Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.03.2015, Blaðsíða 48

Viðtal
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29.3. 2015
til þess að njóta góðu stundanna betur þurf-
um við að hafa upplifað slæmar stundir. Nei-
kvæðar tilfinningar eru órjúfanlegur hluti að
lífinu. Ef þú ert alltaf í sólskini þekkirðu ekki
snjó og él. Ég legg áherslu að fólk þurfi ekki
að þurrka út það neikvæða sem hefur hent
það í lífinu. Lífið á ekki endilega að vera auð-
velt og það sem ég hef upplifað gerir mig að
þeirri manneskju sem ég er í dag – bæði já-
kvæðir hlutir og neikvæðir. Þetta hjálpa ég
fólki að reyna að skilja. Það er mikilvægt að
gera sér grein fyrir því að það er tilgangur
með erfiðleikunum.“
Fyrr í þessu samtali var getið um eilífðina
en hún er snar þáttur í nálgun Rikka í sínu
starfi sem sálfræðingur. „Ég trúi á eilífðina,
æðri vitund á öðru sviði. Sálin deyr aldrei og
fyrir vikið þurfum við ekki að ljúka öllum okk-
ar verkefnum í þessu lífi. Við munum aldrei
deyja. Afstaða okkar til lífsins breytist um leið
og við áttum okkur á þessu. Getirðu ekki eitt-
hvað í þessu lífi, eins og að eignast börn, gerir
þú það bara í næsta lífi. Ég vinn mikið með
tilvistarstefnuna og heimspeki.“
Þjáningin þroskar
Spurður hvort það geti þá ekki verið lausn
fyrir þá sem líða þjáningar að binda enda á líf
sitt til að byrja upp á nýtt hristir Rikki höf-
uðið. „Það er sóun á líkama. Þess utan hjálpar
þjáningin okkur að þroskast og án hennar
getum við ekki notið góðu stundanna almenni-
lega, eins og ég kom inn á áðan. Þess vegna
er sjálfsvíg aldrei lausn.“
Lífið er stutt og líður hratt. Þessu fór Rikki
einmitt að velta fyrir sér þegar hann sótti tón-
leika hjá Leonard Cohen í Kanada fyrir
skemmstu. „Cohen er orðinn áttræður og
flestir tónleikagestir voru á mínum aldri, um
eða yfir sextugt, og ég hugsaði með mér: Eft-
ir þrjátíu ár verðum við öll farin.“
Hann hefur samt ekki áhyggjur af því að
verða gamall. „Ég er í ágætu formi, fór að
vísu í bakinu um daginn,“ segir hann bros-
andi, „og hef engar áhyggjur af því að eldast.
Ég óttast heldur ekki dauðann. Það er engin
ástæða til þess, þegar líkami minn deyr flyst
sálin bara annað. Pabbi minn var aldrei veik-
ur á sinni löngu ævi, svo lagðist hann bara
niður einn daginn, var eitthvað illa fyrirkall-
aður, og dó. Það er mjög góður dauðdagi.
Hann var kominn yfir áttrætt. Mamma dó
hins vegar úr brjóstakrabbameini, 63 ára
gömul. Það var erfiðara. Annars er dauðinn
aldrei slys. Hann er alltaf planaður enda þótt
við vitum ekki af því. Dauðinn er órjúfanlegur
hluti af lífinu. Við verðum öll að búa að þeirri
reynslu, að hafa misst ástvin. Þannig má segja
að lífið sé eins og Shakespeare-leikrit.“
Þegar Rikki var ungur munaði minnstu að
hann yrði fyrir bíl á horni Austurstrætis og
Pósthússtrætis, þar sem Kaffi París er núna.
