Læknablaðið - 01.09.2015, Side 14

402 LÆKNAblaðið 2015/101
hafa til meðferðar og eftirlits og ýtir vonandi undir frekara eftirlit
með blóðgildum barna þegar það á við.
Þakkir
Kærar þakkir fá Gunnar Tómasson fyrir hjálp við tölfræðiúr-
vinnslu, Ingibjörg Richter fyrir aðstoð við gagnasöfnun, Pétur
Júlíusson fyrir útreikninga á staðalfráviksstigum mittismáls
og mitti/hæð og PC PAL fyrir aðgang að forriti til útreikninga á
staðalfráviksstigum BMI og þyngdar. Þakkir fá Thorvaldsensjóður
fyrir styrk til Heilsuskóla Barnaspítalans og þau börn og foreldrar
sem tóku þátt í rannsókninni. Samstarfsfólk í Heilsuskólanum
fær bestu þakkir fyrir aðstoð við framkvæmd og úrvinnslu rann-
sóknarinnar auk gagnasöfnunar.
Helsti styrkleiki rannsóknarinnar var sá að allir þátttakendur
Heilsuskólans fyrstu 26 mánuðina voru teknir inn í rannsóknina
(aðeins tveir voru útilokaðir, en þeir tóku ekki þátt í námskeiði í
skólanum) en þannig er hægt að fá heildstæða mynd af frávikum í
efnaskiptum of feitra barna sem koma í skólann. Helsti galli rann-
sóknarinnar var sá að hluta gagna vantaði fyrir mörg börn. Blóð-
rannsóknir vantaði hjá 36% úrtaksins og mittismál hjá 38%. Auk
þess var ómun aðeins gerð í sérstökum tilfellum. Hjá mörgum
börnum voru aðeins til niðurstöður fyrir hluta þeirra blóðgilda
sem skoðuð voru. Vegna þessa gætum við hafa misst af fjölda
frávika.
Með auknum rannsóknum á mittismáli barna má auka þekk-
ingu á þessu sviði og ef til vill þróa viðmiðunarmörk sem nýta má
til eftirlits með börnum með offitu. Rannsóknin sýnir mikilvægi
þess að meðferðaraðilar fylgist með mittismáli barna sem þeir
Heimildir
1. Must A, Strauss RS. Risks and consequences of childhood
and adolescent obesity. Int J Obes Relat Metab Disord
1999;23 Suppl 2: S2-11.
2. Poskitt EM. Countries in transition: underweight to
obesity non-stop? Ann Trop Paediatr 2009; 29: 1-11.
3. Weiss R, Dziura J, Burgert TS, Tamborlane WV, Taksali
SE, Yeckel CW, et al. Obesity and the metabolic syn-
drome in children and adolescents. N Engl J Med.
2004;350(23):2362-74.
4. Weiss R, Kaufman FR. Metabolic complications of
childhood obesity: identifying and mitigating the risk.
Diabetes Care 2008; 31 Suppl 2: S310-6.
5. Power C, Lake JK, Cole TJ. Measurement and long-term
health risks of child and adolescent fatness. Int J Obes
Relat Metab Disord 1997; 21: 507-26.
6. Prentice AM, Jebb SA. Beyond body mass index. Obes Rev
2001; 2: 141-7.
7. Jonsson SH, Hedinsdottir M, Erlendsdottir RO,
Gudlaugsson JO, Danielsdottir S, Reynisson JA.
Líkamsþyngd barna á höfuðborgarsvæðinu: Niðurstöður
úr Ískrá á þyngdar og hæðarmælingum barna frá 2003/04-
2011/12. Embætti landlæknis og Heilsugæsla höfuð-
borgarsvæðisins, Reykjavík 2010.
8. Obesity and overweight: World Health Organization.
who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/index.html -
mars 2013.
9. Daniels SR, Morrison JA, Sprecher DL, Khoury P, Kimball
TR. Association of body fat distribution and cardiovas-
cular risk factors in children and adolescents. Circulation
1999; 99: 541-5.
10. Jacobs EJ, Newton CC, Wang Y, Patel AV, McCullough
ML, Campbell PT, et al. Waist circumference and all-cause
mortality in a large US cohort. Arch Intern Med 2010; 170:
1293-301.
