Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.2013, Qupperneq 22

Sandkorn
H
eimilið mitt varð staður
ljótra og dökkra minninga,
og þar var ég ekki örugg,“
segir Inga Dís Svanlaugar­
dóttir, en hún er á meðal
þess fólks sem bjó við illa meðferð
sem börn – illa meðferð í skugga
þagnar og óásættanlegrar með­
virkni samfélagsins.
Inga Dís var tíu ára þegar móðir
hennar missti tökin á drykkjunni.
Smám saman versnaði ástandið þar
til upplausnin varð algjör. Hún segir
frá því hvernig hún dró móður sína
hálf nakta og rænulausa úr partíum
borgarinnar, glímdi við ógæfumenn
á heimilinu sem leituðu jafnvel í
svefnherbergi hennar og lifði í ótta
um að upp um ástandið kæmist.
Nú þegar hún er orðin eldri og
vitrari vildi hún óska þess að hún
hefði ekki falið aðstæður sínar fyrir
öðrum, að hún hefði sagt frá, að
hún hefði beðið um hjálp. „Við sem
erum börn alkóhólista höfum ekk­
ert til þess að skammast okkar fyr­
ir,“ segir hún um leið og hún veltir
því fyrir sér af hverju enginn hafi
gripið inn í, komið henni til bjargar.
„Ég hugsa líka oft um það af hverju
enginn hjálpaði okkur. Fjölmargir
vissu af aðstæðum okkar. Af hverju
gerði enginn neitt? Af hverju sagði
enginn neitt?“ spyr hún.
Samfélagið brást, í stað þess að
hún fengi aðstoð var hún lögð í ein­
elti af því að hún skar sig úr. Þorp­
ið sem átti að vera til staðar þegar
á reyndi lét hana afskiptalausa.
Þegar hún reyndi rakst hún á veggi,
kom alls staðar að lokuðum dyrum.
Þegar móðir hennar var illa haldin
og heimilið í upplausn hringdi hún í
SÁÁ og var þá sagt að móðir hennar
þyrfti að koma sjálfviljug í meðferð.
„Við börnin sátum þá uppi með
hana fárveika á heimilinu.“
Með því að segja sögu sína stend­
ur Inga Dís upp fyrir hönd þeirra
barna sem búa við stöðugan ótta og
öryggisleysi, reiði, sársauka, stjórn­
leysi, vanmátt og ringulreið. Börn
sem búa við vímuefnaneyslu foreldra
sinna, ofbeldi eða vanrækslu.
Þau eru þónokkuð mörg. Sam­
kvæmt UNICEF má gera ráð fyrir því
að allt að 4.000 börn búi við heim­
ilisofbeldi hér á landi. Aðeins er til­
kynnt um lítið brot af þessum mál­
um til barnaverndarnefnda. Þá má
gera ráð fyrir að á milli 5.000–7.000
börn alist upp við alkóhólisma sam­
kvæmt upplýsingum frá SÁÁ.
Þetta eru börn sem þurfa stöðugt
að vera í varnarstöðu. Þetta eru börn
sem eru þögul um aðstæður sínar því
þau óttast afleiðingar þess að segja
frá og þykir þrátt fyrir allt vænt um
þann sem hefur brugðist, mömmu
eða pabba, því lífið er ekki svarthvítt,
ekki frekar en fólk er annaðhvort gott
eða vont. Þetta eru börn sem vita að
jafnvel gott fólk getur brugðist og þrá
ekkert heitar en að það muni breyt­
ast, varnarlaus gagnvart því sem yfir
þau dynur. Foreldrar þeirra geta leit­
að skjóls þegar þeir fá nóg, en börn­
in geta hvergi farið. Þau gleymast
gjarna í vandamálum foreldra sinna
og verða undir þegar fólk hikar við að
tilkynna grun um að börn búi við óá­
sættanlegar aðstæður.
Það er skylda okkar að vera
vakandi fyrir því ef minnsti grun­
ur kviknar og rétta út hjálparhönd.
Því þeirra er ekki valið, það hefur
enginn valið að búa við vímu­
efnaneyslu, vanrækslu eða ofbeldi:
„Ég valdi ekki að vera barn alkó­
hólista, samt hef ég allt mitt líf þurft
að líða fyrir það.“
Óðinn flaggar
n Ein furðulegasta herferð
síðari tíma er hafin hjá Ríkis­
útvarpinu. Valdir frétta­
menn eru settir í stóla til að
tíunda í hljóði og mynd eig­
ið ágæti og fréttastofunnar.
