Ægir - 01.09.2005, Blaðsíða 13

13
skuldadögum.“ Björgólfur sagði
að einhverjum kynni að finnast
þessi orð sín óábyrg. „Ef til vill
eru þar innanum þeir sömu og
spáðu því í mars síðastliðnum að
meðalgengisvísitala þessa árs yrði
119,4. Á þeim tíma var gengis-
vítitalan 110 og hún þyrfti að
vera nálægt 130 í dag til þess að
spádómur þeirra rættist en ekki
102 eins og hún var við lokun
markaða í gær. Þeir sem sjóinn
sækja vita að stundum þarf að
taka sjálfstýringuna af og hand-
stýra í gegnum öldurótið. Reikni-
líkön virka nefnilega áfram þótt
allt sé komið í strand. Ekki er
nægjanlegt að Seðlabankinn komi
einn að málum. Ríkisstjórnin
verður einnig að koma að málum.
En til hvaða aðgerða getur ríkis-
stjórnin gripið nú þegar? Kostir í
stöðunni eru nokkrir. Mikilvægt
er að ákvörðun verði tekin nú
þegar um aukin kaup á gjaldeyri
og ætti að nota til þess allt sölu-
andvirði Símans og meira til.
Einnig er brýnt að breyta strax
reglum Íbúðalánasjóðs varðandi
vexti og lánshlutföll. Bankarnir
eru þegar farnir að lækka þessi
hlutföll og er það vel. Þessar að-
gerðir munu draga úr þenslunni.“
Líklegt að olíuverð verði
áfram hátt
Björgólfur sagði að auk hins háa
gengis krónunnar og því sem það
hafi leitt af sér hafi hátt olíuverð
komið afar illa við sjávarútveginn
að undanförnuu. „Olíuverð hefur
nær tvöfaldast á síðustu tveimur
árum. Verð á gasolíu á Rotter-
dammarkaði er nú um 600 doll-
arar á tonnið. Ýmsar ástæður
liggja að baki þessum hækkun-
um, sem við höfum lítið um að
segja eða áhrif á.. Ekki eru nein
teikn á lofti um að olíuverð
breytist mikið á næstu misserum.
Því er mikilvægt að útvegsmenn
undirbúi sig undir að olíverð
verði áfram hátt,“ sagði Björgólf-
ur og bætti við: „Mér finnst rétt
að minnast á það hve sjávarút-
vegsfyrirtæki hafa staðið sig vel
við þessar aðstæður undanfarna
mánuði, sem er ekki síst traustu
og öflugu starfsfólki fyrirtækj-
anna að þakka. Hins vegar verður
að rýna í rekstrartölur fyrirtækja
sem birtar hafa verið fyrir fyrri
helming ársins. Ljóst er að þær
hagnaðartölur byggja, hjá mörg-
um þeirra, á hagnaði af sölu eigna
og gengismun af langtímalánum.
Rekstrarhagnaður þeirra hefur yf-
irleitt minnkað mikið bæði í
krónutölu og sem hlutfall af
rekstrartekjum frá miðju ári
vegna styrkingar krónunnar. Við
slíkar rekstraraðstæður er mikil-
vægt að eiginfjárstaða fyrirtækja
sé sterk og þannig er um flest
sjávarútvegsfyrirtækin í dag. Þá
stöðu má ekki síst rekja til þess
umhverfis sem fyrirtækin hafa
búið við sérstaklega hvað varðar
fiskveiðistjórnunina. Styrkurinn
væri meiri ef leikreglur þess
hefðu ekki verið brotnar undan-
farin ár. Ég tel mikilvægt að hafa
þetta í huga. Þá hefur afurðaverð
á erlendum mörkuðum hækkað
umtalsvert á árinu sem hefur lag-
að rekstrarstöðuna.“
Gengið stenst ekki til lengdar
Einar Kristinn Guðfinnsson, sjáv-
arútvegsráðherra, sagði í ræðu
sinni á aðalfundi LÍÚ, að enginn
vafi væri á því að alvarlegasta
ógnin við stöðugleikann í sjávar-
útveginum um þessar mundir
væri sterk staða krónunnar. „Það
er öllum ljóst sem um þetta mál
hugsa, að þetta háa raungengi
stenst ekki til lengdar. Þetta get-
ur ekki verið annað en skamm-
tíma ástand og einungis spurning
um hversu lengi það varir. Hið
háa raungengi hefur nú þegar haft
mjög alvarlegar afleiðingar. Það
hefur orðið gríðarlegt tekjufall í
sjávarútveginum, fyrirtæki hafa
lokast, framundan eru frekari lok-
anir og ég óttast að við höfum
ekki enn séð fyrir endann á upp-
sögnum í sjávarútvegi og öðrum
útflutnings- og samkeppnisgrein-
um. Fólk út um allt land er að
missa vinnu sína í sjávarútvegi.
Þetta segir þó ekki alla söguna.
Hin mikla þensla á ýmsum svið-
um efnahagslífs okkar, hækkandi
tekjur vegna launaskriðs þenslu-
greinanna og annað þar að lútandi
hefur þegar sogað vinnuafl úr
sjávarútveginum. Ég heyri það frá
mönnum í útgerð og fiskvinnslu
að áhyggjuefni þeirra er m.a. það
að góðir starfsmenn hverfi í önnur
störf.“
Björgólfur Guðmundsson, stjórnarformaður Landsbanka Íslands, og Jón Sigurðsson, seðlabankastjóri.Magnús Kristinsson, útvegsmaður í Eyj-
um.
aegir9sept2005 7.11.2005 18:18 Page 13