Bókasafnið - 01.06.2010, Page 5

5
bókasafnið 34. árg. 2010
í marga undirkafla, sem gerir hana miklu læsilegri en ella og
mikið er af myndum. Satt að segja hefði verið sanngjarnt, þar
sem um slíkan bókavin var að ræða, að leggja meira í pappír
til að myndaprentun hefði orðið skýrari. Varla hefði nokkur
bókamaður annar en Fiske átt það fremur skilið að nokkuð vel
væri lagt í bók um hann. Annars hefur umbrot bóka á vegum
Háskólaútgáfunnar stundum verið fremur viðvaningslegt.
Ekki er nein grein gerð fyrir ættum Fiske, en ekki var hann af
norrænum ættum, sem sennilega hefði getað skýrt áhuga hans
á Íslandi. Segja má, að mest allt efni bókarinnar frá síðu 36, ef
frá eru skildir kaflarnir um árið með konunni og erfðamálið, sé
beint tengt Íslandi, en það geta varla kallast óeðlileg hlutföll.
Miklu rými er varið í Íslandsferðina, enda vakti hún verulega
athygli á sínum tíma, en þá bar meira á slíkum ferðalöngum
en nú. Fiske var þekktur áður og því var honum betur tekið
en ella hefði verið, en einnig mynduðust tengsl sem urðu
honum mikilvæg við bókasöfnunina. Eðlilega er miklu púðri
varið í hana, sem vitaskuld er rétt og skylt. Það er eins og að á
þessum árum hafi Íslendingum verið gamlar bækur og fornir
gripir ótrúlega lausir í hendi, því mikið af slíku var þá selt úr
landi. Þess hefur Fiske notið, en sá útflutningur hefur orðið
Íslendingum arðbærari en margt annað, því að þótt segja
megi að bókasafnið hafi ekki verið notað mikið beint, þá hafa
prentaðar skrár um það orðið mörgum að ómældum notum
svo að bókasafnið hefur nýst mörgum óbeint. Einnig eru
góðir kaflar um skákáhuga hans og velgerðir við Grímseyinga
og birtar myndir af bókaskápum sem gefnir voru þangað.
Einnig er nokkuð mikið um bókfræðiiðkanir Fiske, sem urðu
grundvöllur að skrám um bókasafn hans.
Seinasti kaflinn í bókinni er um íslensku deildina í bókasafni
Cornell-háskóla og hefur höfundur dregið fram í dagsljósið
skjöl um það að bókakassar frá Íslandi sem áttu að fara til
Cornell hafi farið í hafið með Titanic 1912.
Erfðaskrá Fiskes mælti svo fyrir að við íslenska safnið í
Cornell yrði Íslendingur bókavörður og þar yrði gefið út tímarit
um íslensk efni. Nefnist það Islandica og kemur út enn. Lengi
starfaði þar Halldór Hermannsson og skrifaði sjálfur lengi
tímaritið og setti saman og lét prenta vandaðar bókaskrár yfir
safnið, sem eru enn í raun íslenskar þjóðbókaskrár, og er það
vart skammlaust fyrir bókaþjóðina að hafa ekki gert þær skrár
úreltar. Vonandi verður þó útgefin á næstunni heildarskrá um
allar kunnar íslenskar bækur til 1844, en langt er þangað til
þessar skrár yfir bókasafn Fiske verða alveg úreltar. Ekki er
eðlilegt að frekar sé sagt frá störfum Halldórs, en vel hefði
verið við hæfi að góð ritgerð væri um bókfræðistörf hans í
Ritmennt, tímariti Landsbókasafns, ef út kæmi nú.
Ekki rakst ég á neinar stórfelldar misfellur í bókinni, en
þó má nefna að Guðbrandur Vigfússon var sagður (s. 14)
bókavörður í Oxford, sem hann var ekki heldur prófessor;
svo er að skilja (s. 161), að Grallarinn hafi verið gefinn út 1843,
en seinasta útgáfa hans kom 1779. Þetta getur ekki kallast
mjög alvarleg ónákvæmni. Í heild verður að segja að bókin sé
fremur vel heppnuð og með henni sé þessum velgerðarmanni
vorum góður sómi sýndur.
“…en það borgaði svo
að segja enginn“
1848 tókst eg á hendur að vera bókavörður við
stiftsbókasafnið, og átti eg að fá það í laun, sem
fengist fyrir lán, því hver, er lánaði, átti að borga
3 mörk um árið, en það borgaði svo að segja
enginn.
Úr ágripi af sjálfsævisögu Jóns Árnasonar þjóðsagnasafnara
og stiftsbókavarðar í Reykjavík.
Úr fórum Jóns Árnasonar, fyrra bindi, Hlaðbúð, Reykjavík,
1950, bls. 12.