Dagblaðið Vísir - DV - 17.04.2009, Blaðsíða 12

Sigurður Þórðarson ríkisendurskoð-
andi ætlaði sér að rannsaka sölu
Landsbankans á tæplega 50 prósenta
hlut bankans í Vátryggingafélagi Ís-
lands (VÍS) til S-hópsins svokall-
aða í ágústlok árið 2002. S-hópur-
inn greiddi 6,8 milljarða króna fyrir
hlutinn, samkvæmt svari Valgerðar
Sverrisdóttur á Alþingi í febrúar árið
2005, en seldi hlutinn síðan til Exista
á 31,5 milljarða árið 2006.
Sigurður sendi Halldóri Krist-
jánssyni, bankastjóra Landsbank-
ans, bréf í maí árið 2005 þar sem
hann bað um upplýsingar um sölu
bankans á hlut íslenska ríkisins í VÍS.
Halldór neitaði Ríkisendurskoðun
um þessar upplýsingar og bar fyrir
sig bankaleynd.
Þetta kemur fram í svarbréfi Hall-
dórs til Ríkisendurskoðunar sem DV
hefur undir höndum. Bréfið er hluti af
þeim gögnum einkavæðingarnefndar
um einkavæðingu Landsbankans og
Búnaðarbankans sem forsætisráðu-
neytið veitti fjölmiðlum aðgang að
nýlega.
Ítarlega var rætt um aðdragandann
að einkavæðingu bankanna tveggja í
Morgunblaðinu í lok mars og því fjall-
ar DV ekki um hann sérstaklega held-
ur tekur aðeins fyrir þær upplýsingar
sem koma fram í gögnunum um söl-
una á hlutnum í VÍS.
Ríkisendurskoðun fékk
engar upplýsingar
Í svarbréfinu til Sigurðar Þórðar-
sonar segir Halldór Kristjánsson að
Landsbankinn hafi verið skráð félag
á markaði síðan árið 1998 og verði
að gæta jafnréttis í upplýsingagjöf til
allra samkvæmt reglum Kauphall-
ar Íslands. „Landsbankanum er því
ekki fært að veita frekari upplýsing-
ar um einstök mál en þær sem koma
fram í opinberum tilkynningum
bankans.“ Þess í stað vitnaði Halldór
í opinberar tilkynningar Landsbank-
ans um söluna á hlutnum í VÍS og lét
fylgja með flagganir um söluna frá
Kauphöll Íslands.
DV fékk nýlega sams konar svör
frá Nýja Landsbankanum þegar þess
var krafist að blaðið fengi aðgang að
fundargerðum Landsbankans frá
sumrinu 2002 til að hægt væri að at-
huga hvernig ákvörðunin um að selja
hlut Landsbankans í VÍS hefði ver-
ið tekin. Í svari Landsbankans kom
fram að upplýsingalög ættu ekki við
um Landsbankann þar sem bankinn
væri hlutafélag.
Salan á hlutnum í VÍS gagnrýnd
Sala Landsbankans á hlut ríkisins
í VÍS hefur löngum verið gagnrýnd
harðlega, meðal annars af Sverri
Hermannssyni fyrrum bankastjóra
Landsbankans. Talið er líklegt að
með sölunni hafi Sjálfstæðisflokk-
urinn og Framsóknarflokkurinn ver-
ið að halda í heiðri hina alræmdu
helmingaskiptareglu sem löngum
einkenndi samstarf þeirra og sala
ríkisstjórnarinnar á Landsbankan-
um og Búnaðarbankanum var dæmi
um. Málið var hins vegar það að
bæði Sjálfstæðisflokkurinn og Fram-
sóknarflokkurinn vildu að sam-
flokksmenn sínir fengju að kaupa
Landsbankann líkt og gögn einka-
væðingarnefndar sýna. S-hópurinn
var einn af þeim þremur hópum sem
lýstu yfir áhuga á að kaupa Lands-
bankann, hinir tveir voru Kaldbak-
ur og svo Samson-hópur þeirra
Björgólfsfeðga og Magnúsar Þor-
steinssonar sem á endanum keypti
bankann.
Sverrir Hermannsson hefur með-
al annars haldið því fram að friða
hafi þurft framsóknarmenn og Fram-
sóknarflokkinn til þess að þeir sættu
sig við að fá bara að kaupa Búnaðar-
bankann.
