Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.05.2015, Blaðsíða 56

TVÖ VERK ÞÓRUNNAR GRÉTU FRUMFLUTT Á LISTAHÁTÍÐ Í REYKJAVÍK 2015
„Textinn í forgrunni“
TÓNSKÁLDIÐ ÞÓRUNN GRÉTA SIGURÐARDÓTTIR SPYR ÁVALLT HLJÓÐFÆRALEIKARA OG SÖNGVARA SEM HÚN
VINNUR MEÐ HVAR STYRKLEIKAR ÞEIRRA LIGGJA OG VINNUR SÉRSTAKLEGA MEÐ ÞAÐ Í TÓNSMÍÐUM SÍNUM.
Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is
56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.5. 2015
Steingrímur Eyfjörð opnar sýningu á verkum
sínum í Kunstschlagerstofu í dag, laugardag,
kl. 14 og stendur sýningin til 4. júní.
„Kunstschlager hefur komist á snoðir um
splunkuný verk Steingríms Eyfjörðs eða öllu
heldur gömul verk sem öðlast hafa nýtt líf.
Líkt og í fyrri verkum sínum færir Stein-
grímur persónulega reynslu sér í nyt og til
verða verk sem nátengd eru aðstæðum og
hugarástandi listamannsins hverju sinni,“ seg-
ir m.a. í tilkynningu. Í dag tekur Kunstschlag-
er jafnframt við D-sal Hafnarhússins og
verður með sex sýningar þar í sumar. Fyrsta
sýningin verður opnuð í dag kl. 14 og stend-
ur til 6. júní en hver sýning stendur í tvær
vikur. Listamenn sem sýna verk sín að þessu
sinni eru þeir Baldvin Einarsson, Guðmundur
Thoroddsen og Örn Alexander Ámundason.
KUNSTSCHLAGER
ÖÐLAST NÝTT LÍF
Myndlistarmaðurinn Steingrímur Eyfjörð færir
persónulega reynslu sér í nyt í verkum sínum.
Kórinn Graduale Futuri í stuði á Húsavík.
Graduale Futuri, Unglingakór Esajakirkju og
Unglingakór Hafnarfjarðarkirkju halda tón-
leika saman í Hafnarfjarðarkirkju í dag, laug-
ardag, kl. 13.30 og er aðgangur ókeypis.
Unglingakór Hafnarfjarðarkirkju fór í fyrra
að heimsækja Unglingakór Esajakirkju til
Kaupmannahafnar. Nú um þessar mundir er
danski kórinn að heimsækja hafnfirska ung-
lingakórinn. Síðar í sumar, eða 17.júní, halda
svo Unglingakór Esajakirkju og Graduale Fut-
uri í Langholtskirkju saman tónleika í Kaup-
mannahöfn. Stjórnandi Graduale Futuri er
Rósa Jóhannesdóttir, stjóranndi Unglinga-
kórs Esajakirkju í Kaupmannahöfn er Sigríð-
ur Eyþórsdóttir og Unglingakór Hafnarfjarð-
arkirkju stjórnar Helga Loftsdóttir.
HAFNARFJARÐARKIRKJA
ÞRÍR KÓRAR
Kór North Dakota State
University (NDSU) í Fargo
syngur á tónleikum í Nes-
kirkju í Reykjavík í dag,
laugardag, kl. 17 undir
stjórn Jo Ann Miller. Þar
syngur einnig Háskólakór-
inn undir stjórn Gunn-
steins Ólafssonar.
NDSU er talinn í
fremstu röð háskólakóra í Bandaríkjunum,
en með kórnum syngja rúmlega 40 háskóla-
stúdentar. Aðalstjórnandi kórsins er prófess-
or Jo Ann Miller sem er hálfíslensk. Hún og
Loretta Bernhoft, ræðismaður Íslands í
Norður-Dakóta, eru systradætur. Innan raða
aðalkórsins er minni hópur, svonefndir
Madrigal Singers sem eru undir stjórn Mich-
aels Webers prófessors. Eftir Íslandsdvölina
fer kórinn til tónleikahalds í Skotlandi.