11. Rolland-Cachera MF, Sempe M, Guilloud-Bataille M,
Patois E, Pequignot-Guggenbuhl F, Fautrad V. Adiposity
indices in children. Am J Clin Nutr 1982; 36: 178-84.
12. Cole TJ, Freeman JV, Preece MA. Body mass index
reference curves for the UK, 1990. Arch Dis Child 1995; 73:
25-9.
13. Rosner B, Prineas R, Loggie J, Daniels SR. Percentiles for
body mass index in U.S. children 5 to 17 years of age. J
Pediatr 1998; 132: 211-22.
14. Cole TJ, Bellizzi MC, Flegal KM, Dietz WH. Establishing
a standard definition for child overweight and obesity
worldwide: international survey. BMJ 2000; 320: 1240-3.
15. Brannsether B, Roelants M, Bjerknes R, Júlíusson
PB. Waist circumference and waist-to-height ratio in
Norwegian children 4–18 years of age: Reference values
and cut-off levels. Acta Paediatr. 2011; 100: 1576-82.
16. Alberti KG, Zimmet P, Shaw J. Metabolic syndrome--a
new world-wide definition. A Consensus Statement from
the International Diabetes Federation. Diabet Med 2006;
23: 469-80.
17. Waist circumference and waist–hip ratio. World Health
Organization. Report of a WHO expert consultation; 2008.
World Health Organization, Genf 2011.
18. Lean ME, Han TS, Morrison CE. Waist circumference as a
measure for indicating need for weight management. BMJ
1995; 311: 158-61.
19. Dobbelsteyn CJ, Joffres MR, MacLean DR, Flowerdew
G. A comparative evaluation of waist circumference,
waist-to-hip ratio and body mass index as indicators of
cardiovascular risk factors. The Canadian Heart Health
Surveys. Int J Obes Relat Metab Disord 2001; 25: 652-61.
20. Jolliffe CJ, Janssen I. Development of age-specific adoles-
cent metabolic syndrome criteria that are linked to the
Adult Treatment Panel III and International Diabetes
Federation criteria. J Am Coll Cardiol 2007; 49: 891-8.
21. Fernandez JR, Redden DT, Pietrobelli A, Allison DB. Waist
circumference percentiles in nationally representative
samples of African-American, European-American, and
Mexican-American children and adolescents. J Pediatr
2004; 145: 439-44.
22. Savva SC, Tornaritis M, Savva ME, Kourides Y, Panagi
A, Silikiotou N, et al. Waist circumference and waist-to-
height ratio are better predictors of cardiovascular disease
risk factors in children than body mass index. Int J Obes
Relat Metab Disord 2000; 24: 1453-8.
23. Hirschler V, Aranda C, Calcagno Mde L, Maccalini G,
Jadzinsky M. Can waist circumference identify children
with the metabolic syndrome? Arch Pediatr Adolesc Med
2005; 159: 740-4.
24. Reaven GM. Banting lecture 1988. Role of insulin resist-
ance in human disease. Diabetes 1988; 37: 1595-607.
25. Kew MC. Serum aminotransferase concentration as
evidence of hepatocellular damage. Lancet 2000; 355: 591-
2.
26. Abbasi F, Brown BW, Jr., Lamendola C, McLaughlin T,
Reaven GM. Relationship between obesity, insulin resist-
ance, and coronary heart disease risk. J Am Coll Cardiol
2002; 40: 937-43.
27. Tiikkainen M, Bergholm R, Vehkavaara S, Rissanen A,
Häkkinen AM, Tamminen M, et al. Effects of identical
weight loss on body composition and features of insulin
resistance in obese women with high and low liver fat
content. Diabetes 2003; 52: 701-7.
28. Sattar N, Scherbakova O, Ford I, O'Reilly DS, Stanley A,
Forrest E, et al. Elevated alanine aminotransferase predicts
new-onset type 2 diabetes independently of classical risk
factors, metabolic syndrome, and C-reactive protein in
the west of Scotland coronary prevention study. Diabetes
2004; 53: 2855-60.
29. Guyton AC, Hall JE, editors. Textbook of Medical
Physiology. 11 ed. Elsevier Saunders, Fíladelfía 2006.
30. Kumar V, Abbas AK, Fausto N, Mitchell RN, editors.
Robbins Basic Pathology. 8th ed. Elsevier Saunders,
Fíladelfía 2007.
R a n n S Ó k n