Ekkert frekar aðhafst
Sigurður Þórðarson, fyrrverandi rík-
isendurskoðandi, segir að hann hafi
sent bréfið til Landsbankans eftir að
starfsmenn embættisins funduðu
með fjárlaganefnd Alþingis þar sem
nefndin bað um að málið yrði rann-
sakað. „Þeir báðu okkur um að kíkja
á þetta og í framhaldi af því skrifaði
ég þetta bréf til Landsbankans. Við
fengum hins vegar engar upplýsing-
ar frá Landsbankanum eins og kem-
ur fram í bréfinu frá Halldóri og þar
með féll þetta mál bara niður af okk-
ar hálfu,“ segir Sigurður og bætir því
við aðspurður að embættið hafi ein-
faldlega lent á vegg bankaleyndar í
bankanum.
Hann segir að Ríkisendurskoðun
hafi því aldrei getað rannsakað söl-
una á hlut Landsbankans í VÍS frek-
ar þrátt fyrir tilmæli um það frá fjár-
laganefnd.
Ekki talið þarft að grípa til
aðgerða
Magnús Stefánsson, þingmaður
Framsóknarflokksins sem var for-
maður fjárlaganefndar árið 2005,
segir að beiðnin um rannsókn Rík-
isendurskoðunar á VÍS-sölunni hafi
verið hluti af umfjöllun nefndarinn-
ar um einkavæðingu bankanna sum-
arið 2005. Hann segir þó að nefndin
hafi ekki rannsakað söluna á hlutn-
um í VÍS sérstaklega. „Hana hefur
sennilega borið eitthvað á góma en
við vorum fyrst og fremst að ræða
um einkavæðingu bankanna,“ seg-
ir Magnús en Ríkisendurskoðun að-
stoðaði nefndina við að viða að sér
upplýsingum um einkavæðinguna.
Hann segir að umfjöllun fjárlaga-
nefndar um einkavæðingu bank-
anna hafi ekki leitt af sér skýrslu eða
greinargerð þar sem fjárlaganefnd
hafi ekki fundið neitt í rannsókn
sinni sem benti til þess að óeðlilega
hefði verið staðið að einkavæðingu
bankanna. „Nefndin sá ekki neina
ástæðu til að senda neina skýrslu frá
sér því að hún fann ekkert í þessari
rannsókn sinni sem þótti óeðlilegt.
Ef við hefðum fundið eitthvað óeðli-
legt hefðum við hins vegar gert það,“
segir Magnús.
Finnur skipaði Helga
Formaður bankaráðs Landsbank-
ans á þessum tíma var Helgi S. Guð-
mundsson, sem um áratugaskeið
hefur gegnt ýmsum trúnaðarstörf-
um fyrir Framsóknarflokkinn, með-
al annars verið formaður fjármála-
nefndar hans. Helgi hafði jafnframt
starfað hjá Samvinnutryggingum
frá 1982 til 1989 og síðar hjá VÍS til
1998 eftir að starfsemi Samvinnu-
trygginga hafði verið flutt þangað
inn. Finnur Ingólfsson, fyrrverandi
ráðherra Framsóknarflokksins, var í
september 2002 forstjóri og einn af
helstu eigendum VÍS. Finnur hafði
skipað Helga sem formann banka-
ráðsins árið 1998 eftir að bankinn
var hlutafélagavæddur og var Hall-
dór Kristjánsson skipaður banka-
stjóri Landsbankans af bankaráðinu
í kjölfarið samkvæmt tillögu Finns
Ingólfssonar.
Í kjölfar sölunnar var S-hópurinn
orðinn allsráðandi í VÍS.
Stefna bankans að selja,
segir Guðbjartur
Guðbjartur Hannesson, þingmaður
Samfylkingarinnar og forseti Alþing-
is, sat í bankaráði Landsbankans þeg-
ar ákveðið var að selja hlut ríkisins í
VÍS. Aðrir bankaráðsmenn voru áður-
nefndur Helgi, Kjartan Gunnarsson,
Jónas Hallgrímsson og Birgir Run-
ólfsson en þeir voru allir skipaðir af
viðskiptaráðherra eftir tilnefningu frá
stjórnmálaflokkunum á Alþingi.