ÍSLANDSHEIMSÓKN NDSU
HÁSKÓLAKÓRAR
Jo Ann Miller
Menning
„KOK er mjög sérstakt verk og í raun ólíkt
öllu öðru sem ég hef gert áður,“ segir Krist-
inn Sigmundsson og bætir við: „Það er mjög
spennandi að fást við þetta verk. Textinn er
mjög hvass og óhugnanlegur á köflum. Ég
reyni mitt besta til að magna upp þennan
óhugnað.“ Eins og fram kemur í viðtali við
tónskáldið hér að ofan samdi Þórunn Gréta
verkið fyrir bassa, fiðlu og hörpu. „Verkið
krefst þess á stundum að leikið sé á hljóð-
færin tvö með öðrum hætti en oft heyrist.“
Í ljósi þess að Kristinn gæti hæglega ein-
beitt sér að því að syngja frægustu óperu-
hlutverk tónbókmenntanna víðs vegar um
heiminn vekur athygli að hann leggi sig fram
um að frumflytja nýja íslenska tónlist. Þegar
þetta er borið undir hann svarar Kristinn:
„Það seinkar elliglöpunum að takast á við
glænýtt efni þar sem blekið er varla enn
þornað. Ég hef alltaf reynt að koma sem víð-
ast við í prógrömmum mínum og geri það
„Það seinkar elliglöpunum“
Kristinn Sigmundsson leggur metnað sinn í að frumflytja nýja íslenska tónlist.
Ljósmynd/Rafael Pinho
KRISTINN SIGMUNDSSON FRUM-
FLYTUR NÝ TÓNVERK EFTIR JOHN
SPEIGHT OG ÞÓRUNNI GRÉTU.
Þórunn Gréta Sigurðardóttir stundaði
píanó- og tónsmíðanám við Tónlistar-
skólann í Reykjavík og lauk burtfar-
arprófi í tónsmíðum árið 2008, B.A.
gráðu í tónsmíðum frá Listaháskóla Ís-
lands 2011 og M.Mus. gráðu frá
Hochschule für Musik und Theater í
Hamborg 2014. Á undanförnum árum
hefur hún unnið mikið á mörkum tón-
listar og leiklistar og eru mörg verka
hennar eins konar tónleikhúsverk.
Á mörkum tón-
listar og leiklistarO
g þökk sé margri morg-
unbjartri svipstund“ er yf-
irskrift tónleika í Norður-
ljósasal Hörpu sunnudaginn
31. maí kl. 20 þar sem Krist-
inn Sigmundsson frumflytur ný tónverk eftir
John Speight og Þórunni Grétu Sigurð-
ardóttur. Tónleikarnir eru hluti af Listahátíð í
Reykjavík. John hefur valið ljóð eftir Þorstein
frá Hamri í Cantus IV en Þórunn Gréta sem-
ur við ljóðabókina KOK eftir Kristínu Eiríks-
dóttur. Auk Kristins flytja tónlistina þau El-
ísabet Waage á hörpu, Laufey Sigurðardóttur
á fiðlu og Páll Eyjólfsson á gítar, Sigurlaug
Eðvaldsdóttir á fiðlu, Þórunn Ósk Marinós-
dóttir og Svava Bernharðsdóttir á víólu og
Bryndís Björgvinsdóttir og Júlía Mogensen á
selló, en stjórnandi er Einar Jóhannesson.
„Bók Kristínar var ekki komin út þegar ég
skrifaði undir samning við Listahátíð, en ég
vissi að hún væri væntanleg,“ segir tónskáldið
Þórunn Gréta Sigurðardóttur þegar hún er
beðin að rifja upp tilurð tónverks síns. „Ég
sagði strax já þegar ég var beðin að semja
fyrir Listahátíð,“ segir Þórunn og tekur fram
að sér hafi strax þótt mjög spennandi að
semja verk fyrir bassa, fiðlu og hörpu. Að-
spurð segist Þórunn viðurkenna það fúslega
að sér hafi fundist það áskorun að semja fyrir
stórstjörnu á borð við Kristin. „Mér finnst
alltaf mjög gaman þegar ég fæ tækifæri til að
semja fyrir tiltekna flytjendur. Ég hef haft
fyrir vana að spyrja hljóðfæraleikara og
söngvara sem ég vinn með hvar þeirra styrk-
leikar liggja og vinn sérstaklega með það í
tónsmíðum mínum,“ segir Þórunn og tekur
fram að eitt af því sem sé svo spennandi við
Kristin sem söngvara sé hversu einstakt
næmi hann hafi fyrir texta. „Ég ákvað að
vinna út frá því. Textinn er í miklum for-
grunni í verkinu og það koma kaflar þar sem
Kristinn þarf að tala mjög hratt. Það reynir
því tæknilega vel á talfærin. Ég leyfði mér
því að taka ákveðnar áhættur í ljósi þess
hversu góða tilfinningu Kristinn hefur fyrir
textaflutningi.“
Spurð hvers vegna ljóð Kristínar hafi orðið
fyrir valinu segir Þórunn að hún hafi heyrt
ljóðskáldið lesa upp úr verki sínu þegar Rit-
höfundalestin lagði leið sína á Austurland þar
sem Þórunn býr og starfar. „Ég var búin að
vera að leita mér að texta til að semja við, en
fann ekkert. Þegar ég heyrði Kristínu lesa
ljóðlínuna: „En svo stóð ég upp allt í einu,
þess vegna brá þér“ vissi ég strax að þarna
væri textinn kominn og fór beint út í búð og
keypti ljóðabókina,“ segir Þórunn og tekur
fram að sér hafi þótt mikilvægt að textinn
væri í sterkum tengslum við þema Listahátíð-
ar í ár sem tengist 100 ára afmæli kosninga-
réttar kvenna.
