Bókasafnið - 01.05.2012, Blaðsíða 45

45
Inngangur
Undanfarin ár hefur átt sér stað mikil og ör þróun í upplýsinga-
aðgengi. Heimurinn hefur skroppið saman og nú tekur
örskotsstund að nálgast upplýsingar hvaðanæva að og í
meira magni en áður hefur þekkst. Þetta getum við þakkað
tækniþróun þriggja síðustu áratuga. Skólarnir hafa ekki farið
varhluta af þessum breytingum. Áherslur, þarfir og væntingar
þeirra sem þar nema og starfa eru aðrar en þær voru og
hlutverk grunnskólans og skólasafnsins hafa sömuleiðis
breyst.
Í þessari grein fjalla ég stuttlega um niðurstöður rann-
sóknar sem ég gerði í lokaverkefni til MLIS-gráðu í bókasafns-
og upplýsingafræði við Háskóla Íslands 2011 á skólasöfnum í
grunnskólum á höfuðborgarsvæðinu og samstarfi bóka safns-
og upplýsingafræðinga, fagaðila í tölvum og almennra kenn-
ara sem allir koma að kennslu í upplýsinga- og tæknimennt.
Verkefnið var unnið undir handleiðslu dr. Ágústu Pálsdóttur.
Hægt er að nálgast ritgerðina í heild sinni á skemman.is.
Ástæður þess að ég valdi þetta efni í lokaverkefni mitt voru
þær að á tuttugu ára kennsluferli hef ég oft verið í samstarfi
við bókasafns- og upplýsingafræðinga skóla og séð hvaða
möguleika öflugt starf í skólasöfnum getur haft. Ég hafði
á þessum tíma séð að starfsemi þeirra hafði ekki alls staðar
jafnmikið vægi og möguleikar skólasafna virtust sums staðar
vannýttir. Samstarf bókasafns- og upplýsingafræðinga og
annarra starfsmanna var stutt á veg komið í sumum skólum á
Halla Ingibjörg Svavarsdóttir
Er vilji allt sem þarf?
Skólasafnið og samstarf bókasafns- og upplýsingafræðinga,
fagaðila í tölvum og kennara
meðan það var lengra komið í öðrum og þar orðinn til vísir að
þróaðri upplýsingaverum. Það vakti því áhuga minn að kanna
hvað ylli því að árangur af slíku samstarfi innan sumra skóla
var áberandi meiri en annarra.
Hér á eftir skýri ég frá starfsemi skólasafna og samstarfi.
Í öðru lagi geri ég grein fyrir aðferðafræðinni sem var
notuð við rannsóknina. Í þriðja lagi fjalla ég um niðurstöður
rannsóknarinnar í þremur köflum sem nefnast skólasafnið,
aðkoma yfirvalda og skólastjórnenda og samstarf og
samstarfsverkefni innan skólans. Í fjórða lagi kem ég með
samantekt og umræður og síðan lokaorð.
1. Starfsemi skólasafna og samstarf
Skólasöfnin þurfa að verða kraftmikil námsver þar sem
bókasafns- og upplýsingafræðingurinn sér um að þróa
nýjar námsleiðir. Starfsemi safnanna snýst ekki einungis um
upplýsingalæsi heldur leiðsögn í að tileinka sér nýja hæfni
til að öðlast þekkingu, skilning og sköpun í síbreytilegu
tækniumhverfi. Þróun þeirra þarf að fylgja breytingum
varðandi menntun á upplýsingaöld. Bókasafns- og
upplýsingafræðingar hafa sérþekkingu og reynslu til að finna,
meta og nota upplýsingar. Þeir hafa úrræðin, þekkja safnkost
bókasafnsins og möguleika Internetsins og samfélagsins í
heild. Án sérþekkingar þeirra geta kennarar aðeins að litlu leyti
náð fram markmiðum í upplýsingalæsi sem gerð er krafa um á
21. öld (Kuhlthau, 2010). Kennarar verða að breyta aðferðum
sínum til þess að nemendur öðlist hæfni, frumleika og getu
til þess að skapa sér starfsvettvang í samfélaginu. Skólasöfnin
geta komið þar að og tengst námsefninu, búið til verkefni sem
krefjast þátttöku og frumkvæðis til að víkka tæknikunnáttu
nemenda og grunnlestrarhæfni. Þau geta verið verkfærið
sem gerir öllum nemendum jafn hátt undir höfði til að takast
á við 21. öldina og geta lagt til gögn og upplýsingar sem
læra má af (Martin, 2008). Samstarf kennara og bókasafns-
og upplýsingafræðinga getur skapað það umhverfi sem
nemendur þurfa til upplýsingaöflunar, þátttöku, sköpunar
og náms í upplýsingaumhverfinu (Kuhlthau, 2010). Þetta er