Þarna má sjá helstu gæðinga
fréttastjórans, Óðins Jónsson-
ar, sem sjálfur stígur fram af
fullkominni hógværð til að
varpa ljósi á getu sína. Her­
legheitin eru í auglýsingum
á dýrasta tíma en einnig er
þau að finna í fullri lengd á
vefnum.
Bjarni undir feldi
n Bjarni Benediktsson, for­
maður Sjálfstæðisflokksins,
hefur undanfarið gengið í
gegnum erf­
iða tíma þar
sem fylgi
flokks hans
hefur verið
í nær frjálsu
falli. Fullyrt
er að hann
hafi undanfarið legið und­
ir feldi og íhugað alvarlega
að stíga til hliðar. Aðilar sem
standa honum nærri í stjórn­
málum munu hafa lagt til að
hann gerði það. Aðrir hafa
talið í hann kjarkinn sem
dugði.
Smugan deyr
n Vefritið Smugan, sem
haldið hefur verið úti af
Vinstri grænum og fleirum
er við dauð­
ans dyr ef
marka má
orð Þóru
Kristínar
Ásgeirsdóttur
ritstjóra sem
boðar í pistli
sínum, Er smuga, að vef­
síðunni verði lokað strax að
loknum kosningum. Vænt­
anlega er ástæðan sú að
eigendur hafa ekki bolmagn
í að halda útgáfunni lengur
úti án þess að fá tekjur. Rit­
stjórinn skorar á lesendur
að gerast áskrifendur svo
hægt verði að halda áfram.
Það er því enn von.
Brennuvargar
n Kappræður níu stjórn­
málaleiðtoga í fyrsta þætti
Ríkisútvarpsins um kosn­
ingarnar voru
fremur dauf­
legar og lítið
um skoðana­
ágreining.
Sigmundur
Davíð Gunn-
laugsson, for­
maður Framsóknarflokks­
ins, fór með himinskautum
enda stærstur allra ef mið­
að er við skoðanakannanir.
Eina mótlæti hans var þegar
Þorvaldur Gylfason, vaktstjóri
Lýðræðisvaktarinnar, gerði
lítið úr tillögum Framsóknar
til bjargar heimilum og sagð­
ist kunna því illa að brennu­
vargar stæðu í slökkvistarfi.
Framkvæmdastjórinn
ekki lengur vinur minn
Ekki hrædd
við lýðræðið
Kristinn Snæland gagnrýndi stjórn Hreyfils. – DV Helgi Hrafn, oddviti Pírata í Reykjavík, var á Beinni línu DV. – DV.is
Staður ljótra minninga„Fjölmargir vissu
af aðstæðum
okkar. Af hverju gerði
enginn neitt?
Þ
egar heimsstyrjöldin fyrri hafði
staðið í bráðum fjögur ár vet­
urinn 1918, sigruðu Þjóðverjar
Rússa á austurvígstöðvunum og
kúguðu þá til að gefa eftir fjórðunginn
af landssvæðum sínum, m.a. Finn­
land, Eystrasaltslöndin og Úkraínu,
og fjórðung mannfjöldans. Um vorið
sóttu Þjóðverjar fram á vesturvíg­
stöðvunum, en bandamenn – Bretar,
Frakkar og Bandaríkjamenn – náðu að
stöðva framsókn Þjóðverja aðeins 120
kílómetra frá París, sem er litlu lengri
spotti en frá Reykjavík austur á Hvols­
völl.
Harka Þjóðverja gagnvart Rússum
veturinn 1918 varð ásamt öðru til
þess, að bandamenn beittu Þjóðverja
sömu hörku í friðarsamningunum í
Versölum í stríðslok. Þjóðverjar reidd­
ust einkum því ákvæði samnings­
ins, sem knúði Þjóðverja til að taka á
sig ábyrgð á styrjöldinni. Þeir höfðu
stofnað nýtt lýðveldi, Weimarlýð­
veldið, undir lýðræðislegum formerkj­
um strax að loknu stríði fyrir tilstilli
bandamanna og höfðu vonazt til að fá
að njóta þess framfaraskrefs við friðar­
samningaborðið. Svo fór þó ekki. Fyrir­
gefningin reyndist ekki svo auðfengin.
Klína sökinni á aðra
Skálkarnir, sem höfðu hleypt af stað
styrjöldinni, sem kostaði níu til tíu
milljónir mannslífa, brugðust við eins
og vant er með því að reyna að klína
sökinni á aðra. Þeir kenndu þýzkum
lýðræðissinnum um að hafa stungið
þjóð sína í bakið. Talsmenn rýtings­
stungukenningarinnar (þ. Dolch­
stosslegende) sögðust hafa haft sigur
á vesturvígstöðvunum í hendi haustið
1918, en svikulir innlendir friðarsinn­
ar hefðu stungið herinn í bakið með
því að grafa undan einvaldsstjórninni
heima fyrir. Kenningin festi rætur
í hugum margra Þjóðverja og bjó í
haginn fyrir Adolf Hitler og hyski hans.
