Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.06.2015, Blaðsíða 18

18 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.6. 2015
Ferðalög og flakk
F
yrir ríflega þremur árum
hófst samstarf hug- og fé-
lagsvísindasviða háskólanna
á Akureyri og Riga í Lett-
landi. Það felst í því að nemendur
heimsækja hverjir aðra, vinna sam-
eiginleg verkefni sem tengd eru
ákveðnum þemum, kynna skólann
sinn, námið, mynda tengsl og bera
saman bækur sínar á allan hátt. Nú
síðla vetrar fóru tólf nemendur við
Háskólann á Akureyri til Riga. Þeir
höfðu tekið á móti svipað stórum
hópi frá Lettlandi, vorið 2014. Það
er Markus Meckl, prófessor við Há-
skólann á Akureyri, sem hefur haft
veg og vanda af þessu samstarfi
sem gengið hefur mjög vel. Hvaðan
hugmyndin kom nákvæmlega, seg-
ist Markus ekki vera viss um, þó að
líklega sé hvatinn sá að honum hafi
sjálfum fundist að fleira felist í lær-
dómi en lesa bækur og taka próf.
Víðari sjóndeildarhringur
breytir viðhorfum
Markus Meckl er Þjóðverji sem býr
með fjölskyldu sinni á Akureyri.
Hann kenndi um tíma við háskól-
ann í Riga og hefur því góð tengsl
við háskólasamfélagið í borginni.
„Fyrir þremur árum kom í ljós að
ef til vill gæti verið flötur fyrir
samstarfi, þar sem möguleiki var á
fjármagni. „Þetta hefur auðvitað
gengið betur af því að ég á góða að
úti í Riga. En það er á engan hallað
að segja að vinur minn, Thomas Ta-
terka, hefur sannarlega reynst mér
betri en enginn í þessari undirbún-
ingsvinnu.“
Myndu ekki kynnast
á annan hátt
„Það er í raun mikill munur á milli
innri gerðar þessara samfélaga, Ís-
lands og Lettlands,“ segir Markus
er fjallað er um gagnsemi svona
samstarfs. „Við aukin kynni komast
nemendur að því og einnig í þeirri
verkefnavinnu sem unnin er. Í
þetta sinn gerðum við t.d. sameig-
inleg verkefni sem fjölluðu um
þrjár kynslóðir, allt frá stríðslokum
til dagsins í dag. Það var athygl-
isvert að heyra og sjá muninn á
milli þessara kynslóða á Íslandi og í
Lettlandi. Það er líka töluverður
munur á milli háskólanna sjálfra.
En með verkefninu hafa augu
beggja opnast fyrir því hvað löndin
hafa margt að bjóða, hvort á sinn
hátt. Svo er gaman að segja frá því
að ákveðin tenging var í raun til
staðar vegna viðurkenningar Ís-
lendinga á sjálfstæði Lettlands á
sínum tíma. Það var Lettum mjög
mikilvægt. Íslendingar eru því afar
velkomnir í Riga.“
Háskólarnir og
nemendur græða
„Ísland og Lettland eiga meira
sameiginlegt en fólki dettur í hug í
fyrstu, þótt samfélögin séu ólík.
Báðar þjóðirnar eru smáar og geta
því ekki boðið upp á alla flóruna í
námi. Með aukinni samvinnu væri
hægt að bæta úr því. Það er alla
vega ein leið til að skoða í framtíð-
inni,“ segir Markus þegar rætt er
um ávinninginn í stærra samhengi.
Í raun er hann að tala um að hug-
myndin verði stofnanavædd. „Þá á
ég við að stofnanirnar tækju upp
formlegt samstarf. t.d. væri hægt
að kenna sitt hvort árið á hvorum
stað. En eins og annað þarf fjár-
magn til að slíkt verði að raunveru-
leika. Háskólarnir sjálfir eru ekki
aflögufærir fjárhagslega en veita
stuðning með því að samþykkja
prógrammið. Ég vona að þessi vísir
leiði til frekara samstarfs í framtíð-
inni, samvinnu sem allir græða á,“
segir Markus Meckl, prófessor við
Háskólann á Akureyri.
Munu aldrei kvarta
yfir aðstöðunni aftur
Helgi Freyr Hafþórsson, Ólöf
María Brynjarsdóttir, Signý Líndal
og Sigríður Elísabet Stefánsdóttir
voru meðal þeirra nemenda við Há-
skólann á Akureyri sem tóku á móti
nemendum frá Riga á síðasta ári og
endurguldu heimsóknina nú í vor.
