Morgunblaðið - 17.02.2015, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. FEBRÚAR 2015
Snjókóf Óhætt er að segja að veðrið hafi verið heldur rysjótt undanfarið þar sem rigning og snjókoma hafa gengið yfir landið. Kuldi, snjór og snjókóf hafa yfirhöndina þessi dægrin.
RAX
Þegar sjúkrahúsin í
Reykjavík voru sam-
einuð í Landspítala – há-
skólasjúkrahús árið 2000
voru skiptar skoðanir
um það hvort samein-
ingin væri heillavænleg
fyrir heilbrigðisþjón-
ustuna í landinu til
lengri tíma. Eitt voru
menn þó sammála um
þegar þessi ákvörðun
var tekin en það var að
mikilvægasta forsendan
fyrir því að sameiningin heppnaðist
væri endurnýjun húsakosts LSH og að
öll bráðastarfsemi yrði á einum stað,
helst undir sama þaki.
Síðan eru liðin 15 ár og sjúkrahúsin
hafa áfram búið við svipaðar aðstæður
og ríktu fyrir sameininguna. Mik-
ilvægar sérgreinar og starfsemi sem
ætti að vera í nálægð er enn dreifð á
marga staði. Þrátt fyrir þetta augljósa
óhægræði hefur margt áunnist á þess-
um árum sérstaklega í faglegu tilliti.
Sérgreinar hafa verið sameinaðar og
styrktar með möguleikum á aukinni
sérhæfingu sem hefur verið bráðnauð-
synleg til að fylgja hraðri alþjóðlegri
þróun í læknisfræði. Þetta hefur vafa-
laust átt sinn þátt í því að heilbrigð-
isþjónustan á Íslandi stenst ennþá vel
samanburð við aðrar vestrænar þjóðir
hvað gæði snertir. Þá hefur vísinda-
starfsemi eflst á undanförnum árum
líklega af sömu ástæðum. Hinn faglegi
ávinningur af sameiningunni hefur því
gengið eftir þó að skilyrðin hafi ekki
verið að öllu leyti ákjósanleg.
Hafi endurnýjun húsnæðis LSH
verið tímabær árið 2000 er hún orðin
bráðnauðsynleg núna. Eldri hús eru úr
sér gengin og standast ekki lengur
kröfur um aðbúnað sjúklinga og nú-
tímaleg skilyrði til að veita bestu heil-
brigðisþjónustu sem völ er á og lands-
menn gera réttilega kröfu til.
Sjúkrarúmum í bráðaþjónustu hefur
fækkað úr hófi og er brýnt að úr því
verði bætt sem fyrst.
Betra húsnæði er auk
þess mikilvægur liður í
því að gera LSH og þar
með Ísland að eft-
irsóttum vinnustað fyrir
vel menntaða lækna og
annað fagfólk.
Eins og eðlilegt er
hafa verið skiptar skoð-
anir um margt sem snýr
að áætlun um endurnýj-
un húsnæðis LSH svo
sem varðandi staðsetn-
ingu og innra skipulag.
Sjálfur hef ég verið þeirrar skoðunar
að staðsetning í Fossvogi væri betri
kostur. Það eru hins vegar takmörk
fyrir því hvað hægt er að fara marga
hringi í þeirri umræðu. Ákvörðun hef-
ur verið tekin um að byggja spítalann
upp við Hringbraut samkvæmt áætlun
sem nú er vel á veg komin og mun
sannarlega gjörbreyta aðstæðum til
hins betra. Með endurnýjun á húsa-
kosti LSH við Hringbraut verður stig-
ið stórt framfaraskref.
Margt bendir til þess að fram-
kvæmdir geti verið á næsta leiti og má
í því sambandi nefna sameiginlega yf-
irlýsingu læknasamtakanna og ríkis-
stjórnarinnar. Þá gætu verið að skap-
ast fjárhagslegar forsendur fyrir því að
þjóðarbúið ráði við þessa viðamiklu
fjárfestingu á næstu árum en undarf-
arin ár hefur mátt draga það í efa þrátt
fyrir góðan vilja allra hlutaðeigandi.
Tími framkvæmda er því líklega kom-
inn og það er mikið fagnaðarefni.
Eftir Stein Jónsson
»Hinn faglegi ávinn-
ingur af sameining-
unni hefur því gengið
eftir þó að skilyrðin
hafi ekki verið að öllu
leyti ákjósanleg.
Steinn
Jónsson
Höfundur er læknir.
Tími framkvæmda
er kominn
Nú þegar kjara-
samningalotan stend-
ur sem hæst, sem
hófst upphaflega í
desember 2013, þá er
ágætt að staldra ör-
lítið við og líta til
baka. Í þessum mán-
uði eru 25 ár síðan
þjóðarsáttarsamn-
ingar voru undirrit-
aðir en með þeim
hófst tímabil í ís-
lensku þjóðlífi sem margir minn-
ast sem tímabils bættra kjara.
Tímabil þar sem ýmsir erfiðleikar
héngu yfir okkur en með átaki
allra, samtaka launafólks, at-
vinnurekenda og stjórnvalda,
tókst að ná verðbólgu úr tveggja
stafa tölu niður í „ásættanlega“
verðbólgu.