Ekki markmiðið að búa til fallega
dramatíska harmóníu
„Ljóðabókin er ekki sungin frá upphafi til
enda. Bókin er þrískipt og ég vel texta úr öll-
um hlutum og púsla þeim saman, en ég
breytti engu,“ segir Þórunn og tekur fram að
hún heillist mjög af hrynjandinni í texta
Kristínar. „Ég heillaðist strax af þessum
tæknilegu eiginleikum textans sem birtast í
hrynjandinni og endurtekningunni. Ég er
mjög hrifin af klifuninni sem stílbragði bæði í
texta og tónlist. Ég leitaðist allan tímann við
að endurspegla í tónlistinni þessa tæknilegu
eiginleika textans,“ segir Þórunn og tekur
fram að hún fylgi texta Kristínar algjörlega
þegar komi að endurtekningunni. „Þegar ég
hef unnið með ljóð áður í verkum mínum hef
ég stundum stolist til að bæta við endurtekn-
ingu, en í þessu tilviki lét ég texta Kristínar
stjórna endurtekningunni.“
Að sögn Þórunnar var markmið hennar
með tónverkinu að búa til hljóðheim fremur
en lagrænar melódíur. „Markmið mitt var
ekki að búa til fallega dramatíska harmóníu
heldur fyrst og fremst að fanga anda textans
og spegla hann.“ Í ljósi þess að ljóðmælandi
bókarinnar er kvenkyns liggur beint við að
spyrja hvort það hafi vafist fyrir tónskáldinu
að leggja orðin í munn karlkyns söngvara.
„Ég velti þessu nokkuð fyrir mér, en komst
að þeirri niðurstöðu að þetta væri rétt. Þarna
erum við að fjalla um samband sem getur
verið hvers eðlis sem er. Það er ekki bara
samband karls og konu heldur líka samfélag
með sín gildi sem er verið að ógna á ein-
hverjum tímapunkti,“ segir Þórunn og tekur
fram að bassinn bjóði upp á spennandi jarð-
tengingu.
„Auðvitað býr harpan yfir breiðu tónsviði,
en ég valdi að nýta bæði hörpuna og fiðluna á
efra tónsviðinu sem mótvægi við bassann,“
segir Þórunn og bætir við: „Verkið er skrifað
fyrir bassasöngvara. Ég hlustaði á mikið af
bassaaríum þegar ég var að undirbúa verkið.
Ég sé ekki fyrir mér að hægt sé að tónflytja
bassalínuna upp um áttund og láta konu
syngja þetta. Ég var með eiginleika bassa-
söngvarans í huga þegar ég samdi verkið.“
Semur fyrir Sinfó á næsta ári
Þórunn á ekki bara eitt verk á Listahátíð
heldur tvö því sunnudaginn 31. maí kl. 14 og
16 frumflytur Berglind María Tómasdóttir á
tónleikum á Árbæjarsafni nýjar tónsmíðar
eftir sjálfa sig, Þórunni og Karólínu Eiríks-
dóttur sem samdar voru fyrir hljóðfæri sem
nefnist lokkur. „Þetta hljóðfæri er afsprengi
rokks og langspils sem hún smíðaði. Berglind
gerir mjög skemmtilegar tilraunir í sambandi
við tónlist og konseptvinnu. Þetta býður upp
á skemmtilegar pælingar um þjóðernishyggju
og tengsl við gamla tímann,“ segir Þórunn
sem hyggst láta Berglindi kveða ljóð eftir