Morgunblaðið - 12.06.2015, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JÚNÍ 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Af óskiljan-legumástæðum
guggnaði ríkis-
stjórnin á því að
afturkalla aðild-
arumsókn að ESB
með því að fá samþykkta
þingsályktunartillögu um
það. Stjórnarandstöðunni
dugði að tala mun lengur og
meir um fundarstjórn forseta
en þingsköp leyfa og það
ómarktæka prakkarastrik
varð til að ríkisstjórnin hrakt-
ist frá með sitt mál. Hún hét
því á flóttanum að flytja það
að nýju en náði ekki að safna
kjarki vegna ótta við fundar-
stjórn forseta.
Í staðinn hraktist ríkis-
stjórnin í það að láta starfs-
menn utanríkissráðuneytisins
semja fyrir sig bréf til ESB
sem hafa átti sömu réttaráhrif
og afturköllun þings á aðild-
arumsókn. Það er raunar rétt
að ríkisstjórn er ekki bundin
af samþykkt síðasta þings um
umsókn sem rak upp á sker á
því kjörtímabili. En eftir að
slík tillaga var lögð fram
sendi það óboðleg skilaboð að
ljúka ekki málinu vegna
nöldrara í þinginu sem lutu
hvorki stjórn né þingsköpum.
Ekki batnaði staðan þegar
margboðuð endurflutt tillaga
birtist ekki. Og enn versnaði
hún þegar textinn frá utan-
ríkisráðuneytinu birtist og
var engu líkara en grautur
hefði verið fenginn til að sjóða
velling. Almenningur gat
engu bjargað því að ríkis-
stjórnin hafði samþykkt text-
ann sem bréf frá sér og sent
til Brussel áður en nokkur
fékk að sjá.
Stjórnarandstaðan full-
yrðir að allt þetta þýði að um-
sóknarheimildin sé enn í
gangi. Embættismenn í
Brussel hafa hvað eftir annað
gert íslensku ríkisstjórnina
hlægilega út af skrítna bréf-
inu og sagst vera að reyna að
komast að því hvað torskilið
efni þess þýði. Hefur því Ís-
land haldist furðu lengi inni á
alls konar listum sem um-
sóknarríki. Allt hefur þetta
verið óbjörgulegt.
En það eru fleiri sem gefa
íslensku ríkisstjórninni og ut-
anríkisráðherranum langt nef
út af þessum ólánlegu til-
burðum. Styrmir Gunnars-
son, fyrrverandi ritstjóri
Morgunblaðsins, vekur at-
hygli á furðuanga í málinu:
Utanríkisráðuneytið heldur
úti vefsíðu, sem nefnist viðra-
edur.is. Í haus þeirrar síðu
standa þessi orð:
„Aðildarvið-
ræður Íslands og
ESB 2009-2013./
Vefurinn þjónar
hlutverki gagna-
geymslu og verð-
ur ekki uppfærður þar sem
hlé hefur verið gert á aðildar-
viðræðum.“
Hlé?!
Þótt vefurinn teljist gagna-
geymsla og verði ekki upp-
færður virðist augljóst að
breyta þarf skýringu á því að
hann verði ekki uppfærður.
Er það ekki rétt skilið að
frá sjónarhorni utanríkis-
ráðuneytisins hafi viðræðum
við Evrópusambandið um að-
ild verið slitið og aðildar-
umsóknin dregin til baka?
Hvers vegna er þann veru-
leika utanríkisráðuneytisins
ekki að finna í þessari skýr-
ingu á hlutverki vefsins?
Þetta er sjálfsagt smámál
en endurspeglar þó og undir-
strikar enn óheilindi og vand-
ræðagang í málinu.
Og í sömu andrá byrja
menn á að tuða um að þeir
þurfi endilega að ljúka verk-
efnum Jóhönnu og Stein-
gríms við að breyta ákvæðum
íslensku stjórnarskrárinnar
svo að auðvelda megi göng-
una inn í ESB. Það er reyndar
orðað í froðu um að veita
auknar heimildir til al-
þjóðlegs samstarfs. Er þetta
tal með miklum ólíkindum og
fer í þann hrauk sem enn hef-
ur ekki verið greitt úr hvers
vegna Sjálfstæðisflokkurinn
álpaðist til að styðja Stein-
grím og Jóhönnu í Icesave
með tilheyrandi viðvarandi
fylgishruni.
Einhver gengur með þá
meinloku að þess háttar
breytingar væru til vinsælda
fallnar (sem væru þá einu
rökin). Það er öðru nær.
Þegar MMR lét síðast gera
könnun meðal almennings um
þetta efni var niðurstaðan
þessi: Spurt var: Hversu
hlynntur eða andvígur ert þú
því, að stjórnarskrá Íslands
verði breytt þannig, að Al-
þingi verði heimilað að fram-
selja hluta íslensks ríkisvalds
til alþjóðlegra stofnana?
