Frjáls verslun - 01.01.2005, Síða 70

70 F R J Á L S V E R S L U N • 1 . T B L . 2 0 0 5
Starfsemi Alþingis hefur breyst mikið á
undanförnum árum og áratugum í takt við
breytingar í samfélaginu almennt. „Starfsemin
er öll orðin markvissari, margþættari og viða-
meiri nú en áður. Þörfin fyrir sérfræðiþekkingu
hefur aukist og alþjóðlegt samstarf hefur marg-
faldast að umfangi. Þessi þróun hefur líka
orðið alls staðar í nágrannalöndum okkar og
skrifstofur þinganna þar eflst og vaxið. Vöxt-
urinn hér er þó ekki eins mikill og víða annars
staðar í stofnunum ríkisins. Árið 1956 voru hér t.d. 56 menn á launa-
skrá en nú tæpri hálfri öld síðar hefur sú tala um það bil tvöfaldast.
Það er nú satt að segja ekki mikil útþensla miðað við margar aðrar
opinberar stofnanir á sama tíma,“ segir Helgi.
Snúið að koma saman dagskrá Samkvæmt þingskapalögum hefur
skrifstofustjóri Alþingis það hlutverk að stýra „skrifstofu Alþingis
og framkvæmdum á vegum þingsins, hefur umsjón með fjárreiðum
þess og eignum í umboði forseta. Skrifstofustjóri situr fundi forsætis-
nefndar og er forseta og nefndinni til aðstoðar í öllu er varðar stjórn
þingsins.“
Helgi segir að ríkur þáttur í starfi skrifstofustjóra sé að skipu-
leggja þingstarfið, m.a. að móta dagskrá þingfunda. „Það getur verið
mjög snúið að koma saman dagskránni því við þurfum að hafa hlið-
sjón af mörgum hlutum. Þetta er gjarnan mikið púsluspil. Við þurfum
að taka tillit til anna ráðherra og ýmissa starfa þingmanna sem hafa
sannarlega margt fleira á sinni könnu en sitja í þingsalnum. Eins
og ég sagði er alþjóðlegt samstarf tímafrekt, bæði hjá ráðherrum
og þingmönnum, með tilheyrandi utanförum í því sambandi En við
leggjum áherslu á að dagskráin sé gerð í góðu samkomulagi við bæði
stjórnarmeirihluta og stjórnarandstöðu. Við gerum starfsáætlun fyrir
allan þingveturinn og svo bæði vikuáætlanir og dagskrár fyrir hvern
dag á þeim grundvelli. Forsætisnefnd afgreiðir á vikulegum fundum
drög að dagskrám vikunnar sem síðan er rædd á fundi þingforseta
með formönnum þingflokkanna. Á þessum fundum hafa þingflokk-
arnir tækifæri til að koma óskum sínum á framfæri sem forseti
reynir að koma til móts við eftir því sem frekast er unnt. Ég hef í
starfi mínu sem aðstoðarskrifstofustjóri tekið mjög virkan þátt í að
móta dagskrána og hef hugsað mér að reyna að sinna því eins og ég
get áfram. Hins vegar er það nú einkum í verkahring forstöðumanns
þingfundasviðs, Vigdísar Jónsdóttur, að halda utan um þetta starf.“
107 stöðugildi Alls starfa nú um 110 manns í 107 stöðugildum á
skrifstofu Alþingis. Þar að auki eru um 10 manns við ræstingu.
