Dagblaðið Vísir - DV - 12.06.2009, Blaðsíða 10

Föstudagur 12. júní 200910 Fréttir
Lán þeirra sem tóku myntkörfulán vegna stofnfjáraukningar í Sparisjóði Svarfdæla í lok árs 2007 hafa
tvöfaldast. Stór hluti lántakenda er gamalt fólk. Sparisjóðsstjórinn segist ekki vita til þess að fólk sé
komið í vanskil vegna lántöku til kaupa stofnfjárbréfa. Anna Björnsdóttir stofnfjáreigandi hefur sett sig
í samband við lögfræðinga þar sem hún telur forsendur stofnfjáraukningar brostnar. Sveinn Jónsson,
fyrrverandi stjórnarformaður, segir sjóðinn hafa beitt rangri aðferð þegar hlutabréfaeign var bókfærð.
Það hafi komið honum í koll.
Brostnar forsendur
stofnfjáraukningar
Lán þeirra sem tóku myntkörfulán
vegna stofnfjáraukningar í Spari-
sjóði Svarfdæla í lok árs 2007 hafa
tvöfaldast. Stór hluti þeirra er gam-
alt fólk. Lánin námu 3,7 milljón-
um króna þegar þau voru tekin en
standa nú í 7,5 milljónum hjá þeim
sem tóku myntkörfulán. Fyrirhugað
var að gera sjóðinn að hlutafélagi
þegar stofnfjáraukningin átti sér
stað. Því var frestað sumarið 2008.
Stofnfjáreigendur í Sparisjóði
Svarfdæla eru 150 og samkvæmt
heimildum DV tóku meira en 90
prósent af þeim lán vegna stofnfjár-
aukningarinnar sem nam 500 millj-
ónum króna. Þar af var stór hluti
sem fékk myntkörfulán hjá Fjár-
festingarbankanum Saga Capital á
Akureyri.
Ekki vanskil ennþá
Samkvæmt heimildum DV er stór
hluti myntkörfulánanna á gjald-
daga árið 2012 og því ekki í vanskil-
um. „Það hefur ekki reynt á gjald-
daga þessara bréfa,“ segir Jónas
Pétursson sparisjóðsstjóri. Hann
segist ekki vita til þess að fólk sé
komið í vanskil vegna lántöku til
kaupa stofnfjárbréfa. Samkvæmt
heimildum DV er verið að vinna að
lausn til að tryggja hag stjórnfjár-
eigenda.
Brostnar forsendur
„Ég tel brostnar forsendur fyr-
ir þessu innborgaða stofnfé. Það
átti að gera sparisjóðinn að hluta-
félagi og það var ekki gert,“ segir
Anna Björnsdóttir, stofnfjáreigandi
í Sparisjóði Svarfdæla. Hún hefur
sett sitt mál í hendur lögfræðinga
þar sem hún telur forsendur fyrir
stofnfjáraukningunni brostnar.
Í júlí 2008 var samþykkt að hætta
við að breyta sjóðnum í hlutafé-
lag. „Ástæða þess að við ætlum að
bíða er staða á erlendum fjármála-
mörkuðum,“ sagði Jóhann Antons-
son, stjórnarformaður Sparisjóðs
Svarfdæla, í samtali við 24 stundir
á þeim tíma.
Vafasöm bókhaldsaðferð
„Forsendur voru brostnar strax og
stofnfjáraukningin var framkvæmd.
Stofnfé var aukið of mikið og of
snögglega með lántökum. Margir
stofnfjáreigendur eru gamalt fólk
sem átti ekki peninga til að mæta
þessu. Lánakjörin voru líka óhag-
stæð sem fólki stóð til boða og það
var ekki boðið út. Það var erfitt fyr-
ir stofnfjáraðila að kyngja þessu og
ég var mjög mótfallinn því að fara
svona að þessu,“ segir Sveinn Jóns-
son, stofnfjáreigandi og fyrrverandi
stjórnarformaður sparisjóðsins.
Hann var stjórnarformaður
sjóðsins á árunum 1994 til 2004.
Árið 1993 sameinuðust Sparisjóður
Svarfdæla, Sparisjóður Hríseyjar og
Sparisjóður Árskógsstrandar und-
ir núverandi nafni. „Þessi samein-
ing gekk ágætlega. Þegar græðgis-
væðingin tók við og allir ætluðu að
græða á hækkun hlutabréfaverðs en
ekki á grunngildum starfseminnar
fór þetta fljótt,“ segir Sveinn. Hann
segir að þegar hann lét af störfum
árið 2004 hafi sjóðurinn átt lítið af
hlutabréfum fyrir utan lítinn hlut í
Kaupþingi og Sparisjóðabankan-
um. Bréfin í Kistu og aukinn hlutur
í Sparisjóðabankanum voru keypt
eftir að Sveinn lét af störfum.
„Þessi snöggi gróði kom bara
til af því að það var verið að færa
hlutafjáreign á markaðsvirði. Áður
fyrr var þetta fært á kaupverði. Þú
veist aldrei hvað bíður þín. Þú get-
ur ekki leyft þér að fullyrða að þetta
sé hagnaður fyrr en þú ert búinn að
útleysa hann,“ segir hann.