Þessi saga rifjast upp nú, þar eð
þeir, sem hrintu efnahagslífi Íslands
fram af hengiflugi 2008, halda áfram
reyna að klína ábyrgðinni á hruninu á
aðra. Umsátrið – Fall Íslands og endur­
reisn, bók Styrmis Gunnarssonar fv.
ritstjóra Morgunblaðsins frá 2009, má
hafa til marks. Styrmir heldur því fram,
að óvinveittir útlendingar hafi setið
um Ísland og Sjálfstæðisflokkurinn og
Framsókn hafi ekkert til saka unnið.
Þessi kenning er tilhæfulaus eins og
rýtingsstungukenningin frá 1918, enda
sagði Styrmir í vitnisburði sínum fyrir
rannsóknarnefnd Alþingis (RNA):
„Þetta er ógeðslegt þjóðfélag, þetta er
allt ógeðslegt.“ Hann þekkir málið úr
návígi.
Engum getur dulizt, að Sjálfstæðis­
flokkurinn og Framsókn bera höfuð­
ábyrgð á hruninu með aukaaðild
Samfylkingarinnar sem hafði setið
í ríkisstjórn í hálft annað ár, þegar
bankarnir hrundu. Sjálfstæðisflokk­
urinn og Framsókn „seldu“ bankana
einkavinum sínum, og vinirnir keyrðu
bankana í kaf á mettíma. Meðan á
þessu stóð, mokuðu bankarnir fé í
stjórnmálaflokkana og í stjórnmála­
menn, þar á meðal bæði formann og
tvo varaformenn Sjálfstæðisflokksins
svo sem lýst er í skýrslu RNA. Skýrslan
vitnar skýrt um ábyrgðina með því
m.a. að tilgreina sjö embættismenn
og stjórnmálamenn, þar af fjóra hátt
setta sjálfstæðismenn, sem kunni með
vanrækslu sinni að hafa brotið lög.
Aukaaðild Samfylkingarinnar felst m.a.
í því að hafa látið það dragast fram í
nóvember 2012 að samþykkja þingsá­
lyktun um rannsókn á einkavæðingu
bankanna 1998–2003 og slíta síðan
þinghaldi í marz 2013 án þess að
skipa rannsóknarnefnd, svo að mál­
ið fyrnist. Í ljósi þessara málavaxta og
annarra, sem þjóðin þekkir í þaula, er
það makalaus óskammfeilni að kenna
útlendingum um hrunið, og einnig
vegna þess, að frændur okkar á Norð­
urlöndum og Alþjóðagjaldeyrissjóð­
urinn björguðu Íslandi undan miklu
stórfelldari hamförum, sem hefðu
annars skollið á fólkinu í landinu af
miklum þunga.
Ein afleiðing hrunsins er sú, að höf­
uðsökudólgarnir, Sjálfstæðisflokkurinn
og einnig að nokkru leyti Framsókn,
daðra nú við þjóðrembu og reyna með
upplognum ásökunum að kenna er­
lendum vinum og velgerðarmönnum
Íslands um eigin ósvinnu og grafa
þannig undan hagsmunum Íslands
í útlöndum til að búa í haginn fyrir
sjálfa sig. Þeir bíða þess nú þess með
óþreyju að komast aftur í aðstöðu til
að selja sínum mönnum bankana eftir
kosningar. Þeir hafa ekkert lært. Þeir
hafa ekki einu sinni beðizt afsökunar.
„Enginn gekkst við ábyrgð,“ sagði Páll
Hreinsson, formaður RNA.
Gegn þjóðrembu og yfirgangi
Lýðræðisvaktin mun vinna gegn þjóð­
rembu á Alþingi. Lýðræðisöflin þurfa
að standa saman sem einn maður
gegn ágangi þeirra, sem láta sig ekki
muna um að halda þjóðaratkvæða­
greiðslu án þess að telja sig þurfa að
taka mark á úrslitum hennar.
Sagan endurtekur sig
Leiðari
Ingibjörg Dögg
Kjartansdóttir
ingibjorg@dv.is
Kjallari
Þorvaldur
Gylfason
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg
Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
22 5.–7. apríl 2013 Helgarblað
„Lýðræðisvaktin mun
vinna gegn þjóð-
rembu á Alþingi.