Skemmst er frá því að segja
að aðeins 14% aðspurðra voru
því hlynnt að framselja ís-
lenskt ríkisvald með þeim
hætti en 69% því andvíg!
En ríkisstjórnin hefur áður
sýnt að hún ræður illa við sig
þegar hjartansmál Stein-
gríms og Jóhönnu eiga í hlut.
Hvernig stendur á því?
Þekktar eru matar-
eitrunarbakteríur
sem menn losna
ekki við árum saman}
Viðvarandi
vandræðagangur
Á
hverjum degi gefast fjölmargar
ástæður til að kalla sig hitt og
þetta eða hætta að kalla sig ein-
hverju.
Það er þó ekki þar með sagt að
maður þurfi endilega að gera það. Til dæmis
berast reglulega fregnir af allskyns heimsku-
pörum og óhæfuverkum fólks úti í heimi, sem
ber sama tegundaheiti og ég; Homo Sapiens.
Samt hefur mér ekki dottið í hug að skipta því
út fyrir eitthvað annað.
Maður er svo margt, sagði einhver ein-
hverntímann. Við erum stanslaust að skil-
greina okkur og aðra, við hvert og eitt okkar
eru festir óteljandi ósýnilegir merkimiðar sem
kveða á um aldur, starf, menntun, skoðanir,
búsetu, hjúskaparstöðu, áhugamál, geðslag og
margt annað.
Ég bý í Kópavogi og er þess vegna Kópavogsbúi. Bless-
unarlega er hegðun bæjarbúa langoftast til fyrirmyndar
þannig að ég hef ekki haft ástæðu til að fara í felur með
þessa búsetu. Skyldi svo ólíklega fara að einn eða tveir
Kópavogsbúar tækju upp almennan dólgshátt væru mín
fyrstu viðbrögð ekki að ljúga til um búsetu og segjast
vera Tálknfirðingur eða Hornfirðingur (sem munu reynd-
ar vera annáluð prúðmenni).
Ég veit að jafnrétti kynjanna er ekki náð og hef einlæg-
an áhuga á að leggja mitt af mörkum til að svo verði. Þess
vegna er ég femínisti. Ég hef aldrei séð ástæðu til þess að
hætta að kalla mig femínista, þrátt fyrir að einhver annar
slíkur segi eða geri eitthvað sem mér hugnast
ekki. Að hætta að aðhyllast hugmyndafræði,
sem hefur það inntak að jafna stöðu karla og
kvenna, er álíka rökrétt og að segjast ætla að
hætta að ferðast með flugvélum í utanlands-
ferðum og bíða frekar eftir næsta haustskipi.
Eftir að Hildur Lilliendahl, sem er yfirlýst-
ur femínisti, skrifaði umdeilda Facebook-
færslu fyrir skömmu, sem skilja hefði mátt
þannig að hún teldi sjómenn ofbeldisfyllri en
aðrar starfsstéttir, ákváðu einhverjir að segja
skilið við femínisma og básúnuðu það bæði
hátt og víða. Það væri hreinlega ekki hægt
stundinni lengur að aðhyllast sömu hug-
myndafræði og kona sem svona skrifaði. Skilj-
anlegt er að mörgum hafi sárnað þessi um-
mæli Hildar, en þau koma öllum þeim sem
kalla sig femínista einfaldlega ekkert við.
Femínistar eru allskonar fólk með ýmsar stjórnmála-
skoðanir, í margvíslegum störfum og á öllum aldri.
Femínismi nær yfir breitt svið hugmynda og áherslu-
málin breytast í samræmi við samfélagsþróunina. En
markmiðið er alltaf það sama; að konur og karlar njóti
sömu tækifæra.
Það er t.d. fyrir tilstuðlan femínismans að konur fengu
kosningarétt fyrir 100 árum. Fyrir því þurfti svo sannar-
lega að berjast, en sem betur fer gáfust formæður okkar
og -feður, þau sem voru femínistar fyrir 100 árum, ekki
upp á hugmyndafræðinni vegna þess að einhver sagði
eitthvað. annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Þegar einhver segir eitthvað …
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Alls eru 676 félagsmennBHM í verkfalli, nú þegarníu og hálf vika er liðin fráþví að fyrstu verkföllin
hjá BHM skullu á, þann 7. apríl sl.
Verkfall Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga hófst þann 27.
maí sl. og hefur því staðið í tvær og
hálfa viku. Flestir virðast búast við
að ríkisstjórn Sigmundar Davíðs
Gunnlaugssonar setji lög um frestun
verkfalla BHM og hjúkrunarfræð-
inga, þar sem deiluaðilum verði gef-
inn ákveðinn frestur til þess að ná
samningum en náist þeir ekki verði
deilunum vísað til gerðardóms.
