Dagblaðið Vísir - DV - 17.04.2009, Blaðsíða 13

fundinum í gegnum síma. Hann seg-
ist hafa greitt atkvæði með því að selja
S-hópnum hlut ríkisins í VÍS því það
hafi verið hans faglega afstaða á þeim
tíma. Hann segir að það hafi lengi ver-
ið á stefnuskrá bankans að selja því
ríkið hafi ætlað sér að eignast VÍS til
fulls en að það hafi ekki gengið og því
hafi skapast „pattstaða“ á milli stærstu
eigenda tryggingafélagsins, S-hóps-
ins og Landsbankans, meðal annars
um hvort setja ætti félagið á markað
eða ekki. Landsbankinn hefði því vilj-
að losa um þessa pattstöðu með því
að selja hlutinn því hann hafi gagnast
lítið. „Þetta var patt-
staða sem þýddi
það að félagið var
ekki nægilega
vel starfhæft því
ekki tókst að ná
meirihluta í því,“
segir Guðbjartur
og bætir því við
að það hafi
skapast
meirihluti um það í bankaráðinu að
selja hlutinn í VÍS.
Guðbjartur segist hins vegar ekki
vita hvort eitthvert pólitískt plott hafi
legið þar á bak við því hann hafi aðskil-
ið söluna á VÍS frá einkavæðingu bank-
anna og því hafi salan á VÍS á þessum
tíma ekkert snúist um S-hópinn. „Hafi
menn verið með eitthvert plott þarna
á bak við þá var það í höndum þeirra
sem voru að plotta en ekki mínum,“
segir Guðbjartur og bætir því við að-
spurður að hann hafi ekki fengið það
á tilfinninguna að óeðlilega hafi ver-
ið staðið að sölunni á hlutnum í VÍS,
þó svo að Helgi S. Guðmundsson hafi
vissulega alltaf gengið erinda S-hóps-
ins og Framsóknarflokksins.
Björgólfsfeðgar ósáttir
Í gögnum einkavæðingarnefndar
kemur fram að Samson-hópurinn
var mjög ósáttur við þá ákvörðun
Landsbankans að selja S-hópnum
hlut bankans í VÍS. Daginn eftir að
gengið var frá sölunni, 29. maí árið
2002, sendi lögmaður Samson-hóps-
ins, Þórunn Guðmundsdóttir, bréf til
einkavæðingarnefndar þar sem hún
spurði ýmissa spurninga um söluna
fyrir hönd umbjóðenda sinna.
Í bréfinu spyr Þórunn meðal
annars hvort einkavæðingarnefnd
hafi verið kunnugt um viðskiptin
og hvort ekki hefði verið eðlilegt að
einkavæðingarnefnd hefði rætt um
söluna á hlut Landsbankans í VÍS á
fundi sem hún átti með Samson dag-
inn áður. Af bréfi Þórunnar er ljóst
að Samson-hópurinn hefur litið svo
á að salan á hlutnum í VÍS hafi rýrt
verðgildi bankans vegna þess að um
17 prósent af hagnaði Landsbank-
ans fyrri hluta ársins 2002, 155
milljónir króna, voru til-
komin út af eignarhlutn-
um í VÍS.
Valgerður segist
ekkert hafa vitað
Í svarbréfi einkavæðing-
arnefndar til Þórunnar kemur
fram að einkavæðingarnefnd
hafi ekki verið kunnugt
um viðskiptin með
hlutabréfin í VÍS. Ástæðan hafi ver-
ið sú að salan hafi verið innanbúðar-
mál í Landsbankanum og að það sé
ekki hlutverk einkavæðingarnefndar
að hafa afskipti af „einstökum ákvörð-
unum er varða stjórnun og rekstur
Landsbanka Íslands“. Í minnisblöðum
einkavæðingarnefndar kemur fram að
nefndin hafi litið á söluna í VÍS sem
„viðskiptamál bankans“.
Í minnisblöðum einkavæðingar-
nefndar kemur einnig fram að Valgerði
Sverrisdóttur, þáverandi viðskiptaráð-
herra, hafi heldur ekki verið kunnugt
um sölu bankaráðs Landsbankans
á bréfunum í Vátryggingafélaginu. Í
viðtali við DV segir Valgerður að hún
muni þessa atburðarás ekki mjög vel
þar sem langt sé um liðið en að hún
hafi ekki gefið fyrirmæli um að selja
skyldi hlut ríkisins í VÍS til S-hópsins,
líkt og komið hefur fram í umræðum
um söluna. „Ég kom ekki að ákvarð-
anatökunni en ég kann að hafa vitað
af þessu áður en sagt var frá sölunni í
fjölmiðlum,“ segir Valgerður.
