Dagblaðið Vísir - DV - 07.09.2012, Blaðsíða 18

Veiðiþjófar drepa
fíla og mala gull
18 Erlent 7.–9. september 2012 Helgarblað
Brenndi fokdýran
fatnað konunnar
n Grunaði hana um framhjáhald
Anthony Mead, 58 ára Breti, var
dæmdur í tólf mánaða skilorðs-
bundið fangelsi í vikunni fyrir
íkveikju. Málið er allt hið undar-
legasta enda kveikti Mead í nán-
ast öllum fötum eiginkonu sinnar,
Sutheera Ashley-Mead. Um var að
ræða fokdýran merkjafatnað sem
metinn er á 15.000 pund, tæplega
þrjár milljónir króna. Ástæðan
fyrir verknaðinum er sú að Mead
grunaði eiginkonu sína um að
hafa haldið fram hjá sér. Hann
tók sig því til og náði í föt eigin-
konunnar úr fataskápum á heim-
ili þeirra í Colchester og fór með
þau út á lóð. Því næst hellti hann
bensíni yfir og bar eld að áður en
hann tyllti sér á bekk í garðinum
og horfði á brennuna.
Mead, sem rekur verslun í
Colchester, fékk veður af því að
eiginkona hans hefði verið mikið í
símanum og sent verulegan fjölda
smáskilaboða þegar hann var ekki
viðstaddur. Ályktaði hann sem
svo að þriðji aðili væri kominn í
sambandið og eiginkonan, sem er
töluvert yngri en hann, héldi við
annan mann.
Lögregla var kölluð til eftir að
Mead kveikti í og þegar hún kom
á staðinn sat hann enn á bekkn-
um úti í garði. Saksóknarinn í mál-
inu sagði að ekki væri að fullu ljóst
hversu dýr fötin sem Mead kveikti
í væru. Það væri þó ekki óvar-
legt að áætla að þau væru metin á
fimmtán þúsund pund sem jafn-
gildir tæplega þremur milljónum
króna. Anthony var ekki gert að
greiða bætur til eiginkonu sinn-
ar. Þau eru í dag skilin að borði og
sæng. Þ
að er eins og þeir hafi kom-
ið til að útrýma öllu,“ seg-
ir Austur-Kongómaðurinn
Paul Onyago sem um árabil
hefur staðið í eldlínunni og
barist gegn veiðiþjófum í Afríku. Fyr-
ir skemmstu voru 22 fílar drepnir í
Garamba-þjóðgarðinum í Austur-
Kongó. Ástæða drápanna er einföld:
Verslun með fílabein skilar veiði-
þjófum gríðarlegum tekjum í vas-
ann. Dráp á fílum hefur stóraukist
víða í Afríku á undanförnum miss-
erum og á 30 ára ferli sínum segist
Onyango aldrei hafa séð annað eins.
Veiðiþjófarnir eru einnig farnir að
nota nýjar aðferðir eins og drápin í
Garamba-þjóðgarðinum bera með
sér: Skotsárin á fílunum, þar á með-
al nokkrum kálfum, báru með sér að
skotið hefði verið á þá úr þyrlu.
Bandaríkjamenn borga
Bandaríska blaðið the The New York
Times fjallaði ítarlega um veiðiþjófn-
að og verslun með fílabein á dögun-
um. Þar kemur meðal annars fram
að bandarískir skattborgarar fjár-
magni að hluta starfsemi veiðiþjóf-
anna. Bandaríkjamenn hafa á undan-
förnum árum fjármagnað þjálfun
hermanna í ríkjum á borð við Úg-
anda, Suður-Súdan og Austur-Kongó.
Leikur grunur á að fílarnir sem voru
skotnir í Garamba-þjóðgarðinum
hafi verið drepnir af hermönnum frá
Úganda. Í umfjöllun blaðsins kem-
ur fram að áður en hræin fundust
hafi þyrla frá úgandska hernum sést
sveima yfir svæðinut. Þegar flugmenn
þyrlunnar urðu varir við að fólk væri í
nágrenninu létu þeir sig hverfa.