Stjórn kosin í júlí
„Þjóðfélagið í heild myndi örugg-
lega vilja breyta ýmsum ákvörðun-
um sem voru teknar. Það á líka við
um sparisjóðina,“ segir Jóhann Ant-
onsson, stjórnarformaður Spari-
sjóðs Svarfdæla, aðspurður hvort
stofnfjáraukning sjóðsins hafi verið
mistök á sínum tíma. Hann segir að
áhrifa bankahrunsins í haust gæti
víðast hvar í þjóðfélaginu. Það bitni
á sparisjóðum líkt og öðrum. „Ég er
búinn að vera lengi í þessu og það
kemur að því að maður hættir,“ seg-
ir Jóhann. Hann gefur þó ekki upp
hvort hann hyggist bjóða sig fram
til áframhaldandi stjórnarsetu þeg-
ar ný stjórn verður kosin í júlí. Aðal-
fundur var haldinn í síðustu viku en
þá var ákveðið að bíða með stjórn-
arkjör fram í júlí.
Rekinn á undanþágu
Sparisjóður Svarfdæla er einn af
þeim sem sóttu um 20 prósenta eig-
infjárframlag frá ríkinu vegna erfið-
leika í rekstri. Sparisjóðurinn tap-
aði 2,2 milljörðum á síðasta ári og
er eigið fé sparisjóðsins 33 milljón-
ir króna. Jónas segir stefnt að því að
fá 467 milljóna króna nýtt eigið fé frá
ríkinu til að bæta eiginfjárhlutfall
sparisjóðsins. Sjóðurinn er rekinn á
undanþágu frá Fjármálaeftirlitinu.
Reglur kveða á um að eiginfjárhlut-
fall verði að nema átta prósentum til
að fjármálastofnun megi starfa.
Tapaði á Exista
Um mitt ár 2007 var eigið fé sjóðs-
ins 2.480 milljónir króna. Sjóður-
inn átti 7,1 prósent í Kistu. Kista átti
7,17 prósent í Exista. 19. júlí 2007
þegar úrvalsvísitalan stóði í 9.000
stigum var hlutur Sparisjóðs Svarf-
dæla í Exista metinn á 2,9 milljarða
króna. Tap sjóðsins 2008 nam 2,2
milljörðum eins og áður var nefnt.
Sjóðurinn tapaði 1.800 milljónum
á hlut sínum í Kistu og Sparisjóða-
bankanum. Auk þess tapaði sjóður-
inn 350 milljónum króna á hlut sín-
um í öðrum félögum. Sjóðurinn jók
hlut sinn í Sparisjóðabankanum í
október 2007 þegar SPRON og Byr
minnkuðu hlut sinn í bankanum
sem þá bar nafnið Icebank. Hann
hafði áður átt um 1,5 prósent en jók
hlutinn í þrjú prósent.
Tengsl við Saga Capital
Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson,
forstjóri Saga Capital, féllst á að
vera ráðgefandi vegna endur-
skipulagningar sparisjóðsins. Í
samtali við DV sagðist Þorvaldur
ekki vilja tjá sig um málefni Spari-
sjóðs Svarfdæla þar sem hann
tæki þátt í endurskipulagningu
sparisjóðsins. Saga Capital lánaði
fjölda stofnfjáreigenda fyrir stofn-
fjáraukningunni í lok árs 2007
eins og áður var nefnt. Sparisjóð-
ur Svarfdæla á 3,1 prósent í Saga
Capital og Jóhann Antonsson,
stjórnarformaður Sparisjóðsins,
situr jafnframt í stjórn Saga Capit-
al. Hann á auk þess 0,7 prósent í
Saga Capital.
Stofnfjáreigendur sem DV
ræddi við sögðu það einkennilegt
að Þorvaldur hefði verið ráðinn í
að endurskipuleggja sparisjóð-
inn. Hagsmunatengsl Saga Capit-
al og Sparisjóðs Svarfdæla væru
það mikil. Þegar aðalfundur var
haldinn í síðustu viku var tilkynnt
um að Þorvaldur hefði verið ráð-
inn. Saga Capital fékk sem kunn-
ugt er verðtryggt lán frá ríkissjóði
upp á 19 milljarða króna til sjö
ára á tvö prósent vöxtum vegna
krafna frá Seðlabankanum.
Menningarhús opnað í ágúst
Í upphafi árs 2007 ákvað Spari-
sjóður Svarfdæla að gefa bæjar-
félaginu menningarhús að and-
virði 200 milljóna króna. Þetta
var ákveðið eftir að sjóðurinn
skilaði methagnaði árið 2006 eða
902 milljónum króna. Árið 2008
var þetta framlag hækkað um
100 milljónir króna. Húsið verður
formlega tekið í notkun í byrjun
ágúst.
Spurður um framtíðina segist
Jónas bjartsýnn. „Auðvitað þarf
að takast á við úrlausn ýmissa
erfiðra verkefna. Því er ekki að
neita,“ segir Jónas. Hann segir að
þrátt fyrir stöðu sjóðsins hafi það
ekki haft áhrif á atvinnustarfsemi
í bæjarfélaginu. „Atvinnulífið
er heilt yfir nokkuð gott hérna á
svæðinu,“ segir hann.
SpaRiSjóðuR
SVaRfdæla
Átti 7,1 prósent í Kistu
Kista átti 7,17 prósent í Exista
Átti þrjú prósent í sparisjóðabank-
anum
Verðmæti sjóðsins í Exista gegnum
Kistu 19. júlí 2007: 2,9 milljarðar
króna
Tap 2008: 2.200 milljónir króna
1.800 milljónir vegna Exista og
sparisjóðabankans
350 milljónir vegna hluts í öðrum
félögum
annaS SigMundSSon
blaðamaður skrifar: as @dv.is
Stjórnarformaðurinn jóhann
antonsson stjórnarformaður segir að
það komi að því að hann hætti.
Ráðgjafi Þorvaldur Lúðvík, forstjóri
saga Capital, er ráðgefandi vegna
endurskipulagningar sparisjóðsins. Mikil
tengsl eru á milli sparisjóðs svarfdæla
og saga Capital. Mynd HEiða HElgadóTTiR