Af gögnum einkavæðingar-
nefndar að dæma virðist því
sem bankaráðið eitt hafi tekið
ákvörðunina um að selja hlut
ríkisins í VÍS til S-hópsins.
S-hópurinn hafði gríðar-
legan áhuga á VÍS
Í bréfinu gagnrýndi Þórunn
jafnframt aðkomu Ei-
ríks S. Jóhanns-
sonar, forstjóra
fjárfestingafé-
lagsins Kald-
baks, að
mögulegum
kaupum á
hlut ríkisins
í Lands-
bank-
anum. Kaldbakur var eitt af þeim
þremur félögum sem átt höfðu í við-
ræðum við einkavæðingarnefnd um
möguleg kaup á hlut ríkisins í VÍS,
hin tvö voru Samson og S-hópurinn.
Í bréfi Þórunnar er minnst á að Eirík-
ur hafi jafnframt verið í stjórn tveggja
þeirra félaga sem mynduðu S-hóp-
inn, Samvinnutrygginga og Andvöku,
en það voru tvö af þeim félögum sem
keyptu hlut Landsbankans í VÍS. Þór-
unn spurði einkavæðingarnefnd hvort
þessi tengsl Eiríks við tvo af hópun-
um gerðu Kaldbak ekki vanhæft til að
kaupa Landsbankann.
Staða Eiríks í einkavæðingarferli
Landsbankans og Búnaðarbankans er
áhugaverð í ljósi þess að hann tengdist
báðum hópunum og báðir höfðu þeir
mikinn áhuga á eignarhlut Landsbank-
ans í VÍS. Í minnispunktum einkavæð-
ingarnefndar frá fundum sem haldnir
voru með áhugasömum fjárfestum í
lok júlí kemur fram að bæði S-hópur-
inn og Kaldbakur höfðu áhuga á hlut
Landsbankans í VÍS. Kaldbaksmenn
sögðu að eignastaða bankans í VÍS
væri áhugaverð og gerðu þeir fyrirvara
um að áhugi þeirra á Landsbankanum
kynni að breytast ef eignarhaldið á VÍS
breyttist. Í minnispunktum einkavæð-
ingarnefndar kemur fram að Kald-
baksmenn hafi talið VÍS vera
„stóra sóknarfærið“.
Að sama skapi taldi
S-hópurinn að sóknar-
færin fælust aðallega í
kaupum og samstarfi
við VÍS samkvæmt
minnispunktunum, en
þar kom jafnframt fram
að fjárfestarnir ættu í kring-
um 50 prósenta hlut í félaginu
og væru í viðræðum um kaup
á öllu félaginu. „Viðræðurn-
ar“ um kaup S-hópsins á
hlut Landsbankans í VÍS
virðast því hafa verið
hafnar í lok júlí 2002,
tæpum mánuði áður
en S-hópurinn keypti
hlutinn.
Ljóst er því að báð-
ir hóparnir, S-hópurinn og
Kaldbakur, höfðu augastað á
VÍS og spilaði þessi áhugi stóran
þátt í áhuga þeirra á Landsbank-
anum.
Komast hvorki lönd né strönd
S-hópurinn fékk því að kaupa VÍS á
endanum þrátt fyrir að hann fengi
ekki að kaupa Landsbankann. Það
er jafnframt ljóst af gögnum einka-
væðingarnefndar að ein af helstu
ástæðunum fyrir því af hverju bæði
S-hópurinn og Kaldbakur, sem með-
al annars tengdust í gegnum Eirík
S. Jóhannsson, vildu fá að kaupa
bankann var eignarhluturinn í VÍS.
Í gögnum einkavæðingarnefndar
kemur jafnframt fram að Samson-
menn hafi ekki nefnt að þeir hefðu
sérstakan áhuga á VÍS, að minnsta
kosti lýstu þeir honum ekki yfir við
nefndina. Hins vegar voru þeir ekki
ánægðir með söluna á hlut ríkisins í
VÍS.