Alþjóðalögreglan, Interpol, fer
með rannsókn drápanna í Garamba
og þessa dagana er verið að skoða
hvort lífsýni úr fílabeinum sem gerð
voru upptæk á flugvelli í Úganda fyrir
skemmstu stemmi við lífsýni úr hræj-
um fílanna sem fundust dauðir í þjóð-
garðinum. Þrátt fyrir erfiða baráttu er
ljóst að veiðiþjófnaður verður ekki
tekinn neinum vettlingatökum.
„Auðfenginn gróði“
Í Garamba-þjóðgarðinum hafa margir
austur-kongóskir hermenn verið
handteknir, þar á meðal nokkrir með
fílabein og kjöt af fílum. „Hermenn
á okkur vegum eru viðriðnir þetta,“
viðurkennir Jean-Pierrott Mulako,
saksóknari austur-kongóska hersins,
í samtali við The New York Times.
„Þetta er auðfenginn gróði,“ segir
hann. Þessi orð Mulako eru staðfest
í skýrslu sem John Hart, bandarískur
vísindamaður sem stundað hefur
ítar legar rannsóknir á fílum í Aust-
ur-Kongó, gaf út árið 2010. „Austur-
kongóski herinn er viðriðinn nánast
allan veiðiþjófnað í landinu,“ sagði
hann í skýrslunni.
Eftirspurnin í Kína
Garamba-þjóðgarðurinn var stofn-
aður fyrir rúmlega 70 árum og þegar
mest var voru þar rúmlega 20 þúsund
fílar. Á síðasta ári voru þeir aðeins
2.800 en búist er við að þeim muni
fækka niður í 2.400 fyrir lok þessa árs.
„Þetta er eins og stríðið gegn fíkniefn-
um,“ segir þjóðgarðsvörðurinn Luis
Arranz og bætir við: „Ef fólk heldur
áfram að kaupa og greiða fyrir fílabein
verður ómögulegt að stöðva þetta.“
Eftirspurnin eftir fílabeinum er
langmest í Kína, en talið er að um 70
prósent alls fílabeins sem selt er fari til
Kína. Arranz segir að þar sé rót vand-
ans enda muni framboðið af fílabeini
ekki hverfa fyrr en eftirspurnin hverf-
ur.
Uppgangurinn í efnahagslífinu
í Kína hefur einna helst drifið eft-
irspurnina áfram. Eftirspurn eftir
fílabeini hefur lengi verið til staðar í
Kína en með auknum kaupmætti hef-
ur eftirspurnin aðeins aukist – er nú
svo komið að eitt pund, 450 grömm,
af fílabeini selst á þúsund dali, 122
þúsund krónur. Eru beinin mulin nið-
ur og notuð í lækningaskyni.
Á síðasta ári voru rúmlega 150
kínverskir ríkisborgarar handtekn-
ir í Afríku, í löndum allt frá Kenía
til Nígeríu, vegna gruns um smygl
á fílabeini. Þá er augljóst að veiði-
þjófnuðum hefur fjölgað á svæðum
þar sem kínversk fyrirtæki eru í stór-
framkvæmdum. „Kína er miðpunkt-
ur eftirspurnarinnar. Án eftirspurnar
frá Kína myndi markaðurinn hverfa,“
segir Robert Hormats, fulltrúi í ut-
anríkisráðuneyti Bandaríkjanna.
Hormats segir að Hillary Clinton ut-
anríkisráðherra ætli að taka málið
upp við kínversk yfirvöld með það að
leiðarljósi að minnka eftirspurnina.
Slæmt ástand í Sómalíu
Þó svo að veiðiþjófnaður sé stund-
aður víðar í Afríku er ástandið víðast
ekki jafn slæmt og í Sómalíu. Landið
hefur nánast verið stjórnlaust í tvo
áratugi og koma margir veiðiþjófar
einmitt þaðan. Í umfjöllun The New
York Times kemur fram að Shabab,
samtök herskárra íslamista, hafi
nýlega byrjað að þjálfa fótgöngu-
liða sem síðan eru sendir til Kenía
með það að marki að ná í fílabein.
Hagnaðurinn er síðan notaður til að
fjármagna starfsemi samtakanna.