Þau sögðu ferðina til Riga afar
fróðlega og hafa gefið þeim mikið
þó að kannski megi segja að þau
hafi fengið menningarsjokk, eða að-
stöðusjokk. „Eiginlega fannst okkur
við sjá austantjaldsþjóð, þ.e. eins og
við teljum að þær hafi verið. Að-
stöðumunurinn er ótrúlegur. Skóla-
húsnæðið í Riga lítur ekkert illa út
utan frá en munurinn kom í ljós
þegar inn var komið. Við duttum
aftur um marga áratugi. Þjófnaður
er greinilega mikið algengari en
hérlendis og því þarf að gera var-
úðarráðstafanir. Allar skólastofur
HEIMSÓKN TIL RIGA Í LETTLANDI
Allir græða
á gjöfulu
samstarfi
AÐ LEGGJA LANDI UNDIR FÓT OG SKOÐA MENNINGU
ANNARRA ER NÁM SEM EKKI MÁ VANMETA. NEMENDUR
HÁSKÓLANNA Á AKUREYRI OG Í RIGA HAFA SKIPST Á
HEIMSÓKNUM. NEMENDUR HA SÖGÐUST ALDREI AFTUR
KVARTA YFIR AÐSTÖÐU Í SKÓLANUM EFTIR HEIMSÓKN TIL
RIGA Í VOR OG UNDRUÐUST ÓTTA LETTA VIÐ YFIRVÖLD.
Á MÓTI UPPLIFÐU LETTAR MIKIÐ ÖRYGGI Á ÍSLANDI OG
FANNST ÍSLENDINGAR ÓLÍKIR ÖÐRUM EVRÓPUBÚUM.
Birna G. Konráðsdóttir og Kjartan Þorvaldsson
Hug- og félagsvísindasvið háskólans í Riga. Það var farið að vora þegar nemendur frá HA voru þar í heimsókn. Vel
var tekið á móti íslensku nemendunum enda gleyma Lettar ekki stuðningi Íslendinga við sjálfstæði þeirra.
Markus Meckl prófessor við HA Ólöf María Brynjarsdóttir Signý Líndal
Meðal þeirra nemenda frá Riga sem komu til Íslands
á síðasta áru voru Elina Vavere og Marite Grube.
Þær eru sammála um að Íslendingar og Lettar séu
ekki líkir. „Við héldum fyrirfram að þið væruð meira
evrópsk, þ.e. eins og flestir sem búa á meginlandinu.
Ef maður sér Íslending á götu, blandast hann vel inn í
hópinn og munurinn er enginn. En við kynni breytist
sú skoðun. Hugsunarhátturinn og bara allt á Íslandi
er öðruvísi en við þekkjum. Kannski skýrist það að
einhverju leyti af þeirri staðreynd að Ísland er eyja,“
segja þær hugsi og halda áfram. „Það virðast ekki
vera vandamál á Íslandi, þannig. Ef koma upp einhver
mál eru þau bara leyst í stað þess að velta sér upp úr
þeim. Þið eruð líka svo snögg að bregðast við,
kannski er það út af þessu veðri sem alltaf er að
breytast en íslensk náttúra er ólýsanleg, magn-
þrungin og gríðarlega falleg.“
Gætu hugsað sér frekara nám á Íslandi
Fyrir Íslandsferðina sögðust þær stöllur ekkert hafa
spáð í að taka framhaldsnám á Íslandi, en sú skoðun
hefði sannarlega breyst. Þar hefði þetta skóla-
samstarf breytt öllu. Neikvæða hliðin gæti helst
tengst veðráttunni á Íslandi, en líklega myndi það
venjast. En sem fyrsta svar við spurningunni um
hvort þær gætu hugsað sér að læra á Íslandi kom
þetta: „Þið eruð svo örugg í landinu ykkar og okkur
finnst það svo frábært. Það er engin hugsun um að
einhver vilji ráðast á ykkur eða hræðsla við neitt
slíkt sem okkur finnst svo heillandi.“
Elina Vavere og Marite Grube heimsóttu Akureyri á síðasta ári og heilluðust af landi og þjóð. Einkum fannst þeim
athyglisvert að Íslendingar væru ekkert uppteknir af stríði og afar öruggir í landi sínu.
Íslendingar eru ekkert líkir Lettum