Morgunblaðið - 16.04.2015, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 2015
...með nútíma
svalalokunum
og sólstofum
Skútuvogur 10b, 104 Reykjavík, sími 517 1417, glerogbrautir.is
Opið alla virka daga frá 9-17 og á föstudögum frá 9-16
• Svalalokanir
• Glerveggir
• Gler
• Felliveggir
• Garðskálar
• Handrið
Við færumþér logn & blíðu
SVIÐSLJÓS
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Í dag eru hundrað ár liðin frá því
að Gullfoss, fyrsta skip Eimskipa-
félags Íslands, kom til landsins.
Koma skipsins markaði tímamót í
siglingasögu Íslendinga. Fram að
þessu höfðu millilandasiglingarnar
verið í höndum erlendra þjóða.
Fréttirnar vöku gleði og stolt um
land allt. Hvarvetna þar sem skipið
hafnaði sig var því fagnað með há-
tíðlegum móttökum. Skáld ortu ljóð
og fyrirmenn í hverju plássi fluttu
innblásnar ræður.
Þegar Eimskipafélagið var stofn-
að í janúar 1914 var ákveðið að
smíða tvö millilandaskip til að flytja
vörur og farþega á milli Íslands og
Evrópulanda. Gullfoss var annað
þessara skipa, hitt var Goðafoss
sem kom tveimur mánuðum seinna.
Gullfoss var smíðaður í skipa-
smíðastöðinni Köbenhavns Flyde-
dok & Skibsværft. Kostaði það 580
þúsund krónur og var gífurlegt fé á
íslenskan mælikvarða. Vel heppnuð
hlutafjársöfnun Eimskipafélagsins
skapaði grundvöll fyrir því að hægt
var að ráðast í smíðina.
Gullfoss lagði af stað heim til Ís-
lands 1. apríl 1915. Hafði skipið við-
komu í Leith í Skotlandi og tók þar
vörur og farþega. Ekki var hægt að
leggja af stað aftur fyrr en 11. apríl
þar sem farmskjölin þurfti að senda
til Lundúna. Vildu bresk hernaðar-
yfirvöld sanneyna að þýskar vörur
væru ekki um borð. Siglingin frá
Leith tók fjóra daga. Að morgni 15.
apríl kom skipið til Vestmannaeyja.
Streymdu vélbátar heimamanna til
móts við Gullfoss fánum skreyttir til
að bjóða hann velkominn. Daginn
eftir kom skipið til Reykjavíkur.
Þar var efnt til glæsilegrar mót-
töku. Þjóðhátíðarstemning var í
bænum; frí gefið í skólum, þorri
bæjarbúa við höfnina, fánar blöktu
hvarvetna og verslunargluggar
skreyttir. Sigurður Eggerz, ráð-
herra Íslands, sagði í ávarpi að
þetta væri gleði- og gæfudagur fyrir
Íslendinga. Þjóðin fagnaði hér sínu
eigin skipi, sem hún hefði ekki ein-
ungis lagt fé sitt í, heldur vonir sín-
ar og framtíðarþrá.
Ísland var ekki orðið fullvalda
þegar þetta var. Mikla athygli vakti
að málað hafði verið yfir dönsku
þjóðernistáknin á hliðum Gullfoss.
Hafði þetta verið gert í Vest-
mannaeyjum samkvæmt fyrir-
mælum Emils Nielsens, hins danska
forstjóra félagsins. Honum fannst
óviðfelldið að fyrsta íslenska milli-
landaskipið væri merkt Danmörku
daginn sem það kæmi í fyrsta sinn
til landsins.
Gullfoss var í siglingum til 1940
er það varð innlyksa í Kaupmanna-
höfn vegna stríðsins. Þjóðverjar
hertóku þá skipið. Eftir stríð komst
það í eigu færeysks skipafélags og
var í siglingum til 1953 þegar það
var selt til niðurrifs.