Blaðið ræddi við fyrrverandi með-
lim Shabab sem segir að samtökin
ætli sér stóra hluti á markaði með
fílabein. Beinin séu send til hafnar-
borgarinnar Kismayo, alræmdrar
smyglhafnar í Sómalíu sem er undir
stjórn íslamista. „Þetta eru hættuleg
viðskipti en þau skila miklum gróða,“
segir Hassan Majengo, íbúi í Kis-
mayo, sem hefur þekkingu á hvernig
sala fílabeins gengur fyrir sig.
Fílalaus heimur?
Sala á fílabeini hefur verið bönnuð
frá árinu 1989 en frá árinu 2002 hef-
ur verið haldið utan um hversu mik-
ið fílabein hefur verið gert upptækt.
Magnið hefur aukist ár frá ári en síð-
asta ár var metár hvað þetta varð-
ar. Þá gerðu yfirvöld um heim allan
upptæk 38,8 tonn af fílabeini, en um
fjögur þúsund fíla þarf til að ná þessu
magni. Dýraverndunarsamtök hafa
skiljanlega miklar áhyggjur af þróun-
inni. „Við erum líklega að verða vitni
að mestu fækkun fíla á undanförnum
áratugum,“ segir Richard G. Ruggi-
ero, fulltrúi bandarísku dýraverndar-
stofnunarinnar, U.S. Fish and Wildlife
Service. Áhyggjurnar stafa ekki síst af
því að yfirvöld, sem eiga að vernda
skepnurnar, taka þátt í drápunum
enda leynist spilling víða í stjórnkerfi
Afríkuríkja. „Mikill fjöldi fíla hefur
hreinlega horfið á stórum svæðum
í Vestur-Afríku og í Mið- og Austur-
Afríku fækkar þeim hratt. Spurningin
er þessi: Viltu að börnin þín alist upp
í heimi þar sem fílar eru útdauðir?“
segir Andrew Dobson, vistfræðingur
við Princeton-háskóla.
Einar Þór Sigurðsson
blaðamaður skrifar einar@dv.is
Mala gull Veiðiþjófar mala gull á sölu
fílabeina. Kílóverðið hleypur á hundr­
uðum þúsunda króna. Mynd REutERS
n Beinunum smyglað til Kína og þau seld dýru verði
Morðið á Sigrid Schjetne:
Lögregla
litlu nær
Enn er á huldu hvernig dauða
hinnar sextán ára gömlu Sigrid Gi-
skegjerde Schjetne bar að. Sigrid
hvarf sporlaust þann 4. ágúst
síðastliðinn og fannst lík henn-
ar í skóglendi í Kolbotn, skammt
frá Ósló, höfuðborg Noregs, að-
faranótt þriðjudags. Tveir menn
voru á fimmtudag úrskurðað-
ir í fjögurra vikna gæsluvarðhald
vegna málsins, annar þeirra er 64
ára en hinn 37 ára. Mennirnir eru
grunaðir um að hafa orðið Sigrid
að bana og munu þeir sitja í ein-
angrun ekki skemur en tvær vikur.
Aftenposten greinir frá því að í
gæsluvarðhaldsúrskurðinum yfir
yngri manninum komi fram að
hann sé grunaður um „að hafa,
eftir 4. ágúst síðastliðinn, orðið
Sigrid Giskegjerde Schjetne að
bana.“
„Við vitum ekki hvar hún var
myrt, hvernig hún var myrt eða
hvenær. Rannsókn málsins stend-
ur enn yfir,“ sagði Cecilie Gulnes,
talsmaður lögreglunnar. Sak-
borningar hafa báðir neitað sök
og segist yngri maðurinn vera
með fjarvistarsönnun, máli sínu
til stuðnings. Þrátt fyrir það telur
lögreglan, samkvæmt heimildum
Aftenposten, að umræddur maður
hafi skipulagt morðið.
Aldrei séð annað eins Paul Onyago
hefur barist gegn veiðiþjófnaði í áratugi.
daglegt brauð Því miður er þessi sjón nánast daglegt brauð í Garamba. Þessi fíll var rúmlega
tuttugu ára þegar hann var drepinn og stórvaxnar skögultennurnar fjarlægðar.