Iðnaðarmál - 01.04.1967, Side 17

Orbylgjuliitun - ný tœkni
Eitt af markmiðum matvælaiðnað-
arins í framtíðinni er framleiðsla
tilbúinna málsverðahluta, sem létta
af húsmóðurinni matargerð, þegar
hún óskar þess, og gera veitingahús-
um og einkum gildaskálum kleift að
komast af með ófaglært starfsfólk.
Sérþekkinguna má þá sameina í fá-
um og stórum matgerðarmiðstöðv-
um, þar sem framleiðslan er hag-
rædd og þess vegna ódýrari.
Forsenda þessarar þróunar í átt til
aukinna hráefnisgæða í matvælaiðn-
aðinum er notkun nýjustu tæknilegra
framfara á sviði djúpfrystingar og
umbúða. A lokastigi slíkrar fram-
leiðslu matvæla er örbylgjuupphitun
eitt þýðingarmesta atriðið.
Nýlega flutti G. Ojelid verkfr. hjá
Husquarna AB í Svíþjóð erindi í
danska verkfræðingafélaginu um eðli
og áhrif örbylgna, um notkun þeirra
í matvælaframleiðslu og í sambandi
við tilbúinn mat, og er hér útdráttur
úr erindi hans.
Hitinn ksmur að innan
í örbylgjuofni er nýttur sá eigin-
leiki örbylgna á 10 cm öldulengd
(3000 megarið/sek), að þær geta
smogið djúpt inn í lífræn efni og
sett molekylkeðjurnar í hreyfingu,
þannig að þar myndast núningshiti.
A þennan hátt verkar maturinn sem
sitt eigið hitald, þ. e. hitinn kemur
að innan, og er þetta stundum nefnt
„kaldur hiti“. Órbylgjuofninn er
þannig í eðli sínu venjulegur ofn, en
í stað algengra rafmagnshitalda kem-
ur svonefnd magnetróna, sem mynd-
ar örbylgjusvið í hitarúmi ofnsins.
Kosturinn við þessa hitunaraðferð
er fyrst og fremst sá, að hitunartím-
inn styttist mjög, en auk þess fást
ýmsir eiginleikar betri matargæða.
Upphitun með örbylgjum er um 10
sinnum hraðari en venjuleg upphit-
un, því örbylgjurnar smjúga 1200
sinnum dýpra inn í efnið heldur en
hitabylgjur, og þá er hinn tímafreki
hitaleiðniferill sniðgenginn. Samtím-
is þessu er yfirhitun forðað og einnig
myndun bragðskemmandi hitasvæða.
Notkunarmöguleikar
Örbylgjuhitann má nota til alls
konar upphitunar matvæla, bæði úr
djúpfrystu ástandi og frá ísskáps-
eða stofuhita. Frosnar nautalundir
(—21° C) má þannig þíða á ca.
tvisvar sinnum 2 mínútum með 5
mínútna hitajöfnun á milli, en til-
búinn málsverð, lagðan á disk í ís-
skáp, má framreiða eftir einnar mín-
útu upphitun. Þessir möguleikar
bjóða upp á marga kosti, hæði í
framleiðslu og í framreiðslu matar.
I framleiðslu má t. d. nota hólkofn
með færibandi, sem hreyfist gegnum
örbylgjusviðið, og fæst þá tímaspar-
andi og samfelld upphitun. Sem dæmi
má nefna framleiðslu á spændum
kartöflum (chips). Þar gefur hin
jafna upphitun minni mishitun (mis-
bruna) og því minni úrgang.
Þýðingarmesta notkunarsvið ör-
bylgjuhitunar er þó í sambandi við
veitingahús, gildaskála, mötuneyti og
þess háttar. Vegna tímasparnaðar má
hér ná mjög hárri nýtingu vinnuafls
og tækja, því að „dauða tímann“ má
nota til framleiðslu málsverða, sem
geymdir eru í ísskáp, og síðan hita
þá upp á örskömmum tíma, þegar
ösin byrjar.
A veitingastöðum, sem þurfa að
hafa opið allan sólarhringinn fyrir
ferðamenn og bifreiðarstjóra, má á
þennan hátt komast af með fátt starfs-
fólk og samtímis losna við að halda
matnum heitum tímum saman, sem
rýrir mjög gæði hans.
Á ýmsum stöðum, t. d. í skólum,
sjúkrahúsum og matstofum fyrir-
tækja er áhugi á að losna alveg við
matargerðina. I þessum tilfellum má
fá matinn sendan tilbúinn, í djúp-
frystu ástandi, frá matargerðarmið-
Framh. á 69. bls.
Örbylgjuojn jrá Husquarna.
IÐNAÐARMÁL
51