Morgunblaðið - 14.04.2015, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. APRÍL 2015
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Seðlabankinn Rætt er um vextina vegna afnáms gjaldeyrishafta.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Fyrstu skref til afnáms hafta gætu
kallað á vaxtahækkanir, sem var-
úðarráðstöfun til að sporna gegn
mögulegu útflæði gjaldeyris.
Þetta er mat hagfræðings og
fyrrverandi ráðherra sem Morgun-
blaðið ræddi við.
Tilefnið er fyrirspurn Steingríms
J. Sigfússonar, þingmanns VG og
fv. fjármálaráðherra, á fundi efna-
hags- og viðskiptanefndar með
þremur af fimm fulltrúum peninga-
stefnunefndar í gær. Spurði Stein-
grímur hvert væri heppilegasta
vaxtastigið í aðdraganda þess að
skref til afnáms hafta verður stigið
og svo eftir að það hefur komið til
framkvæmda.
Svaraði Már Guðmundsson seðla-
bankastjóri því til að almennt gilti
að skilyrði til að losa höft væru
betri eftir því sem gengið væri
lægra og eftir því sem vextir á Ís-
landi í hlutfalli við vexti erlendis
væru hærri.
Már sagði það „svolítið mistúlkað
ef fólk er að halda það að höftin
verði bara öll horfin í júnímánuði“.
Fyrst þurfi að semja um þrotabú-
in. Svo þurfi að leysa aflands-
krónuvandann í gegnum útboð eða
mikla niðurskrift. „Það er ekki fyrr
en kemur að þriðja fasanum, sem er
losun á höftunum almennt, sem
þetta samhengi … skiptir þá veru-
lega máli,“ sagði Már og vísaði m.a.
til spurningarinnar um vaxtastigið.
Yrði mikill fórnarkostnaður
Steingrímur situr í samráðshópi
um afnám hafta. Hann telur að gefa
þurfi meiri gaum að áhrifum af-
náms hafta á vaxtastigið. Hvergi
hafi verið minnst á vaxtastigið í
gögnum um málið. „Kúnstin er að
gera þetta þannig að jafnvægið ná-
ist [milli innflæðis og útflæðis gjald-
eyris eftir afnám hafta]. Sú hætta
blasir við að menn gætu gripið til
þess ráðs að hækka vexti til að
hemja útflæði gjaldeyris. Það væri
mikill fórnarkostnaður. Þá skiptir
máli hvað vaxtastigið var áður en
farið var að beita vaxtatækinu,“
segir hann.
Ásgeir Jónsson, dósent í hag-
fræði við Háskóla Íslands, telur
ekki þörf á vaxtahækkunum til að
búa hagkerfið undir afnám fjár-
magnshafta.
„Núverandi vaxtamunur við út-
lönd ætti að nægja til að hefja
haftaafnámið. Ég sé ekki að það
þurfi sérstakar vaxtahækkanir. Það
liggur hins vegar fyrir að ef eitt-
hvað fer úrskeiðis, og krónan byrj-
ar að falla, þarf Seðlabankinn að
bregðast við með því að hækka
vexti.“
Ingólfur Bender, forstöðumaður
Greiningar Íslandsbanka, segir ekki
hægt að svara því afdráttarlaust
hvort hækka þurfi stýrivexti Seðla-
bankans við næstu skref í afnámi
fjármagnshafta. Útfærslan sé ekki
komin fram og því sé ekki hægt að
segja til um hvort það þurfi meiri
vaxtamun en nú er til þess að verja
krónuna frá því að lækka.
„Við fullt frelsi í flæði fjármagns
skiptir vaxtamunurinn verulegu
máli varðandi gengisþróun. Nú er
talsverður munur á innlendum og
erlendum vöxtum. Til dæmis er
vaxtamunur gagnvart evru nú 6,8
prósentur, ef miðað er við 10 ára
ríkisbréf. Það er álitamál hvort við
myndum þurfa meiri mun en það til
að halda styrknum í krónunni við
slíkar aðstæður. Nú sýnist mér
menn hins vegar ekki vera að tala
um fullt frelsi í fjármagnsflæði
heldur að það taki við ákveðið haf-
taumhverfi í formi þess að hér verð-
ur til dæmis skattur á útflæði fjár-
magns úr krónunni. Útfærslan á
þessum skatti hefur ekki verið gerð
opinber en sú útfærsla skiptir miklu
um þann vaxtamun sem þörf verður
á þegar þetta skref í haftaafnámi,
eins og það hefur verið kallað, verð-
ur stigið.“
Ræddu áhrif afnáms hafta á vextina
 Seðlabankastjóri segir höftin afnumin í skrefum  Dósent segir þörf á vaxtahækkunum ef illa fer
 Efahags- og viðskiptanefnd Alþingis fundaði í gær með peningastefnunefnd Seðlabankans
Einar K. Guðfinnsson, forseti Al-
þingis, segir ósk um sumarþing ekki
hafa komið inn á sitt borð. Ákvörðun
um sumarþing sé aldrei tekin fyrr en
mjög nærri fyrirhugaðri þing-
frestun, sem nú er dagsett 29. maí.