Þetta samhenta átak allra skil-
aði þjóðinni gríðarlegum ávinningi
hvað þetta varðar. Atvinnulífinu
tókst að ná stjórnvöldum að
samningaborðinu með eftir-
minnilegum árangri. Stjórnvöld
voru „aktíf“ í þessum aðgerðum
og lögðu sín lóð á vogarskálarnar.
Stjórnvöld ákváðu sem sagt að
taka þátt í þessari baráttu enda
skiptir það stjórnvöld hvers tíma
allra mestu máli að ná stöðug-
leika í efnahagslífið svo þau geti
unnið að því að bæta raunveru-
lega stöðu ríkissjóðs og þar með
að auka réttindi og bæta lífsgæði
íbúa þessa lands.
Þegar ég tala um réttindi þá er
ég að tala um okkar velferðar-
kerfi sem skiptir okkur gríðarlega
miklu máli. Við rekum sameig-
inlega menntakerfi enda viljum
við geta boðið öllum lands-
mönnum upp á menntun við hæfi
og þar með aukið möguleika
landsmanna til að komast í vel
launuð störf, ekki bara hér heima
en einnig erlendis. Við sjáum í
dag að fjölmargir rafiðnaðarmenn
hafa farið utan til að sækja sér
atvinnu og mjög vel
launuð störf. Við vilj-
um jafnframt bjóða
landsmönnum upp á
gott heilbrigðiskerfi
þar sem þjónusta
stendur öllum til
boða án þess að þurfa
að greiða sérstaklega
fyrir það, umfram
skattgreiðslur.
Við erum sem sagt
að ræða hvernig við
nýtum okkar skattfé
sem landsmenn
greiða í sameig-
inlegan sjóð okkar, ríkissjóð. Það
þarf að ríkja sátt um nýtinguna.
Við erum á ýmsan hátt skattlögð
og okkar krafa er að skattstofnar
séu nýttir í þau verkefni sem þeir
upphaflega áttu að fara í.
Nú þegar fjölmargir landsmenn
sáu tækifæri til þess að reyna að
hefja þjóðarsátt númer tvö í lok
árs 2013 með gerð hófstilltra
kjarasamninga þá gerðum við
stór mistök, eftir á að hyggja. Við
áttum hér-um-bil „samtöl“ við
forsvarsmenn ríkisstjórnarinnar.
Aðkoma þeirra, í gegnum þessi
svokölluðu samtöl, var hrokafull
og eftir á að hyggja gáfu þau
skýr merki um hvað koma skyldi.
Þeir áttuðu sig ekki á mikilvægi
þessara samninga og hvaða áhrif
þeir gætu haft á samfélagið. Þeir
voru reiðubúnir til að dreifa ein-
um eða tveimur brauðmolum til
almúgans á þeim tíma.
Launaþróun fjölmargra hópa
hafði verið neikvæð á þessum
tímapunkti og margir hópar sem
gátu hafa farið úr landi til að
sækja sér betri laun og gera það
enn. Því lá í loftinu að þessir hóp-
ar á almennum vinnumarkaði
hefðu náð sér í leiðréttingar.
Í kjölfar þess að reynt var að
ná sátt í samfélaginu með brotinn
væng stjórnvalda í farteskinu
endaði vegferðin á eftirminnileg-
an hátt með því að stjórnvöld
rufu þá brothættu „sátt“ sem ver-
ið var að móta. Ef reynt verður
að fara í sambærilega vegferð aft-
ur innan nokkurra ára þá er ljóst
að nauðsynlegt verður að hafa
stjórnvöld sem hafa örlítinn skiln-
ing á stöðu almennings. Stjórn-
völd þurfa að hafa einhvern örlít-
inn skilning á því hvernig
nauðsynlegt er að standa vörð um
jöfnuð í samfélaginu.
Hvernig hægt er að tryggja öll-
um aðkomu að velferðarkerfinu,
sanngjarna skiptingu á skatt-
greiðslum þar sem stóreignafólk
leggur sitt af mörkum og við
styðjum við þá sem minnst hafa.
Jafnframt þurfum við þó að
tryggja að sá hópur sem þar er á
milli njóti einnig ágóða af velferð-
arkerfinu, að millitekjuhópurinn
njóti sanngjarnra barnabóta,
vaxtabóta og jafnvel aukins
stuðnings í lægri skattgreiðslum
eftir fjölda barna líkt og þekkist
jafnvel sums staðar á Norður-
löndum.
Almenni vinnumarkaðurinn get-
ur ekki tryggt sátt á vinnumark-
aði einn og sér. Það þurfa allir að
taka þátt í þeirri sátt!
Hin meintu samskipti við for-
svarsmenn ríkisstjórnarinnar eru
langt frá því að vera uppbyggileg
og munu ekki skila neinum ár-
angri að öðru óbreyttu. Ástæðan
er einföld: Það eru engin sam-
skipti í gangi. Það virðist vera lít-
ill sem enginn skilningur af hálfu
forsvarsmanna ríkisstjórnarinnar
á málefninu og þeirri stöðu sem
uppi er. Við þurfum ekki bara
samskipti, við hefðum þurft sam-
starf.
Eftir Kristján Þórð
Snæbjarnarson » Stjórnvöld þurfa
að hafa einhvern
örlítinn skilning á því
hvernig nauðsynlegt
er að standa vörð um
jöfnuð í samfélaginu.
Kristján Þórður
Snæbjarnarson
Höfundur er formaður
Rafiðnaðarsambands Íslands.
Hin meinta þjóðarsátt 2013