Tímarit Máls og menningar - 01.03.1978, Page 71

Bandaríkin og mannréttindi í þriðja heiminum
þetta land sem „undantekningu", land þar sem skoðanafrelsi ríkir án
mismununar og þar sem sannleikurinn sigrar að lokum (sbr. Víetnam og
Watergate).Vald og efnaleg velgengni, sem hafa stuðlað að sjálfsréttlæt-
ingu á háu stigi, gefa goðsögninni byr undir báða vængi. Og hún er borin
út af gífurlegu áróðursapparati, sem miðar að því að ráða öllu „upplýs-
inga“-streymi heima fyrir og erlendis. Valdið hefur einnig haft í för með
sér að ótal forystuhópar um allan heim hafa orðið tengdir og háðir Banda-
ríkjunum og þar með orðið fyrir þungum þrýstingi, sálrænum og hags-
munalegum, að taka afstöðu samkvæmt sjónarmiðum bandarískrar forystu.
Stöðugur smðningur ríkisstjórnar breska Verkamannaflokksins við árás
Bandaríkjanna á Víetnam með aðeins hinum hógværustu áréttingum og
smndum afskiptaleysi, er dæmigerður fyrir viðbrögð stjórna og forystu-
afla utan hins kommúníska heims. (Opin og hvöss gagnrýni sænsku stjórn-
arinnar var reyndar einsdæmi í hinum „frjálsa heimi“, þrátt fyrir tilefnis-
lausa og afspyrnu villimannlega árásarstefnu). Miskunnsemi og velvilji
Bandaríkjanna eru ímyndir manna erlendis, sem næra sjálfsréttlætingu og
sjálfsblekkingu heima fyrir.
Slík sjálfsblekking getur orðið firna mikil. Hugsum okkur að Fidel
Castro hefði skipulagt eða tekið þátt í átta tilræðum við forseta Banda-
ríkjanna eftir 1959- Þá má ætla með vissu að Netv York Times, CBS News
og bandarískir fjölmiðlar almennt hefðu lýst honum sem alþjóðlegum
bófa og morðingja, sem yrði að útiloka frá öllu samneyti við siðaðar þjóðir.
En þegar skýrt er frá því að Bandaríkin hafi gert eða tekið þátt í svo
mörgum tilræðum við líf Castros2 þá er það bara „ein af þessum aðgerð-
um sem stjórnir grípa til“. Það er hæpið að fjölmiðlar muni draga þá
ályktun af slíkum fréttum, að þjóðir heimsins „verði að vega það og meta,
hvort Bandaríkin geti talist ábyrgur borgari heimsins", svo notað sé orða-
lag ritstjóra Christian Science Monitor nýlega sem lét sig hafa það að
staðhæfa, að Bandaríkin væru til þess útvalin, þrátt fyrir atburði síðustu
30 ára, að sitja í dómarasæti yfir Víetnam vegna mannréttindabrota, sem
ættu að hafa verið framin þar!
Hugsum okkur ennfremur að Fidel Castro hefði fyrirskipað útsendurum
sínum í Bandaríkjunum að dreifa ýmis konar smitberum yfir landbúnaðar-
svæði í þeim tilgangi að eitra eða eyðileggja bústofna og korn. Geta menn
ekki ímyndað sér móðursýkina í Wall Street Joumal og í Times yfir hyl-
dýpi villimannlegrar grimmdar undir kommúnískri stjórn? Það er stað-
reynd að Bandaríkin gerðu einmitt þetta á Kúbu, eins og sagt er frá í
59