Morgunblaðið - 16.04.2015, Blaðsíða 21

FRÉTTIR 21Erlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 2015
-Viðhaldsfríir
gluggar
Hentar mjög vel
íslenskri veðráttu
Viðhaldsfríir sólskálar og svalalokanir
Yfir 40 litir í boði!
Smiðsbúð 10 • 210 Garðabær • Sími 554 4300 • Fax 564 1187
Við höfum framleitt viðhaldsfría
glugga og hurðir í 30 ár
Nánari upplýsingar á www.solskalar.is
ER KOMINN TÍMI
Á SJÓNMÆLINGU?
Traust og góð þjónusta í 18 ár
Hamraborg 10 – Sími: 554 3200 – Opið: Virka daga 9.30-18 Laugardaga 11–14
Plútó er eins og óskýr kúla á
bestu myndinni sem til er af
dvergreikistjörnunni en það á eft-
ir að breytast þegar geimfar flýg-
ur í fyrsta skipti framhjá henni.
Bandaríska geimfarið New
Horizons á að fljúga framhjá
Plútó 14. júlí næstkomandi og
senda til jarðar myndir í mikilli
upplausn til að gera okkur kleift
að skoða yfirborð stjörnunnar í
smáatriðum.
Plútó var lengi álitin níunda
plánetan í sólkerfi okkar en var
skilgreind sem dvergreikistjarna á
þingi Alþjóðasambands stjarnfræð-
inga árið 2006.
Geimrannsóknastofnun Banda-
ríkjanna, NASA, skaut New Hori-
zons á loft með eldflaug af gerð-
inni Atlas 5 frá Canaveral-höfða í
Flórída í janúar 2006. Geimfarið
er þegar byrjað að taka myndir
og gert er ráð fyrir því að rann-
sóknir þess á lofthjúpi og yfir-
borði Plútós hefjist í maí eða júní.
New Horizons verður í innan við
10.000 kílómetra fjarlægð frá
dvergreikistjörnunni þegar það
flýgur framhjá henni. Geimfarið
verður þá um 4,8 milljarða km frá
jörðu.
Geimfarið á einnig að kanna ís-
hnetti í Kuipersbeltinu, dularfullu
svæði handan Neptúnusar. Talið
er að þar séu þúsundir hnatta sem
ekki hafi náð að verða að reiki-
stjörnum við myndun sólkerfisins.
New Horizons er hraðfleygasta
geimfar sem smíðað hefur verið
og flýgur um 1,6 milljónir kíló-
metra á dag. Hraði geimfarsins á
leiðinni að Júpíter var nær 58.000
km/klst. og jókst í allt að 75.000
km/klst. þegar það notaði þyngd-
arafl Júpíters líkt og teygjubyssu
til að kasta sér áleiðis til Plútós.
Við það styttist ferðin þangað um
allt að fimm ár.
New Horizons er tiltölulega lítið
og vegur 478 kílógrömm. Í geim-
farinu er lítill kjarnaofn sem sér
því fyrir hita og orku. Það getur
ekki reitt sig á sólarorku, eins og
önnur geimför, vegna þess að sól-
in er 1.000 sinnum daufari í þess-
ari fjarlægð en á jörðinni, að því
er fram kemur í grein á
stjörnufræðivefnum, stjornu-
fraedi.is. bogi@mbl.is
New Horizons nálgast
Plútó á methraða
Plútó
Neptúnus
Úranus
*Jörðin
Venus
Mars
Júpiter
Satúrnus
Kuipers-
beltið
Merkúr
Sólin
Rex: á að veita mikilvægar
upplýsingar um aðstæður
í lofthjúpi Plútós
Ralph: Mikilvægasta myndavél
geimfarsins og á að útbúa kort
af yfirborði Plútós í hárri upplausn
Alice:
útfjólublár
litrófsmælir
Lorri:
sjónauki/
myndavél
Swap: á að greina
hlaðnar agnir úr
sólvindi umhverfis
Plútó
Í geimfarinu
er lítill kjarnaofn
sem sér því
fyrir hita og
orku
SDC: mælir
rykagnir
Pepssi: litrófsmælir sem á að
greina lofthjúpinn á Plútó
Geimfarinu var skotið á loft árið 2006 og það átti að byrja að taka myndir á sunnudaginn var
Geimfarið New Horizons á að fljúga framhjá Plútó
Heimild: Nasa, Cnes
Taka myndir og rannsaka lofthjúp
og jarðmyndanir á Plútó
Rannsaka Kuipersbeltið
Áætlaður kostnaður: 700 millj. dollara
Markmið ferðarinnar
Rannsaka tunglið KaronFyrsta geimferðin að Plútó
ClydeW. Tombaugh fann
stjörnuna árið 1930
Fjarlægð frá jörðu:
4,3 til 7,5 milljarðar km
Þvermál: 2.390 km
(jarðar 12.750 km)
Meðalhiti: - 230°
Snúningstími: 6,4 dagar
Umferðartími um sól: 248 jarðár
Skilgreind sem dverg-
reikistjarna árið 2006
Plútó
Lofthjúpur: nitur, metan,
kolmónoxíð,
etan
Plútó
Karon
Smástirnabelti
Teymi breskra sérfræðinga hefur náð að koma tíu tonnum af silfurpen-
ingum af hafsbotni. Peningarnir eru sagðir um sjö milljarða króna virði.
Aldrei áður hefur verið kafað svo djúpt eftir fjársjóði á sjávarbotni. Pen-
ingarnir voru í flaki gufuskips sem sökk á leið sinni frá Bombay á Indlandi
til Englands árið 1942.
Gufuskipið SS City of Cairo sökk um 772 km suður af eyjunni St. Helena
í sunnanverðu Atlantshafi. Þýskur kafbátur sökkti skipinu. Sökk það niður
á 5.150 m dýpi. Um borð voru 100 tonn af silfurpeningum sem tilheyrðu
breska ríkinu. Verið var að flytja þá frá Indlandi til Bretlands til að nota þá
til frekari stríðsrekstrar í síðari heimsstyrjöldinni, að sögn BBC.
En peningarnir skiluðu sér aldrei alla leið. Þýskur kafbátur skaut
tundurskeytum á gufuskipið þann 6. nóvember 1942. Það var ekki fyrr en
árið 2011 að flak skipsins fannst eftir mikla leit teymis undir stjórn Johns
Kingsford, sem sérhæfir sig í leit og björgun skipsflaka.
BRETLAND
Fundu sjö milljarða króna fjársjóð