Morgunblaðið - 15.04.2015, Síða 21

FRÉTTIR 21Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. APRÍL 2015
Skrautbúinn, indverskur sikha-hermaður sýnir Guði virðingu við Gullna
hofið í borginni Amritsar í gær í tilefni Baisakhi-hátíðarinnar. Sikhar eru
um 27 milljónir og flestir þeir búa á Indlandi en einnig eru margir sikhar í
Bretlandi, Bandaríkjunum og Kanada. Þeir eru ekki síst þekktir fyrir mik-
ilfenglegan höfuðbúnað sinn, vefjarhöttinn. Sikha-trú er eingyðistrú og
skyld bæði hindúatrú og íslam. Stofnandinn, Guru Nanak, fæddist 1469 og
var umbótasinnaður hindúi, sikha-trú var fullmótuð um 1700. Sikha-konur
bera oftast millinafnið Kaur (prinsessa) og karlar millinafnið Singh (ljón).
Sikhar hafna stéttaskiptingu hindúasiðarins og segja alla vera jafna.
AFP
Stoltur Sikhi í Amritsar
Vefjarhettir geta verið af ýmsum gerðum
FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Orrustan er að hefjast vestanhafs,
fyrstu þættir hennar verða háðir
innan flokkanna en lokaslagurinn
næsta haust verður gegn „hinum“.
Hillary Clinton er eini demókratinn
sem hefur stigið fram. Yfirburðir
hennar í skoðanakönnunum eru slík-
ir að fáir demókratar þora að skora
hana á hólm. Bent er á að 2008 hafi
Hillary tapað mjög naumlega fyrir
Barack Obama, reyndar fékk hún
ívið fleiri atkvæði í forkosningunum
en færri kjörmenn.
Og flestir þekkja nafnið og andlit-
ið á fyrrverandi forsetafrúnni sem
síðar varð utanríkisráðherra Obama.
Í þessum efnum stendur hún vel að
vígi. Geysilega erfitt er fyrir stjórn-
málamenn að verða almenningseign,
hrífa fólk í stóru landi þar sem kjör-
sókn er oftast lítil, jafnvel undir
50%. Og fæstir Bandaríkjamenn
hafa brennandi áhuga á pólitík.
Clinton virðist hafa alla burði til
að verða fyrsta konan á forsetastóli
vestra. En athyglisvert er að kosn-
ingasérfræðingurinn Nate Silver,
sem oft hefur reynst sannspár, segir
möguleika hennar á sigri 2016 vera
50%, jafnlíklegt sé að hún tapi. „Bú-
um okkur undir gríðarlega harða
keppni,“ segir Silver.
Clinton nýtur virðingar en er afar
umdeild. Jafnframt finnst mörgu al-
múgafólki að hún sé hluti af elítunni.
Hún sé löngu hætt að hafa þekkingu
á kjörum venjulegs fólks. Hún og
eiginmaðurinn, Bill Clinton, fyrrver-
andi forseti, hafa með fyrirlestra-
haldi og framlögum frá aðilum (sem
sumir eru vafasamir peningafurstar
í útlöndum) haft um 100 milljónir
dollara í tekjur frá því að dvölinni í
Hvíta húsinu lauk 2001. Sem frægt
var sagði Hillary þau hafa verið
„staurblönk“ eftir þá vist, orðaval
sem ekki þótti sýna mikinn skilning
á raunverulegri fátækt.
Ekki verra að vera kona
Þeir lífseigu fordómar að konur
geti ekki gegnt æðsta embættinu
virðast vera á hröðu undanhaldi, ef
marka má kannanir. Auk þess gæti
Clinton fengið talsvert af atkvæðum
út á kynferðið. Eitt af því sem notað
verður gegn henni er aldur hennar,
ef hún sigrar verður hún 69 ára þeg-
ar hún tekur við keflinu. Óljóst er
hve mikið vægi slík gagnrýni hefur.