Bryndís Hlöðversdóttir ríkis-
sáttasemjari sleit viðræðum BHM
og samninganefndar ríkisins
skömmu fyrir klukkan 22 í fyrra-
kvöld eftir 13 klukkustunda við-
ræður í húsakynnum ríkissátta-
semjara, eins og kom fram í
Morgunblaðinu í gær. Fyrr um dag-
inn, eftir þriggja tíma fund hjá ríkis-
sáttasemjara, hættu hjúkrunar-
fræðingar og ríkið sínum viðræðum.
Lengsta verkfallið 130 dagar
Lengsta verkfall síðustu rúmu
fimmtíu árin er verkfall togarasjó-
manna árið 1962, en þeir voru í
verkfalli í 130 daga, frá 10. mars til
18. júlí. Árið áður voru verkfræð-
ingar í 112 daga verkfalli, frá miðju
sumri og langt fram á vetur. Fast á
hæla þeirra fylgja svo bakara-
sveinar, sem voru í verkfalli í 101
dag árið 1957. Þetta kemur fram í
sögu Alþýðusambandsins, sem Sum-
arliði Ísleifsson sagnfræðingur rit-
aði og kom út í tveimur bindum árið
2013.
Í Morgunblaðinu í gær kom
fram að frá árinu 1985 hafa fimmtán
sinnum verið sett lög á verkfalls-
aðgerðir, þar af þrisvar á árinu 2014.
Friðsamlegt framan af
Magnús Pétursson, fyrrverandi
ríkissáttasemjari, sem lét af störfum
þann 1. júní sl., skrifaði í ársskýrslu
sinni fyrir árið 2014 að það væri
eftirtektarvert að það sem af væri
þessari öld hefði það fyrst verið árið
2014 sem stéttarfélög hefðu látið
reyna á heimildir til verkfalls-
aðgerða á almenna markaðnum. „Á
tímabilinu 2000 og fram til 2008 var
almennt samið um kaup og kjör án
átaka. Á erfiðleikaárunum 2008 til
2013 var einnig lítið um boðun að-
gerða og nánast einstakt að af þeim
yrði,“ skrifaði Magnús.
VR síðast í átök 1988
Gylfi Arnbjörnsson, forseti Al-
þýðusambands Íslands, segir það
rétt að til mikilla átaka hjá stóru
fylkingunum á almenna vinnumark-
aðnum hafi ekki komið lengi, þar til
á liðnu ári. „Sem dæmi nefni ég að
VR fór síðast í átök árið 1988, Dags-
brún, nú Efling, fór síðast í verkfall
árið 1997,“ sagði Gylfi í samtali við
Morgunblaðið í gær.
„Eftir 1990 og fram á síðasta ár
hefur módelið verið samræðumódel,
sem hefur byggst á því að deiluað-
ilar hafa með samræðu náð saman
um lausnir. Þess vegna eru það sár
vonbrigði að missa þetta frá okkur,
sem átti að vera upplegg að sam-
starfi og sátt, í þessum svokallaða
aðfarasamningi,“ sagði Gylfi.
Hann kvaðst óttast að langur
tími myndi líða, jafnvel nokkur ár,
áður en grundvöllur hefði skapast á
ný til þess að taka þessa samræðu
deiluaðila áfram.
Gylfi rifjar upp að árið 1986 hafi
verið gerð tilraun til þess að gera
þjóðarsátt. Sú tilraun hafi mistekist.
Það hafi ekki verið fyrr en fjórum
árum síðar, árið 1990, sem þjóðar-
sáttarsamningar hafi náðst. Það hafi
þannig tekið fjögur ár að koma sam-
skiptum deiluaðila í samt horf aftur.
Langt frá því að vera
lengsta verkfallið
Morgunblaðið/RAX
Haustið 1984 Verkfall Bandalags starfsmanna ríkis og bæja (BSRB) og
kennara í Kennarasambandi Íslands í október 1984 stóð í 27 daga.
Gylfi Dalmann Aðalsteinsson,
dósent í viðskiptafræði við
Háskóla Íslands og sérfræð-
ingur í vinnumarkaði, birti
rannsóknargrein sína Verkföll
og verkfallstíðni á íslenskum
vinnumarkaði 1976-2004 í
veftímaritinu Stjórnmál og
stjórnsýsla árið 2006.
Tapaðir vinnudagar
Þar skrifaði Gylfi m.a.: „Opin-
berir starfsmenn sem fengu
verkfallsrétt med lögum árið
1976 hafa verið duglegir að
nýta hann, en fyrstu verkföll
opinberra starfsmanna skullu
á með miklum þunga árið
1977.
Landverkafólk hefur á hinn
bóginn síður efnt til verk-
falla... Árin 1977, 1984, 1989,
1992, 1995, 2000 og 2004 er
meirihluti tapaðra vinnudaga í
verkföllum hér á landi vegna
verkfallsaðgerða opinberra
starfsmanna.“
Nýta fremur
verkfallsrétt
OPINBERIR STARFSMENN