„Ég steig út á götuna en var kippt til baka
um leið og bíll ók hjá á mikilli ferð. Engan
var þó að sjá á gangstéttinni. En minn tími
var greinilega ekki kominn.“
Var pólskur gyðingur
Rikki hefur verið andlega sinnaður frá unga
aldri. Sem barn fór hann í andaglas með móð-
ur sinni og kveðst hafa upplifað leiftur frá sín-
um fyrri lífum með þeim hætti. „Við búum öll
í andlegri vídd og eigum okkur æðri sál eða
vitund. Þessi andlega vídd sendir svo part af
okkur í hvert líf, það er ekki sama sálin en
svipuð. Við höfum samband við hana gegnum
það sem ég kalla innsæi. Ef eitthvað er óskýrt
hlustaðu þá bara á innsæið! Sjálf getum við
gleymt milli lífa en í hinni andlegu vídd tapast
ekkert.“
Spurður um fyrri líf þá kveðst Rikki einu
sinni hafa verið indíáni. „Ég var í sveit á
sumrin sem strákur og vildi alltaf ríða ber-
bakt. Það var mikið hlegið að þessu en fyrir
mér var þetta eðlilegt. Margt sem gerist í
þessu lífi er tengt því sem gerðist í fyrri líf-
um.“
Í síðasta lífi var hann pólskur gyðingur og
týndi lífi í leifturárás nasista. Var skotinn til
bana. Áður hafði hann misst börnin sín. „Það
var mjög sár reynsla og fyrir vikið vildi ég
ekki hafa áhyggjur af börnum í þessu lífi.
Eins og ég segi, maður þarf ekki að gera allt í
hverju lífi.“
Hann er viss í sinni sök en viðurkennir að
viðhorf sitt sé aðeins eitt af fjölmörgum. Önn-
ur viðhorf eigi alveg jafnmikinn rétt á sér og
hann þvingi sinni lífssýn ekki upp á nokkurn
mann. Sé fólk á hinn bóginn reiðubúið að
hlusta er hann allur af vilja gerður að fræða.
„Takmark mitt í lífinu er að hjálpa öðrum.
Hjálpa fólki að víkka sjóndeildarhringinn og
draga úr streitu.“
Hvers vegna er ég hérna?
Rikki hefur ritað bók um þessar pælingar sín-
ar, þar sem lykilspurningin er „Hvers vegna
er ég hérna?“ Bókina kallar hann The Pur-
pose – Your Soul’s Emotional Journey
(www.thepurpose.ca) og kom hún út í Kanada
síðasta haust.
Verið er að þýða bókina á rússnesku, hindí,
tamíl og spænsku og Rikka dreymir einnig
um að þýða hana á íslensku. „Ég er búinn að
kanna möguleika á því en það virðist ekki
auðvelt. Það er dýrt að þýða bækur og mark-
aðurinn lítill. Má ég ekki nota tækifærið og
lýsa eftir forlagi til að taka þetta verkefni að
sér?“ spyr hann brosandi.
Að sjálfsögðu.
Talið berst loks að samsemd og búsetu.
Mest öll sín fullorðinsár hefur Rikki búið í út-
löndum, lengst af í Kanada. Eigi að síður
kveðst hann vera meiri Íslendingur en Kan-
adamaður. „Ég hef alltaf verið duglegur að
koma heim, einkum á sumrin, og ekki spillir
það fyrir að nú er flogið beint til Toronto. Ég
á íbúð í Reykjavík og gæti vel hugsað mér að
verja meiri tíma á Íslandi í framtíðinni. Veit
hins vegar ekki alveg hvort Johnny er á sama
máli.“
Hann hlær.
„Það er ákaflega kalt í Kanada yfir vetr-
armánuðina, febrúar var kaldasti mánuður frá
því mælingar hófust á okkar slóðum. Frost
fór mest niður í 26 stig. Það gera 40 stig í
vindkælingunni. Ég neita því ekki að gaman
væri að eiga íbúð í hlýrra landi yfir veturinn,
þá er ég að tala um suðlægari slóðir. En það
gildir svo sem einu hvert maður fer, það er
erfitt að taka Íslendinginn úr manni.“
* Við búum öll í and-legri vídd og eigumokkur æðri sál eða vitund.
Þessi andlega vídd sendir
svo part af okkur í hvert
líf, það er ekki sama sálin
en svipuð. Við höfum sam-
band við hana gegnum
það sem ég kalla innsæi.
Rikki og Johnny á
brúðkaupsdaginn,
2. júlí 2011.
