Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2009, Blaðsíða 169

168 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
þar ekki verið „kirkjustaður“ í venjulegum skilningi. Sögnin um „að
Hruna staður hafi þar fyrrum staðið og síðan f luttur...“ verður því ekki
tekin bókstaf lega.131 Sennilegt er líka að Hruni hafi byggst löngu áður
en byggð í *Forna-Hruna leið undir lok. Munnmælin um *Forna-
Hruna geyma þó e.t.v. minni um búsetu sem lauk áður en hjáleigan
Hrunakrókur kom til sögu.132 En hvað sem líður sögninni að öðru leyti
gætu merkar minjar frá fyrstu öldum byggðar í landinu leynst undir
þykku áfokinu við Hrunakrók.
Viðbætir. Grímsstaðir hjá Hrunakróki
Á móts við Hrunakrók austan Stóru-Laxár er örnefnið Grímsstaðir
framan við Skillandsá. Eins og að líkum lætur var talið víst að þar hefði
forð um verið bær með þessu nafni. Brynjúlfur frá Minna-Núpi leitaði
þar að mann vistarleifum en fann ekkert nema óljós merki um garðlag.133
Samkvæmt kenningu Svavars Sigmundssonar hefðu Grímsstaðir verið
nytjaeining frá nálægri bújörð fremur en sérstakt býli. Flóa menn
töldu Grímsstaði tilheyra sínum afrétti og á 19. öld áttu þeir í deilum
við Hrunapresta um réttinn til þessa lands sem þeir töldu tilheyra
Hrunakróki. Í Jarðabók Árna og Páls segir að þarna austan Stóru-Laxár
sé afréttur Flóamanna en Hrunakróksbændur hafi heyjað þar í óleyfi.134
Virðist þannig einhver togstreita hafa verið um Grímsstaðaland frá því á
17. öld a.m.k.135
Mynd 9. Hrunakrókur. Bæjarstæðið rétt ofan við og til vinstri við miðja mynd. Garðakerfið
var á mosavöxnu spildunni á neðri hluta myndarinnar. Bæjarstæði *Forna-Hruna líklega þar
fyrir ofan til vinstri á myndinni. Þar fannst grjóthleðsla í jörð og vottur af gólflagi á 2,2 m
dýpi í könnunarholu sem grafin var 1988.