Tímamót í siglingasögu Íslands
 Hundrað ár frá því Gullfoss Eimskipafélagsins kom til landsins  Hátíðlegar móttökur um land
allt  „Við skipið eru bundnar vonir og framtíðarþrá þjóðarinnar,“ sagði ráðherra Íslands
Ljósmynd/Eimskipafélag Íslands
Velkominn Gullfossi var fagnað hvarvetna sem skipið kom að landi.
Ljósmynd/Eimskipafélag Íslands.
Fyrsta skipið Gullfoss við komuna til Reykjavíkur 16. apríl 1916. Sannkölluð þjóðhátíðarstemning var í bænum.
Ingileif Friðriksdóttir
if@mbl.is
Þörf er á 14-16 leiðsöguhundum fyrir
blinda og sjónskerta á Íslandi, en að-
eins sjö verða í þjónustu á komandi
sumri. Hver hundur kostar 8-10
milljónir króna í heildina, en ágóði af
sölu Rauðu fjaðrarinnar, barmmerki
Lions, í ár rennur í sjóð til að fjár-
magna kaup á slíkum hundum.
Huld Magnúsdóttir, forstjóri
Þjónustu- og þekkingarmiðstöðvar
fyrir blinda, sjónskerta og dauf-
blinda einstaklinga, segir þörfina
mikla og þegar bíði nokkrir eftir út-
hlutun. „Við úthlutuðum til dæmis
einum íslenskum hundi í febrúar og
maðurinn sem fékk þann hund hafði
beðið síðan 2008 eða í sjö ár,“ út-
skýrir hún.
Um hundraðasti hver blindi eða
sjónskerti einstaklingur á Norður-
löndum er með leiðsöguhund, en um
1.500 manns eru á skrá á Íslandi.
Viðmiðið er því um 15 hundar, en
Huld segist vona að með söfnuninni
verði hægt að mæta þessari þörf.
„Við höfum verið að reka þetta verk-
efni einungis á fjárframlögum og
getum það í raun ekki öðruvísi, svo
það hjálpar allt.“
Spurð um kostnað við hvern hund
segir Huld hann fyrst og fremst fel-
ast í launum, utanumhaldi og uppi-
haldi á hundunum. Hundar sem
keyptir eru erlendis koma frá Nor-
egi og Svíþjóð, og ofan á þennan
kostnað leggst innflutningurinn til
landsins, einangrun og aðlögun hér á
landi. Þá getur þjálfun á hundunum
tekið upp undir heilt ár. „Það tínist
alveg hreint ótrúlega til og það liggja
í raun margir mannmánðir að baki
hverjum hundi.“
Fulltrúar Lions á Íslandi selja
Rauðu fjöðrina á fjölförnum stöðum
um helgina. Eygló Harðardóttir vel-
ferðarráðherra kaupir fyrstu fjöðr-
ina í Kringlunni kl. 12 á morgun.
Morgunblaðið/Eggert
Hundar Þjálfun á leiðsöguhund-
unum getur tekið upp undir ár.
Þörf á tvöföldun
leiðsöguhunda
 Rauða fjöður Lions seld um helgina
Sigurður Pétursson stýrði
gamla Gullfossi allt frá því að
skipið kom í fyrsta sinn til Ís-
lands 1915 og þar til það varð
innlyksa í Danmörku 1940
vegna styrjaldarinnar. Hann var
afar farsæll skipstjóri og lenti
aldrei í neinum óhöppum með
skipið. Sigurður var 33 ára gam-
all þegar hann var ráðinn skip-
stjóri og hafði þá lokið prófum
frá stýrimannaskólunum í
Reykjavík og Kaupmannahöfn
og starfað sem stýrimaður. Sig-
urður naut mikillar virðingar,
þótti ganga ríkt eftir vandaðri
sjómennsku og siðum. Var litið
á það sem skólagöngu að vera í
plássi hjá honum.
Afar farsæll
skipstjóri
ÁVALLT SAMI SKIPSTJÓRINN
Við stýrið Sigurður og Pétur
sonur hans á Gullfossi 1930.