Einn vinsælasti forseti síðari ára-
tuga, repúblikaninn Ronald Reagan,
var tæplega sjötugur þegar hann
varð forseti 1981.
Þeir fáu sérfræðingar sem taldir
eru fremur málefnalegir segja að
vandi Clinton sé aðallega tvenns
konar, ímyndin hjá almenningi og
óvinsældir Obama. Repúblikanar
eiga vafalaust eftir að minnast á
Obama í hvert sinn sem þeir ræða
um Clinton, í von um að þessar óvin-
sældir loði við hana. Hún var virkur
stjórnmálamaður þegar eiginmaður
hennar, Bill, tók við völdum í janúar
1993 og stýrði Hillary þá misheppn-
aðri tilraun til að koma á sjúkra-
tryggingakerfi fyrir allt landið.
Sumir hafa velt því upp að eiginmað-
urinn muni gegna á ný pólitísku
hlutverki í Hvíta húsinu ef Clinton
vinnur.
En hún þótti röggsamur utanrík-
isráðherra. Þótt hún sýndi Obama
hollustu fór það ekki milli mála að
hún var oft herskárri en forsetinn.
Henni fannst t.d. að hann hefði átt
að styðja með ákveðnari hætti við
bakið á andstæðingum Bashars al-
Assads Sýrlandsforseta en reyndin
varð. En ef hún reynir nú að hampa
þessari afstöðu er hætt við að bros
Obama breytist í grettu. Þótt hann
hafi valdið mörgum vonbrigðum er
ekki vænlegt að ætla að sigra 2016
með því að gera lítið úr flokksbróður
sínum á forsetastóli.
Allt kapp lagt á að pússa
ímyndina í huga kjósenda
 Clinton þarf að fjarlægja sig frá Obama en má ekki beinlínis gagnrýna hann
AFP
Rásmarkið Clinton í Iowa í gær,
þar verður fyrsta forval demókrata.
Herskip úr
Norðurflota
Rússlands
sigldu í gær
inn á Erm-
arsund og
munu efna
þar til her-
æfinga, að sögn fréttastofunnar
Interfax í Rússlandi. Verður lögð
áhersla á loftvarnir og kafbáta-
varnir, að því er segir í frétta-
tilkynningu frá Norðurflotanum.
Eitt af rússnesku skipunum er
Severomorsk, sérhannað til að
leita uppi kafbáta og granda
þeim.
Rússneskir fjölmiðlar sögðu í
nóvember sl. frá sams konar æf-
ingum á Ermarsundi. Þá sögðu á
hinn bóginn talsmenn flota Breta
og Frakka að aðeins hefði verið
um að ræða hefðbundna siglingu
um sundið sem er alþjóðleg sigl-
ingaleið. Bretar segja að rúss-
nesk herskip á leið til Miðjarð-
arhafs fari að jafnaði um
Ermarsund. kjon@mbl.is
ERMARSUND
Rússneski flotinn
efnir til æfinga
Liðsmenn Ríkis
íslams, IS, í Írak
og Sýrlandi hafa
hörfað frá allt að
þriðjungi þess
svæðis sem þeir
réðu yfir áður en
Bandaríkjamenn
hófu loftárásir á
þá, að sögn varn-
armálaráðuneyt-
isins í Washington. Sagt var að með
loftárásum og aðgerðum íraskra
herveita hefði víða tekist að hrekja
sveitir IS á brott. Barack Obama
Bandaríkjaforseti átti fund með
starfsbróður sínum í Írak, Hadar
al-Abadi í gær. Var gert ráð fyrir
að Abadi færi fram á mikla efna-
hagsaðstoð og hergögn. Tekjur
Íraka af olíusölu hafa minnkað
mjög vegna verðfalls á alþjóða-
mörkuðum. Framleiðslan er hins
vegar sú mesta í þrjá áratugi.