Bók Rikka, The Purpose, fjallar um nálgun
hans sem sálfræðings og hugmyndir hans um
tilgang lífsins. Hann deilir líka eigin minn-
ingabrotum með lesendum, eins og eftirfar-
andi dagbókarfærslu:
„Þegar ég var lítill hélt ég að ég væri eðlileg-
ur. Að það væri allt í lagi að vera sá sem ég var.
Ég kunni að meta sumt, annað ekki, eins og
gengur. Ég var frjáls. Ég var alltaf skotinn í ein-
hverjum. Það var mitt leyndarmál. Ég var of
feiminn til að láta vita af því og skammaðist
mín ef einhver veitti því athygli. Ég vissi að
þetta var eðlilegt. Vinir mínir væru eins. Við
dauðskömmuðumst okkar allir ef einhver
stríddi okkur á þessum „einstaka“ vini sem
við létum okkur dreyma um, svo það var yf-
irleitt látið kyrrt liggja.
Dag einn, ég man ekki nákvæmlega hvenær,
brá mér í brún. Ég áttaði mig allt í einu á því að
ég var öðruvísi! Á þeim tíma hafði ég þróað
með mér gildi og siðferði, þekkti rétt frá
röngu, hvað væri eðlilegt og óeðlilegt. Ég vissi
að ég væri nákvæmlega eins og aðrir að flestu
leyti. Eitt greindi mig þó frá hinum, ég hafði
aldrei laðast kynferðislega að manneskju af
gagnstæðu kyni, bara kynbræðrum mínum.
Þetta var slæmt! Hvað átti ég til bragðs að
taka? Þetta var skammarlegt! Kæmist einhver
að þessu myndi ég deyja. Ég yrði að athlægi og
útskúfað af fjölskyldu og vinum. Ég reyndi að
bæla þessar rómantísku tilfinningar niður en
komst fljótt að raun um að það var ekki hægt.
En ég gat samt sem áður haldið þeim leynd-
um.
Á sama tíma var ástum allra annarra fagnað,
um þær rætt og að þeim dáðst. Hvert sem lit-
ið var voru karlar og konur að faðmast, kyss-
ast, dansa, sitja saman, njóta ásta, gifta sig og
eignast börn; aldrei voru það tveir karlar eða
tvær konur! Maður vildi falla inn í hópinn og
þess vegna varð maður að þykjast. Byrjaði að
lifa lygi. Maður laug sérstaklega að þeim sem
voru manni kærastir – fjölskyldunni og nán-
ustu vinum. Það var sárt. Yrði maður ástfang-
inn af einhverjum var erfitt að láta það í ljós
og gerði maður það var ástin ekki end-
urgoldin. Ástin var kramin og snúið á hvolf í
reiði sem beindist gegn öðrum og ekki síður
manni sjálfum.
Í sumum tilvikum, þegar þessi tilfinning nær
hámarki, getur hún leitt til hommabarsmíða
eða jafnvel sjálfsvígs. Oftar en ekki er afleið-
ingin þó frekar einelti eða þunglyndi og birt-
ingarmyndin er þá gjarnan fordómar í garð
samkynhneigðra og rómantísk einangrun.
Með tímanum tekst flestum okkar að sætt-
ast við okkar innra eðli og finna styrkinn til að
lifa opnu lífi. Okkur verður ljóst að við stönd-
um ekki ein.
Fyrsta Gay Pride-upplifunin mín var eins og
adrenalínsprauta, staðfesting á tilvist, vígsla
inn í ættkvísl, vitneskja um styrk samfélags og
umfram allt sjálfsviðurkenning. Sálin sprakk út
þennan dag, blómstraði og fann sinn innri
styrk. Ég hætti að biðjast afsökunar. Ósýnilegu
hlassi sem legið hafði á sál minni árum saman
var létt af mér, loksins var ég frjáls á nýjan leik,
eins og ég hafði verið sem barn áður en allt
þetta byrjaði. Mér fannst ég einstakur og að
enginn gæti komið í minn stað.“
Rikki Líndal (neðst til vinstri) ásamt foreldrum sínum, Amaliu og Baldri Líndal, og bræðrunum
Eiríki, Jakobi og Tryggva.
Hélt að ég væri eðlilegur