Fréttatíminn - 11.09.2015, Qupperneq 2

Jólaferð til Parísar
Bókaðu núna á baendaferdir.is
Sími 570 2790 | bokun@baendaferdir.is | Síðumúla 2, 108 RVK
Dásamleg jólaferð til einnar glæsilegustu
borgar Evrópu. Töfrandi ljósadýrðin og hin
mikla hátíðarstemning um alla borg skapar
einstaka upplifun í upphafi aðventunnar.
Sp
ör
e
hf
.
26. - 29. nóvember
Verð: 109.900 kr. á mann í tvíbýli.
Mikið innifalið m.a. skoðunarferð
um París!
Sýna allar myndir eftir bókum Laxness
Á undanförnum árum hefur
orðið gríðarlegur vöxtur í
hópfjármögnun og jafningja­
lánum, þar sem fjöldinn tekur
sig saman og styður fram­
kvæmd án aðkomu stórra
fjársterkra aðila eins og
banka og fjármálafyrirtækja.
Þá er fjöldi fyrirtækja farinn
að bjóða hópfjármögnun
hlutafjár þar sem sprotafyrir­
tæki sækja sér fjárfestingu
frá hundruðum eða þúsund­
um einstaklinga
Ingi Rafn Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Karol­
ina Fund, segir að umfang
óhefðbundinnar fjármögn­
unar í Evrópu árið 2014 hafi
verið um þrír milljarðar evra
og hafi aukist um 144% frá
árinu á undan. „Áætlað er að
umfang óhefðbundinnar fjár­
mögnunar nái sjö milljörðum
evra á árinu 2015 í Evrópu, en
á Íslandi hafa 146 skapandi
verkefni, frá hljómplötum til
leiksýninga og kvikmynda
safnað yfir 100 milljónum
króna í gegnum vefinn Karol­
ina Fund,“ segir Ingi Rafn.
Um sex pró sent allr ar hóp­
fjár mögn un ar í Evr ópu fer til
nor rænna verk efna en mis­
mun andi síður eru vin sæl­
ar í hverju landi fyr ir sig og
þau verkefni sem skráð eru á
síðu Karolina Fund á Íslandi
ná bestum árangri. Þau hóp­
fjár mögn un ar verk efni sem
hafa náð best um ár angri á
Íslandi eru tölvu póst for ritið
Mailpile, Geita búið Háa fell,
hljóm sveit in Árstíðir, Stund in
og Sirkús Íslands. ­ fb
 Stuðningur Hópfjármögnun Sífellt vinSælli
Yfir 100 milljónir króna hafa safnast á Karolina Fund
Geitabúið
Háafell er
eitt þeirra
verkefna
sem bestum
árangri
hafa náð
á Karolina
Fund.
Í desember verða 60 ár liðin frá því að Halldór
Laxness hlaut Nóbelsverðlaunin í bókmenntum. Af
því tilefni sýnir RÚV allar kvikmyndir sem gerðar hafa
verið eftir sögum hans. Þar á meðal eru sjaldséðar
perlur eins og Brekkukotsannáll, Paradísarheimt,
Salka Valka og Atómstöðin sem ekki hafa verið sýndar
opinberlega í áratugi. Einnig verða sýndar myndirnar
Kristnihald undir Jökli og Ungfrúin góða og húsið. Allar
verða þær sýndar í fyrsta sinn í íslensku sjónvarpi í
endurbættum útgáfum, bæði hvað varðar hljóð- og
myndgæði.
Myndirnar verða sýndar á sunnudagskvöldum í vetur
og er það þáttur í sýningum á leiknu íslensku efni alla
sunnudaga í vetur. Myndirnar verða sýndar í aldursröð
frá 18. október til 13. desember og er Salka Valka frá
1954 fyrst á dagskrá.
Tilnefnd þriðja
árið í röð
Vefur íslenska fyrirtækisins Dohop er til-
nefndur sem besti flugleitarvefur í heimi
af samtökunum World Travel Awards.
Þetta er þriðja árið í röð sem Dohop hlýtur
þessa tilnefningu en fyrirtækið hlaut
verðlaunin í fyrra. „Okkur finnst þetta
auðvitað frábært, sérstaklega af því að
vefurinn er tíu ára nú í ár. Við unnum þetta
nokkuð óvænt í fyrra og vonumst auðvitað
til að vinna þetta aftur í ár,“ segir Davíð
Gunnarsson, forstjóri Dohop, en allir
geta tekið þátt í kosningunni á
netinu.
300 milljónir
vegna
forsetakosninga
Gert er ráð fyrir því að
útgjöld ríkissjóðs vegna
forsetakosninganna á
næsta ári geti numið
allt að 300 milljónum
króna, að því er fram
kemur í fjárlaga-
frumvarpinu. Í því
er jafnframt gert
ráð fyrir 259,7 milljóna
króna útgjöldum vegna forsetaembættis-
ins. Kostnaður vegna almenns reksturs
embættisins er áætlaður 253,7 milljónir
króna en 6 milljónir króna eru eyrna-
merktar viðhaldi Laufásvegar 72. Framlag
til opinberra heimsókna forsetans á næsta
ári er 35,4 milljónir króna.
Seltjarnarnes vill taka á
móti flóttamönnum
Á fundi bæjarstjórnar Seltjarnarness
síðastliðinn miðvikudag lýsti bæjarstjórn
yfir áhuga á að taka á móti flóttafólki og
fól bæjarstjóra, Ásgerði Halldórs-
dóttur, að ræða við starfsmann
flóttamannanefndar um fram-
kvæmd mála.
