Ský - 01.04.2007, Qupperneq 10

10 sk‡
Þú vannst nýlega að því að setja upp söngdeild fyrir Vat-
íkanið. Hvernig gekk það verkefni og hvernig er að vinna
fyrir erkiklerkana?
- Það kom þannig til að ég söng nokkrum sinnum um jól og páska
fyrir Vatíkanið og það þó að ég sé mótmælandatrúar en ekki kaþ-
ólskur. Þar kynntist ég skólastjóranum við söngdeild Vatíkansins og
í gegnum umboðsmann í Róm var ég beðinn um að hlusta á nokkra
nemendur.
Úr varð að ég var vetrarpart að kenna þar
en það verður að segjast eins og er að það
tók mig skamman tíma að uppgötva að þau
skilyrði sem mér stóðu til boða á endanum
áttiu ekki vel við mig. Ég var kominn með
yfir 30 nemendur og gat ekki um frjálst
höfuð strokið. Það stefndi í að fjölskyldan
hefði þurft að flytja niður til Rómar en það
kom ekki til greina, eftir vandlega athugun.
Ég átti góð samskipti við forsvarsmenn söng-
deildarinnar og skildi í góðu við þá. Þetta er
mjög sérstakt umhverfi, þetta er einn elsti
tónlistarskóli veraldar, um 500 ára gamall og
þar af leiðandi afskaplega íhaldssamur eins
og Vatíkanið er í rauninni allt og þetta var
bæði ógleymanleg og óborganleg reynsla sem ég mun búa lengi að.

Hefur samstarfið við Vatíkanið gert þig að trúuðum manni?
- Ég er trúaður maður og hef alltaf verið, vera mín þarna breytti engu
um það. Ég var í heilan vetur innan um presta og ungpresta sem voru
að læra að syngja og tóna, flest alla daga, og þar af leiðandi hugs-
aði ég kannski meira og oftar um drottin minn en ég er vanur dags
daglega. Hjartalagið gagnvart honum breyttist þó ekki neitt. Okkur
fjölskyldunni hlotnaðist sá heiður að hitta Jóhannes Pál páfa, en það
var ein af stóru ógleymanlegu stundunum í lífinu. Hann var heilagur
maður, fannst okkur öllum eftir á.

Hversu bjarta telur þú framtíð óperusöngs á Íslandi vera á
meðan tilfinnanlega vantar gott óperuhús?
- Þetta er afskaplega margþætt og erfið spurning vegna þess að ég álít
að út af fyrir sig leysi það ekki nema hluta af vandanum að byggja,
kaupa eða stækka þau hús sem fyrir eru, til að fá glæsilegra óperuhús.
Menningarþjóð eins og Íslendingar, sem er að byggja stórt tónlist-
arhús, sem gerir ekki ráð fyrir neinum söng- eða óperuflutningi, á að
hlúa líka að sönglistinni. Það eru til tvö stór atvinnuleikhús á Íslandi
og urmull af öðrum minni, á meðan óperur eru fluttar í gömlu bíói.
Það segir meira en mörg orð.
Það er ekki hægt að setja upp nema örfáar óperur þarna því
hljómsveitargryfjan er of lítil og sama er upp á teningnum bæði í
Þjóðleikhúsinu og hjá Leikfélaginu. Þannig að það er ekki hægt að
setja upp fulla hljómsveit fyrir Verdi-óperur, Puccini eða Wagner
í neinu af núverandi leikhúsum borgarinnar. Það er talað um að
óperuáhugi fari dvínandi á Íslandi, þá spyr ég hvers vegna? Við
höfum sjaldan átt jafnmarga söngvara og núna. Ég held að við
þurfum að líta í mörg horn og spá vel í hlutina, að reka óperuhús er
ekki auðvelt, kannski er þetta fyrst og fremst spurning um stjórnun
og hvernig verkefna- og söngvaravali er háttað.
Kannski ættum við að líta um öxl því undanfarna áratugi hafa
verið settar upp óperusýningar með glæsibrag sem gengu fyrir fullum
húsum bæði vel og lengi.
Á Íslandi er markaðurinn að vísu lítill og þar af leiðandi hætta á að
sömu söngvarar syngi mikið og lengi en eins og ég sagði hér á undan,
þá er til afskaplega stór hópur af ungum
söngvurum í dag, svo það ætti ekki að vera
vandamálið. Það er hins vegar sorglegt að sú
ákvörðun hafi verið tekin að aðskilja tónlist-
arfólk með nýja tónlistarhúsinu í Reykjavík.
Alls staðar annars staðar virðast tónlistarmenn
geta starfað saman í sátt og bróðerni. Lokaorð
mín í þessu máli eru þau að auðvitað er það
forgangsmál fyrir okkur söngvara að fá við-
unandi aðstöðu og auðvitað helst almennilegt
óperuhús svo að það verði raunverulega hægt
að setja upp óperur á Íslandi skammlaust. En
það leysir ekki að öllu leyti þá kreppu sem
fyrir er núna!
Hverjir eru að þínu mati efnilegustu óperusöngvararnir á
Íslandi um þessar mundir?
- Ég er búinn að búa í 30 ár á Ítalíu og þekki ekki alla yngstu söngv-
arana á Íslandi í dag. Einnig er ég hlutdrægur því ég er sjálfur með
efnilega íslenska söngvara í kennslunni minni.
Þú varst mjög ósáttur við umfjöllun hérlendis þegar
óperusöngvarinn Robert Alagna var púaður niður af
áhorfendum á Scala í desember síðastliðnum. Hvernig
stóð á því?
- Ósáttur og ósáttur. Flestallir óperusöngvarar vita að áheyrendur
á Scala eru afskaplega kröfuharðir, þess vegna er það svo mikilvægt
fyrir söngvara að syngja í þessu gamla virta húsi og komast klakklaust
frá því. Þetta er nokkurs konar „manndómsprufa“! Það breytir engu
hver söngvarinn er, né hvaðan hann kemur, ef hann syngur vel er
hann hylltur, ef viðkomandi syngur ekki sitt „repertoire“ eða syngur
illa, þá er hann púaður. Staðreynd!
Áheyrendur og áhorfendur Scala-óperunnar taka sig mjög alvar-
lega, þeir telja sig hina einu sönnu óperuaðdáendur og eru ekki
ginnkeyptir fyrir neinu. Í flestum öðrum ítölskum óperuhúsum er
„clac“; þetta er yfirleitt óperuáhugafólk, sem situr á efstu svölum en
efstu svalirnar er kallaðar „loggione“ á ítölsku og þeir sem þar sitja
„loggionisti“. Ég hef kynnst „loggionisti“ í flestum þeim húsum sem
ég hef sungið í og nokkrum þeirra persónulega. Þetta eru yfirleitt
hinar bestu manneskjur sem hafa ódrepandi tónlistar- og leikhúsá-
huga og hafa í flestum tilfellum heyrt helstu óperusöngvara sögunnar
syngja oftar en einu sinni. Og ég held að flestallir sem hafa sungið í
óperuhúsunum hérna á Ítalíu beri nærri ótakmarkaða virðingu fyrir
„loggionisti“, því ef söngvari syngur vel og er þeim til geðs þá klappar
Kristján Jóhannsson
„Það er hins vegar
sorglegt að sú ákvörðun
hafi verið tekin að aðskilja
tónlistarfólk með nýja
tónlistarhúsinu í Reykjavík.
Alls staðar annars staðar
virðast tónlistarmenn geta
starfað saman í sátt
og bróðerni.“