Þrátt fyrir að ýmis teikn hafi ver-
ið á lofti um að óeðlilega hafi verið
staðið að þessari sölu komust opin-
berir eftirlitsaðilar hins vegar hvorki
lönd né strönd við rannsókn málsins
þar sem Landsbankinn synjaði þeim
um aðgang að gögnum sem varpað
hefðu getað ljósi á söluna. Þessi þátt-
ur í einkavæðingu ríkisbankanna,
sem spilaði veigamikið hlutverk í
henni, telst því enn þann dag í dag
vera órannsakaður þar sem opinber-
ir aðilar hafa ekki haft heimild-
ir til þess fram að þessu að
rannsaka söluna.
föstudagur 17. apríl 2009 13Fréttir
Úr SKýrSlu rÍKiS-
endurSKoðunar
um Söluna á hlut
rÍKiSinS Í landS-
BanKanum:
„sala landsbankans á umtalsverðum
hlut sínum í Vís í lok ágúst s.l.
hafði að mati ríkisendurskoðunar
óheppileg áhrif á söluferlið og var
til þess fallin að vekja tortryggni.
Þessi sala var hins vegar hvorki á
valdi framkvæmdanefndarinnar
né ráðherranefndarinnar og því er
bersýnilega ósanngjarnt að beina
gagnrýni vegna sölu bankans á
hlutnum í Vís að þessum aðilum.“
ÆTLAÐI AÐ RANNSAKA
SÖLU BANKANS Á VÍS
neitaði ríkisendurskoðun um upplýs-
ingar Þáverandi bankastjóri landsbankans,
Halldór Kristjánsson, synjaði sigurði Þórðar-
syni ríkisendurskoðanda um upplýsingar um
sölu landsbankans á hlut sínum í Vís.
Vildi rannsaka söluna í maí árið
2005 vildi sigurður Þórðarson,
þáverandi ríkisendurskoðandi, fá
upplýsingar um sölu landsbankans
á hlutnum í Vís.
Bankaráðsmaðurinn guðbjartur
Hannesson, þingmaður samfylking-
arinnar og forseti alþingis, minnist
þess ekki frá fundum bankaráðsins
að óeðlilega hafi verið staðið að
sölunni á hlut ríkisins í Vís.
30. ágúst 2002 Einkavæðingar-
nefnd svarar bréfi samson og lýsir
því að nefndin hafi ekki komið að
sölunni á hlut ríkisins í Vís.
9. september 2002 Einkavæðingar-
nefnd ákveður að ganga til einkavið-
ræðna við samson, en ekki Kaldbak eða
s-hópinn, um kaup á landsbankanum.
4. nóvember 2002 Ákveðið
að ganga til einkaviðræðna við
s-hópinn, en ekki Kaldbak, um
kaup á Búnaðarbankanum.
4. febrúar 2003 gengið frá sölu
á rúmlega 21 prósents hlut í Vís
til s-hópsins. s-hópurinn orðinn
allsráðandi í Vís.
31. desember skrifað undir
kaupsamning við samson út af
landsbankanum.
16. janúar skrifað undir
kaupsamning við s-hópinn vegna
kaupanna á Búnaðarbankanum.
24. maí 2005 ríkisendurskoðun óskar
eftir upplýsingum frá landsbankanum
um söluna á hlut bankans í Vís sam-
kvæmt beiðni frá fjárlaganefnd alþingis.
8. júní 2005 Halldór Kristjánsson,
bankastjóri landsbankans, synjar ríkis-
endurskoðun um upplýsingar um sölu
bankans á hlut íslenska ríkisins í Vís.
mars 2009 fjölmiðlum veittur
aðgangur að gögnum einkavæð-
ingarnefndar um einkavæðingu
bankanna í fyrsta skipti.
Bankaráðsformaðurinn Helgi s.
guðmundsson var formaður bankaráðs
landsbankans þegar hlutur ríkisins í Vís
var seldur til s-hóps finns Ingólfssonar
og Ólafs Ólafssonar. Helgi hafði um
árabil unnið ýmis trúnaðarstörf fyrir
framsóknarflokkinn og var skipaður
í bankaráðið af finni Ingólfssyni,
þáverandi viðskiptaráðherra, árið 1998.
„Við fengum hins vegar engar upplýsingar frá
Landsbankanum eins og kemur fram í bréfinu frá
Halldóri og þar með féll þetta mál bara niður.“
2003 2004 2005 2009