Í bókun bæjarstjórnar Seltjarnar-
ness segir: Bæjarstjórn sam-
þykkir að leggja fram aðstoð
við að taka á móti flóttafólki
sem nú dvelur m.a. í flótta-
mannabúðum í ýmsum
löndum Evrópu eftir að
hafa flúið stríðsátök og
hörmungar í löndum
sínum, ekki síst Sýrlandi,
og felur bæjarstjóra að til-
kynna velferðarráðuneytinu
þennan vilja sinn.
H ópurinn stóð fyrir rannsókn á átta manns sem létust úr taugahrörnunarsjúkdómn­
um Creutzfeldt­Jakob. Einstakling­
arnir fengu allir vaxtarhormón sem
börn sem tekið var úr heiladingli
látins fólks. Við krufningu áttmenn­
inganna komu hins vegar einnig í
ljós breytingar á heilastarfsemi sem
tengjast alzheimer. Í heila alzhei­
merssjúklinga má finna kekki af lím­
kenndu efni úr próteinbrotum, sem
kallast beta amyloid. Þetta prótein­
brot fannst í sex af átta sjúklingum.
Sjúklingarnir voru á aldrinum 36­51
árs og því heldur ungir til að sýna
merki um Alzheimer og enginn hafði
erfðafræðileg tengsl við sjúkdóminn.
Eftir ítarlegar rannsóknir kom í ljós
að próteinbrotin bárust til sjúk­
lingana í gegnum vaxtarhormónin.
Niðurstaða vísindamannanna var
að vaxtarhormónið sem fólkinu var
gefið í æsku hafi borið í sér prótín úr
heiladingli sem olli því að amyloid
flekkirnir byrjuðu að safnast upp í
heila þeirra. Engin leið sé hins vegar
til þess að þetta gæti gerst í dag þar
sem vaxtarhormón hafi ekki verið
unnin úr heilavef frá því á 9. áratug
síðustu aldar.
Gömul tilgáta endurvakin
„Það voru töluverðar umræður um
hugsanlegar smitleiðir árið 1990,
í tengslum við Creutzfeldt­Jakob
sjúkdóminn. Þessi rannsókn endur­
vekur því gamla tilgátu, sem síðan á
eftir að rannsaka frekar,“ segir Jón
Snædal, yfirlæknir á öldrunarlækn­
ingardeild Landspítalans. Niðurstöð­
ur vísindamannanna auka þó án efa
þann möguleika að þessi próteinbrot
geti borist milli einstaklinga í lækn­
isfræðilegum aðgerðum. Sá mögu­
leiki er því fyrir hendi að alzheimer,
eða að minnsta kosti þær breytingar
á heilastarfsemi sem leiða til sjúk­
dómsins, geti borist manna á milli.
„Sjúkdómurinn er þó ekki smitandi
sem slíkur,“ segir Jón.
Smitefni sem festist við málm
Próteinbrotin amyloid sem leiða til
breytingar á heilastarfsemi eru þó
búin þeim einkennum að þau festast
við málm og því getur verið erfitt að
fjarlægja þau, jafnvel með ítarlegum
sótthreinsandi aðferðum. Möguleg
afleiðing þessara niðurstaðna er að
tól skurðlækna gætu hugsanlega
borið prótín úr sjúklingi með alzhei­
mer. Það er þó talið ákaflega ólíkleg­
ur möguleiki. „Samkvæmt ströngum
reglum eru skurðáhöld þvegin og
síðan sett í 120 gráðu gufuhita til að
eyða bakteríum en það er vitað að
þetta tiltekna próteinbrot geti lifað
það af,“ segir Jón. Að hans mati væri
þó hægt að fyrirbyggja möguleg
smit með því að hækka hitastig eða
lengja tíma sem tól eru í hreinsun,
það hafi að minnsta kosti verið gert
þegar þessi umræða kom upp fyrir
25 árum. Jón er á leið utan í næstu
viku þar sem hann mun meðal
annars hitta breska erfðafræðisér­
fræðinginn John Hardy, en í hann
er vitnað í The Nature. „Ég hyggst
ræða þessar niðurstöður frekar við
hann þá,“ segir Jón.
Erla María Markúsdóttir
erlamaria@frettatiminn.is
 lækniSfræði gömul tilgáta um Smitleiðir endurvakin
Prótein sem veldur
alzheimer getur
borist milli manna
Samkvæmt nýrri rannsókn sem birtist í tímaritinu Nature er mögulegt að próteinbrot sem finna
má í heila alzheimerssjúklinga geta borist milli manna. Forsvarsmaður rannsóknarhóps við
University College í London, prófessor John Collinge varar við því að ákveðin tegund próteins,
beta amyloid, sem finnst í heila fólks með alzheimer geti mögulega borist milli einstaklinga í
gegnum tól og tæki sem notast er við í læknisfræðilegum aðgerðum. Jón Snædal yfirlæknir ræðir
við breskan erfðafræðisérfræðing um málið í næstu viku.
Jón Snædal, yfirlæknir á
öldrunarlækningardeild Land-
spítalans.
Í heila alzheimerssjúklinga má
finna kekki af límkenndu efni úr
próteinbrotum, sem kallast beta
amyloid. Vegna hversu límkennt
það er getur það lifað af sótt-
hreinsun og því er möguleiki á
að próteinið geti smitast milli
manna. Ljósmynd/NordicPhotos/Getty
2 fréttir Helgin 11.-13. september 2015