upplýsinga um sjúkiinga sem greindust á Islandi 1976-1985.2
Gefinn er fjöldi sjúklinga og % i sviga. Hver sjúklingur getur haft fleiri en einn
áhættuþátt.
Áhættuþættir hjartaþelsbólgu Fjöldi (%)
2000-2008 1976-1985
Hjartasjúkdómar
Hjartagallar* 21 (24) 10(14)**
Tvíblöðku ósæðarloka 16(18) -
Ferna Fallots (Tetraiogy of Fallot) 2(2) -
Ósæðarþrengsl (coarctatio aortae) 2(2) -
Opin fósturæð (patent ductus arteriosus) 2(2) -
Op á milli slegla 2(2) -
Fósturop með flæði (foramen ovale shunt) 1 (D -
Op á milli gátta og míturlokugalli 1(1) -
Gerviloka 21 (24) 8(11)
Ósæðarloka 18(21) -
Míturloka 3(3) -
Míturlokuviðgerð KD -
Hrörnunarbreytingar á loku 18(21) -
Míturlokuframfall 4(5) -
Ósæðarlokuþrengsli 4(5) 6(9)
Fyrri saga um hjartaþelsbólgu 9(10) -
Áhættuþættir bakteríudreyra
Slæm tannhirða 14(16) 6(9)
Sprautufíkn 16(18) 1(1)
Læknismeðferð 18(21) 6(9)
Ónæmisbæling 7(8) 2(3)
Tannaðgerð 3(3) 2(3)
Blóðskilun 5(6) -
TURP*** 2(2) -
Hjartaaðgerð 1 (1) 2(3)
Þvagfærasýking 7(8) -
Beinsýking 1 (1) -
Saga um gigtsótt 0 3(4)
Enginn 9(10) 27 (42)
‘Þrir sjúklingar höfðu fleiri en einn hjartagalla.
Heildarfjöldi miðast við fjölda sjúklinga.
"Ekki vitað hvaða sjúkdómar voru skilgreindir sem meðfæddir hjartagallar, liklega var
tvíblöðku ósæðarloka ekki talin með.
"*GIST: Gastrointestinal stromal tumor, TURP: Transurethrai resection of the prostate.
tilfella þar sem þvag var rannsakað (39/74). Einungis var leitað
að gigtarþætti í blóði 12 sjúklinga og reyndist hann jákvæður hjá
fjórum.
Ómskoðun var gerð hjá öllum sjúklingum sem greindust fyrir
andlát. I 75 tilfellum var gerð ómskoðun bæði um brjóstvegg og
vélinda (85%). I 5 tilfellum var einungis ómað um brjóstvegg og
í 6 einungis um vélinda. Langflestar sýkingar urðu í hjartalokum
vinstri hluta hjarta (83%) en hjá 9 sjúklingum sýktist þríblöðku-
loka og lungnaslagæðarloka hjá einum (mynd 2). í 6 af 9 sýkingum
í þríblöðkuloku mátti rekja sýkingu til sprautufíknar. Nítján sjúk-
lingar (22%) fengu sýkingu í gerviloku en einungis einn þeirra
J