Rekstrarkostnaður Alþingis nam alls um 1.539 milljónum króna
á síðasta ári, og auk þess var um 200 milljónum króna varið til
viðhalds húsa og í endurnýjun tækja. Af þessu fara 657 milljónir
í rekstur sjálfrar skrifstofunnar. Starfsemi hennar greinist í fimm
svið. Þingfundasvið sér um skipulagningu og umsjón með fundum
þingsins og útgáfu Alþingistíðinda, nefndasvið annast aðstoð við
þingnefndir og gerð þingmála, alþjóðasvið veitir aðstoð í tengslum
við alþjóðlegt samstarf þingsins, upplýsinga- og
tæknisvið annast tölvumál, almannatengsl og
upplýsingaþjónustu fyrir þingmenn og hefur
umsjón með bókasafni Alþingis, og þjónustu-
svið sér um símavörslu, þingvörslu, eldhús og
almenna skrifstofuþjónustu fyrir þingmenn,
t.d. eru ritarar á hverri hæð þar sem þingmenn
hafa skrifstofur. Að auki heyrir undir skrifstofu-
stjóra almenn skrifstofa sem sinnir fyrst og
fremst þjónustu við þingforseta, og rekstrar-
skrifstofa, sem annast fjármál og umsýslu fasteigna, heyrir undir
fjármála- og rekstrarstjóra. Starfsemin teygir sig bæði út á land og
út fyrir landsteinana. Á Ólafsfirði vinna þrír starfsmenn á vegum
þingsins við að skanna inn eldri árganga af Alþingistíðindum, einn
maður er í hlutastarfi á Hvammstanga við að skrá inn efnisyfirlit
eldri Alþingistíðinda, tveir starfsmenn vinna hér í bænum við fjar-
vinnslu á ræðuritun og einn starfsmaður er í Jónshúsi í Kaupmann-
ahöfn, sem er eign Alþingis. Starfsemi Alþingis er líka plássfrek,
enda hefur stofnunin nú stóran hluta þeirra bygginga sem standa
andspænis Alþingishúsinu við Austurvöll til umráða og fleiri hús.
Ýmist er þetta eigið húsnæði eða húsnæði sem stofnunin leigir af
öðrum. Gert er ráð fyrir að rekstur fasteigna Alþingis kosti um 155
milljónir á þessu ári.
Tölvuvæðingin síðustu áratugi hefur haft mikil áhrif á starfsemi
þingsins. „Við höfum reynt að fylgja þróun upplýsingatækninnar
vel eftir og höfum í raun verið í fremstu röð meðal þinga í þessum
efnum. T.d. var Alþingi eitt fyrsta þingið í heiminum sem tók upp
beinar útsendingar af þingfundum á vefnum. Þær hófust árið 1998
en segja má að tölvuvæðing Alþingis hafi farið af stað árið 1984.
Þá voru keyptar hingað tvær litlar Apple-tölvur í tilraunarskyni. Ég
man að Eiður Guðnason sendiherra, sem þá var þingmaður Alþýðu-
flokksins, fékk aðra þeirra til afnota en þingfundasviðið fékk hina.
Síðan hefur þróunin orðið hröð. T.d. var byrjað var að slá ræðurnar
inn á tölvur ári síðar.“
Mikilvægt að eiga trúnað þingmanna Helgi segir mikilvægt að
skrifstofustjóri njóti trausts bæði meirihlutans og minnihlutans á
þinginu. „Það er mjög mikilvægt að skrifstofustjóri sé ópólitískur og
að allir flokkar geti treyst því að hann sé óvilhallur í störfum sínum.
Enginn skrifstofustjóri hefur mér vitanlega verið vændur um það
að draga taum einhvers stjórnmálaflokks í starfi sínu. Hins vegar
störfum við auðvitað í umboði forseta Alþingis og það er hann sem
leiðir starfið. Og á bak við hann stendur meirihlutinn. Þetta liggur í
hlutarins eðli. En við reynum að eiga eins gott trúnaðarsamband við
minnihlutann og nokkur kostur er og samstarfið hefur að mínu mati
gengið mjög vel.
Stór hluti tíma míns fer í að ræða við þingmenn, bæði um dag-
skrána og almennt um stöðu mála. Það er afskaplega mikilvægt fyrir
okkur, sem erum að undirbúa þinghaldið, að við höfum fingurinn
á púlsinum, ef svo má segja. Við þurfum að vita hvað þingmenn
og þingflokkarnir hafa á prjónunum, hvaða mál eru í undirbúningi
„Starf skrifstofustjóra Alþingis
má rekja allt aftur til ársins
1593,“ segir Helgi og vísar
til þess að þá var embætti
„alþingisritara“ fyrst stofnað.
A L Þ I N G I E R S T Ó R T F Y R I R T Æ K I