„Slíkt er ekki ákveðið fyrr en
menn standa frammi fyrir því að
geta ekki lokið nauðsynlegum verk-
um fyrir þann tíma,“ segir Einar.
Tilefnið eru þau ummæli Sig-
mundar Davíðs Gunnlaugssonar for-
sætisráðherra að til greina komi að
efna til sumarþings svo hægt sé að
afgreiða frumvarp um stöðugleika-
skatt í tengslum við afnám hafta.
Spurður hvort það hafi komið til
tals að önnur mál tengd afnámi hafta
eða húsnæðismálin muni kalla á
sumarþing segir Einar slík mál
hvorki hafa verið rædd á vettvangi
yfirstjórnar þingsins né í forsætis-
nefnd.
Ósk um
sumarþing
ekki komin
 Ákvörðun líklega
tekin í maímánuði
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra boðaði á flokksþingi
Framsóknar síðustu helgi að áætlun um losun hafta yrði framkvæmd
„áður en þingið lýkur störfum“.
Spurður hvaða væntingar Greining Íslandsbanka hafi í þessa veru eftir
ræðuna segir Ingólfur að ferlið taki tíma.
„Afnám hafta mun að okkar mati taka langan tíma. Í því ferli verða
nokkur skref með því að við förum úr einu haftaumhverfi yfir í annað. Út-
gönguskattur og ýmislegt annað mun fylgja í næsta skrefi,“ segir Ing-
ólfur.
Ferlið taki langan tíma
ÁÆTLUN UM AFNÁM HAFTA
Ein með öllu á Bæjarins bestu við Tryggvagötu
klikkar ekki. Þessi ágæti réttur nýtur einnig vin-
sælda meðal erlendra ferðamanna, svo mjög að
ástæða er til að láta taka af sér mynd, líkt og
þessar konur gerðu í gær, þegar ljósmyndari
Morgunblaðsins átti leið hjá.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Tvær í fríi og með tvær með öllu
Undirritun samninga um byggingu
stöðvarhúss og veitna vegna Þeista-
reykjavirkjunar fór fram í gær. Er
virkjunin því komin á framkvæmda-
stig, en undirritunin markar upphaf
þessarar stærstu framkvæmdar
Landsvirkjunar síðan Búðarhálsstöð
var vígð í fyrravor.
Haft er eftir Herði Arnarsyni, for-
stjóra Landsvirkjunar, í tilkynningu
frá fyrirtækinu að um sé að ræða
einkar ánægjulegan áfanga.
Áhersla lögð á góða umgengni
„Við höfum lagt mikla vinnu í und-
irbúning Þeistareykjavirkjunar í
mörg ár og allan þann tíma lagt
áherslu á góða umgengni við um-
hverfi og sátt við samfélagið. Það er
gott til þess að vita að innan þriggja
ára getum við hafist handa við að
framleiða frekari verðmæti fyrir eig-
endur okkar, íslensku þjóðina, úr
auðlind sem við eigum saman,“ er
ennfremur haft eftir forstjóranum.
Þeistareykjajörð er gömul land-
námsjörð sem liggur suðaustur af
Húsavík, frá Höfuðreiðarmúla í
norðri og suður undir Kvíhólafjöll og
frá Lambafjöllum í vestri að Ketil-
fjalli og Bæjarfjalli í austri. Er jörð-
in nú í eigu Þingeyjarsveitar.
Skrifað var undir samning við
verktakafyrirtækið LNS Sögu um
byggingu stöðvarhúss og gufuveitna
en framkvæmdir hefjast í sumar.
Stendur til að rekstur virkjunar-
innar hefjist í október 2017, en að
sögn Harðar mun virkjunin mæta
eftirspurn eftir jarðvarma á Norð-
austurlandi. Gert er ráð fyrir að
þessi 45 MW virkjunaráfangi verði
fyrsta skrefið í uppbyggingu sjálf-
bærrar jarðvarmavinnslu á svæðinu.
Boraðar hafa verið átta vinnsluhol-
ur, sem skila gufu sem jafngildir um
50 MW rafafli eða einni aflvél.
Á blaðamannafundinum hélt
Gunnar Guðni Tómasson, fram-
kvæmdastjóri framkvæmdasviðs
Landsvirkjunar, erindi þar sem far-
ið var yfir framkvæmdina. Kom þar
meðal annars fram að stöðvarhús og
gufuveita verði byggð á árunum
2015 til 2016 en árið 2017 verði unnið
að uppsetningu á búnaði.
20 til 24 milljarðar króna
Heildarfjárhæð samninganna við
LNS Sögu um byggingu stöðvar-
húss og veitna er um 6,6 milljarðar
króna. Gera áætlanir ráð fyrir að
heildarkostnaður við fyrsta áfanga
virkjunarinnar nemi á bilinu 20 til 24
milljörðum króna. Þegar mest lætur
verða hátt í tvö hundruð starfsmenn
við vinnu á svæðinu á framkvæmda-
tímabilinu.
Þeistareykjavirkjun komin á framkvæmdastig
 Forstjóri Landsvirkjunar segir
áfangann einkar ánægjulegan
Ljósmynd/Landsvirkjun
Virkjun Til stendur að rekstur virkjunarinnar hefjist í október 2017.