ÍRAK-SÝRLAND
IS hörfar frá stórum
landsvæðum
Haidar al-Abadi
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Ár er liðið frá því að hermdarverka-
menn íslamista í hreyfingunni Boko
Haram í Nígeríu rændu nær 300
ungum skólastúlkum í bænum Chi-
bok í afskekktu héraði í norðaust-
urhluta landsins. Nokkrum tókst að
sleppa úr haldi en 216 eru enn
ófundnar. Boko Haram, undir for-
ystu Abubakars Shekau, segir að
kristnum föngum hafi verið snúið til
íslams og margar hafi verið giftar
múslímum, þær seldar í þrældóm
eða gerðar að hermönnum. Efnt var
til mótmælagöngu vegna málsins í
höfuðborginni Abuja í gær.
Kona segist í samtali við BBC
hafa séð meira en 50 af stúlkunum á
lífi fyrir þrem vikum í borginni
Gwosa. „Við gægðumst inn um
glugga og spurðum hvort þær væru
stúlkur frá Chibok,“ segir hún.
Buhari er varkár
Muhammadu Buhari, nýkjörinn
forseti Nígeríu, segir að sýna verði
heiðarleika. „Sem stendur vitum við
ekki hvar þær eru,“ segir hann í
grein í New York Times. „Við vitum
ekki hvort þær eru við góða heilsu,
hvernig þeim líður, hvort þær eru
enn saman og hvort þær eru á lífi.
Hversu mikið sem mig langar til
þess get ég ekki lofað að við getum
fundið þær: ef ég gerði það væri ég
að ýta undir órökstuddar vonir sem
aðeins yrði til að auka enn á sorgina
síðar ef við gætum ekki staðið undir
slíkum væntingum.“
Mál stúlknanna í Chibok er að-
eins eitt af mörgum dæmum um
framferði Boko Haram. Fram kem-
ur í nýrri skýrslu mannréttindasam-
takanna Amnesty International að
Boko Haram hafi rænt með vopna-
valdi a.m.k. 2.000 konum og stúlkum
síðustu árin. Einnig hafi fjölda karla
og drengja verið rænt, þeir ýmist
drepnir eða þvingaðir til að ganga í
vígasveitir samtakanna. Álitið er að
alls hafi um 10.000 óbreyttir borg-
arar látið lífið fyrir vopnum Boko
Haram-liða frá því að uppreisn
þeirra hófst fyrir sex árum. Sam-
tökin berjast fyrir kalífaríki í Níger-
íu.
Hafa rænt
um 2.000
stúlkum
 Boko Haram hefur frá 2009 drepið
um 10.000 manns í Nígeríu og víðar
Muhammadu
Buhari
Abubakar
Shekau
Lög íslams
» Boko Haram-liðar ráða lög-
um og lofum á stóru svæði
sem er að mestu byggt músl-
ímum. Þar framfylgja þeir
harkalegri túlkun á íslömskum
lögum.
» Samtökin beita sér ákaft
gegn því að börn Níger-
íumanna gangi í skóla sem
reknir eru í samræmi við vest-
rænar hefðir.
Georgíski stórmeistarinn Gaioz
Nigalidze hefur verið rekinn úr al-
þjóðlegri skákkeppni í Dubai en
hann varð uppvís að því að nota
snjallsíma til að bæta stöðuna.
Nigalidze mun hafa brugðið sér
oft á salernið en verðir fundu síðar
símann, vafinn inn í pappír, í rusla-
fötu. Síminn reyndist skráður á
skákmanninn og skákforrit var í
gangi. Andstæðingi hans, Armeni
sem ber hið skák-fræga nafn Tigran
Petrosjan en mun þó ekki vera ætt-
ingi heimsmeistarans fyrrverandi,
fannst klósettferðirnar óeðlilega
margar. Var þá farið að kanna málið
og svindlið komst upp.
kjon@mbl.is
Skák og mát Gægst í forrit.
Svindl á
salerninu