Þjóðlíf - 01.05.1991, Qupperneq 16

SKÁK
SUMARSKÁK
— Opnu mótin í Evrópu draga til sín skákmenn í sumarleyfi
ÁSKELL ÖRN KÁRASON
Nú þegar sumrar gengur í garð tími
opnu skákmótanna í Evrópu. Þótt
við Islendingar tengjum skákiðkun gjarn-
an við skammdegið er því ekki þannig
varið í Mið- og Suðurevrópu, gósenlandi
opnu skákmótanna. Með hækkandi sól og
sumarleyfum tekur fjöldi skákmanna sig
upp með nesti (sem oftast er skákblöð og
-bækur, e.t.v. ferðatölva og skákdiskling-
ar hjá þeim sem komist hafa í álnir) og nýja
skó; ferðast frá einu mótinu á annað og
tefla eins og þeir eigi lífið að leysa.
Frá því í júníbyrjun rekur hvert mótið
annað um alla álfuna, mest ber á þeim á
svæðinu frá Þýskalandi austur um til Ung-
verjalands og Júgóslavíu og um Miðjarð-
arhafsströndina vestur til Spánar. Verð-
laun eru óvíða há og stjörnur skákheims-
ins líta ekki við þessum mótum. Allmargir
skákmenn hafa þó af þeim sitt lifibrauð en
sú hvöt sem flesta keyrir áfram er vonin
um að slá í gegn — ef ekki á þessu móti, þá
á því næsta — og ná sér í alþjóðlegan titil.
Slíkri vegsemd fylgir greiðari aðgangur að
sterkum mótum þar sem verðlaun eru
hærri. Töluna fyllir svo þriðji hópurinn;
hinir eilífu áhugamenn sem gera sér litlar
vonir um titla en taka þátt sér til gamans
og eiga sér kannski þann draum að leggja
einstaka stórlax að velli og fá þar með efni í
góða sögu handa barnabörnunum. Hinn
dæmigerði titilveiðimaður á þessum mið-
evrópumótum er ungur maður sem e.t.v.
dregur fram lífið á atvinnuleysisbótum
eða gutlar eitthvað í námi og eyðir sumar-
fríinu í að tefla mót eftir mót svo mánuð-
um skiptir.
Alþjóðaskáksambandið útdeilir þremur
virðingartitlum til skákmanna eftir ár-
angri þeirra. Skákmenn eru vegnir og
metnir eftir alþjóðlegum titlum og þau
kjör sem þeim bjóðast miðast við þá.
Minnst gildi hefur FIDE meistaratitillinn
og fylgja honum fáir kostir en ef mönnum
tekst að ávinna sér titil alþjóðlegs meistara
verður vegur þeirra meiri, þeir borga ekki
þátttökugjald á opnum mótum og fá jafn-
vel boð á sterkari lokuð mót. En margir
eru um hituna og lífsbaráttan hörð enda
stefna allir alþjóðlegir meistarar að stór-
meistaratitlinum sem opnar ýmsar dyr.
Hefurmisst áhuga á skák en sigraði samt: sov■
éski stórmeistarinn Salov.
Aðeins stórmeistarar geta gert sér vonir
um að lifa af skákiðkun, þeir eru að jafnaði
eftirsóttir á mót og betur er við þá gert en
aðra þótt aukinn fjöldi stórmeistara á síð-
ustu árum og umfram allt flóð lítt þekktra
og eitilharðra skákmanna frá Austur-
evrópu hafi raskað fyrra jafnvægi fram-
boðs og eftirspurnar á skákvellinum. Þeir
skákbræður úr austurvegi gera litlar kröf-
ur um aðbúnað og uppihald og eru margir
tilbúnir til að tefla sig ráðalausa mót eftir
mót til að ná í smávegis gjaldeyri sem ekki
nægði til að framfleyta sér með á vestur-
löndum. Afleiðingin er sú að opnu mótun-
um fer fjölgandi en aðstæður versna og
verðlaun lækka.
egar dregur norður á bóginn fækkar
opnu mótunum. Alþjóðlega Reykja-
víkurskákmótið sem haldið er annaðhvert
ár (næst í ársbyrjun 1992) er eitt hinna
„stóru“ opnu móta þar sem jafnvel þeir
sterkustu láta sjá sig enda eru verðlaun
allhá og aðbúnaður rómaður en þar vegur
dýrt ferðalag á móti. Sá staður sem rómað-
astur er á Norðurlöndum fyrir opin skák-
mót er tvímælalaust norska fjallahótelið í
Gausdal upp af Guðbrandsdalnum á slóð-
um Péturs Gauts. Þar hefur hinn eljusami
norski skákfrömuður Arnold Eikrem
staðið fyrir skákmótum í rúman áratug.
Þarna uppi á háfjöllum safnast nokkrum
sinnum á ári saman skákmenn, fulltrúar
allra þeirra hópa sem nefndir eru hér að
framan. Þaðan eiga nokkrir íslendingar
góðar minningar. Margeir Pétursson hef-
ur unnið þar marga af sínum bestu sigr-
um. Hannes Hlífar Stefánsson náði þar
áfanga að stórmeistaratitli í fyrra og Þröst-
ur Þórhallsson að alþjóðlegum árið áður.
Sumarvertíðin hjá Eikrem hefst strax um
páska og í apríllok hélt hann enn eitt mót-
ið. Þá var enn allt á kafi í snjó þarna í
tæplega 1000 metra hæð en þrátt fyrir
fannfergið voru mættir til leiks 54 skákúlf-
ar frá öllum Norðurlöndunum, Þýska-
landi, Englandi og Bandaríkjunum. Að
auki voru þar í boði Eikrems þátttakendur
frá nokkrum af „óstýrilátari“ lýðveldum
Sovétríkjanna, Eystrasaltsríkjunum (en
þau telur skákfrömuðurinn nánast í hópi
Norðurlandanna) og Grúsíu.
Verðlaun eru ekki há í Gausdal og flestir
sem þangað koma eru á titilveiðum. í
þetta sinn fiskaðist bærilega; Edvin Keng-
is frá Lettlandi sigraði og náði lokaáfanga
sínum að stórmeistaratitli, í 2.-4. sæti
urðu Svíinn Ernst, Tékkinn Jansa og
rússneskættaði Bandaríkjamaðurinn Al-
exander Ivanov sem einnig verður útn-
efndur stórmeistari eftir þennan árangur.
íslensku keppendurnir voru þrír; Hann-
esi Hlífari Stefánssyni tókst ekki að end-
urtaka afrek sitt frá í fyrra þótt hann kæm-
ist í hóp efstu manna undir lokin eftir
slaka byrjun. Árangur hinna sönnu
áhugamanna, Gylfa Þórhallssonar frá
Akureyri og sögumanns, var að vonum;
okkur skorti aðeins hálfan vinning til að
ná 50% vinningshlutfalli og nokkur höf-
uðleður af titilhöfum héngu við beltið
þegar lagt var af stað heim að móti loknu.
Árangurinn nægir Gylfa til að ná í alþjóð-
leg stig en það getur varðað miklu.
Það er ávallt sérstök stemning að tefla í
Gausdal, nánast á útilegumannaslóðum en
vistin er góð á þessu aldargamla hóteli sem
einkum er rómað fyrir góðan og sérlega
hitaeiningaríkan mat, (úrval búðinga, suf-
16 ÞJÓÐLÍF