Guðbjartur segir að hann hafi verið
erlendis þegar endanlega ákvörðunin
um að selja hlutinn til S-hópsins hafi
verið tekin. Hann tók þátt í bankaráðs-
föstudagur 17. apríl 200912 Fréttir
GaGnRýni SVERRiS á VÍS-Söluna:
sverrir Hermannsson, fyrrverandi þingmaður og
bankastjóri landsbankans, hefur verið afar gagnrýninn
á þá ákvörðun að selja s-hópi framsóknarmannanna
finns Ingólfssonar og Ólafs Ólafssonar tæpan 50
prósenta hlut bankans í vátryggingafélaginu Vís. Þetta
hefur sverrir rætt í fjölda blaðagreina á liðnum árum.
sverrir segir að Helgi s. guðmundsson og Kjartan
gunnarsson, varaformaður bankaráðsins, hafi ákveðið
að selja s-hópnum hlutinn á tæplega 7 milljarða króna
en að hluturinn hafi verið metinn á tæpa 12 milljarða.
Ástæðuna fyrir þessu segir sverrir vera þá að friða
þurfti framsóknarflokkinn vegna þess að forsvars-
menn hans vildu að aðilar tengdir flokknum fengju að
eignast landsbankann en ekki Búnaðarbankann eins
og síðar varð raunin. sjálfstæðisflokkurinn vildi hins
vegar selja landsbankann Björgólfsfeðgum, sem voru handgengnir flokknum
meðal annars í gegnum davíð Oddsson.
sverrir segir að s-hópurinn hafi síðar selt hlutinn í Vís fyrir rúma 30 milljarða króna
og þeir því innleyst hagnað upp á nærri 25 milljarða út af hlutnum í vátrygginga-
félaginu. „gjöfin til s-hópsins var því miklu meiri en þessir 5 milljarðar króna sem
þeir fengu í afslátt,“ segir sverrir en hann segir að þessi ákvörðun Kjartans og
Ólafs hafi verið samþykkt af Valgerði sverrisdóttur, þáverandi viðskiptaráðherra úr
framsóknarflokknum. „Þetta gerðu þessar hetjur og brutu þannig af sér og ættu
að vera tugthúslimir ef einhver vildi við þessu líta,“ segir sverrir en hann telur að
eftirlitsstofnanir ættu að rannsaka sölu bankaráðsins á hlutnum.
ÆTLAÐI AÐ RANNSAKA
SÖLU BANKANS Á VÍS
Ríkisendurskoðun ætlaði að rannsaka sölu Landsbankans á hlut bankans í VÍS árið 2005 en fékk engar
upplýsingar frá bankanum vegna bankaleyndar. Fjárlaganefnd Alþingis bað um rannsóknina en aðhafðist
ekkert eftir að synjunin barst frá Landsbankanum. Salan á VÍS hefur löngum verið gagnrýnd sem dæmi um
helmingaskiptaregluna sem var í gildi á milli Sjálfstæðis- og Framsóknarflokks í ríkisstjórnartíð þeirra.
Ákvörðunin um söluna var alfarið tekin af bankaráði Landsbankans án beinnar aðkomu Valgerðar Sverr-
isdóttur viðskiptaráðherra. Guðbjartur Hannesson, þáverandi bankaráðsmaður og núverandi forseti Al-
þingis, segist ekki vita hvort eitthvert pólitískt plott hafi verið á bak við söluna eða ekki.
inGi F. VilHjálmSSon
blaðamaður skrifar ingi@dv.is
10. júlí 2002 auglýsing einkavæðingarnefndar um
að óskað sé eftir tilkynningum frá áhugasömum
fjárfestum um kaup á kjölfestuhlutum í landsbank-
anum og Búnaðarbankanum birt í Morgunblaðinu.
25. júlí 2002 frestur til að senda inn tilkynning-
ar rennur út. samson, Kaldbakur og s-hópurinn
valdir til frekari viðræðna um kaup á hlutnum í
landsbankanum.
28. ágúst 2002 Bankaráð landsbankans selur rúmlega 27
prósenta hlut ríkisins í Vátryggingafélagi íslands til s-hóps-
ins. samið um sölurétt á rúmlega 21 prósents hlut í Vís.
29. ágúst 2002 lögmaður samson-hópsins, Þórunn
guðmundsdóttir, sendir bréf til einkavæðingarnefnd-
ar þar sem hún lýsir því yfir að umbjóðendur hennar
hafi verið ósáttir við söluna á hlut landsbankans í Vís.
allsráðandi í VÍS Eftir sölu landsbankans á hlutnum í Vís í ágúst árið 2002 voru
finnur Ingólfsson og félög tengd honum orðin allsráðandi í Vís. Halldór Ásgrímsson
var formaður framsóknarflokksins á þessum tíma og hrikti i ríkisstjórnarsamstarfinu
við sjálfstæðisflokkinn út af Vís-málinu; gerð var krafa um að s-hópurinn fengi Vís.
2002