Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.2014, Blaðsíða 21

Fréttir Erlent 21Helgarblað 23.–26. maí 2014
fyrst og fremst horfa til stærstu fylk-
inganna. Þó er ljóst, að Evrópuand-
stæðingar verða háværari en nokkru
sinni fyrr á Evrópuþinginu sem mun
torvelda afgreiðslu ýmissa mála.
En nú reyna íbúar Brussel-borg-
ar að lesa í þau misvísandi skilaboð
sem lénsherrar framkvæmdastjórn-
arinnar hafa komið fyrir utan á
Berlaymont-byggingunni. Þar hangir
nú átján hæða hár fáni sem á stendur
„This time it‘s different“, eða í „Í þetta
skiptið er það öðruvísi“ og kjörseð-
ill með þremur valkostum, sem allir
hafa tólf stjörnu einkennismerki ESB
sér við hlið.
Þrískipting valds
Aðeins er kosið beint til Evrópu-
þingsins í þeim þremur meginstofn-
unum sem fara með ákvörðunar-
vald í stjórnkerfi ESB. Kosið er á
fimm ára fresti og mun 751 þing-
maður taka sæti á Evrópuþinginu
eftir kosningarnar nú í maí, eftir að
ákveðið var að fækka þingmönn-
um um fimmtán. Þessar breytingar
voru ákveðnar þrátt fyrir að aðildar-
ríkjunum hafi fjölgað en munu samt
sem áður ekki hafa áhrif á valdajafn-
vægi aðildarríkja ESB.
Þýskaland mun eftir sem áður
hafa mesta þingstyrk allra aðildar-
ríkja ESB, með 96 þingmenn. Frakk-
land, Bretland og Ítalía fylgja svo
á eftir með rúma sjötíu þingmenn
hvert. Malta, Lúxemborg, Kýpur
og Eistland verða áfram með fæsta
þingmenn, eða sex þingmenn hvert.
Lissabon-sáttmálinn, sem tók gildi
árið 2009, skilgreinir lágmarks- og
hámarksfjölda þingmanna aðildar-
ríkja ESB óháð fólksfjölda þeirra.
Þessi sami sáttmáli jók sömu-
leiðis til muna völd Evrópuþings-
ins innan stjórnkerfis ESB, sem hef-
ur nú ákvörðunarvald til jafns á við
ráðherraráð ESB, þar sem allar ríkis-
stjórnir aðildarríkja ESB eiga sæti.
Kosningarnar til Evrópuþingsins
árið 2009 voru þær fyrstu þar sem
reyndi á þessa nýju stjórnskipan.
Evrópuþingið hefur fært sig upp á
skaftið eftir því sem árin hafa liðið
og gerir nú kröfu um að vera virkur
þátttakandi í fjárlagagerð ESB, sem
var áður nánast alfarið í verkahring
aðildarríkjanna.
Framkvæmdastjórn kosin beint
Framkvæmdastjórn ESB á að gæta
hagsmuna heildarinnar og gegn-
ir því oft hlutverki málamiðlara
milli þessara öndverðu sjónar-
miða. Hún er kosin beint á Evrópu-
þinginu og endurnýjast því við
hverjar kosningar, en aðeins get-
ur einn fulltrúi frá hverju aðildar-
ríki setið í framkvæmdastjórninni
og verða þeir því 28 alls að með-
töldum forseta. Evrópuþingið kýs
framkvæmdastjóra aftur á móti á
VALKOSTIR EVRÓPUBÚA„Við munum segja
Merkel að það þurfi að
endurskoða alla sáttmála
Evrópusambandsins
Þau keppast um forystusæti
Jean Claude Juncker
Forystuefni Evrópuflokks fólksins (EPP)
Þjóðerni: Lúxemborgskur Fæddur: 1954
Twitter-fylgjendur @JunckerEU: 35.900
n Því hefur verið lýst sem ör-
væntingarfullri tilraun til að vinna
upp tapað fylgi og halda toppsæti á
Evrópuþinginu, þegar EPP-flokkurinn
tilnefndi Juncker sem forystuefni sitt
til forseta framkvæmdastjórnar ESB.
Juncker er þungavigtarmaður í stjórn-
málum, enda var hann forsætisráð-
herra Lúxemborgar samfleytt frá árinu
1995 til 2013 og þar áður fjármálaráð-
herra frá 1989. Juncker er almennt
talinn njóta trausts almennings, en síðustu ár hefur hann verið
afar umdeildur vegna starfa sinna fyrir Evruhópinn svokallaða,
sem er samstarf ríkja sem nota evru sem gjaldmiðil. Juncker
hefur starfað mjög náið með Angelu Merkel Þýskalandskanslara
að efnahagsuppbyggingu Evrópu og sagði Juncker í blaðaviðtali
við Bild núna í maí að Merkel hafi gefið honum „vilyrði“ fyrir því
að hann verði forseti framkvæmdastjórnarinnar ef EPP vinnur
kosningarnar. Juncker hrökklaðist úr stjórnmálum í Lúxemborg
árið 2012 fyrir að hylma yfir vitneskju sína um hleranir leyniþjón-
ustu landsins á þingmönnum.
Martin Schulz
Forystuefni Evrópuflokks jafnaðarmanna (S&D)
Þjóðerni: Þýskur Fæddur: 1955
Twitter-fylgjendur @MartinSchulz: 103.000
n „Ég vil verða fyrsti forseti fram-
kvæmdastjórnarinnar sem er niður-
staða lýðræðislegra kosninga,“ sagði
Schulz í sjónvarpskappræðum 2. maí.
Schulz hefur verið forseti Evrópu-
þingsins frá ársbyrjun 2012 og hefur
talað fyrir því að kosið verði beint til
framkvæmdastjórnar ESB í lýðræðis-
legum kosningum. Jafnaðarmenn hafa
einir kynnt forystuefni sitt sem bindandi
valkost, sem þýðir með öðrum orðum
að þeir muni ekki samþykkja annan mann sem forseta fram-
kvæmdastjórnarinnar ef þeir vinna kosningarnar. Schulz hefur lýst
sjálfum sér sem sönnum Evrópubúa og stuðningsmanni Evrópu-
samvinnu, en hann ólst upp skammt frá borginni Aachen í Þýska-
landi ekki langt frá landamærum Hollands, Belgíu og Lúxem-
borgar. Schulz rak sína eigin bókabúð í Þýskalandi frá 1982 þangað
til hann var fyrst kosinn á Evrópuþingið árið 1994. Fjölmiðlar hafa
talið líklegast að Schulz verði næsti forseti framkvæmdastjórnar
ESB og í kosningabaráttunni hefur hann lagt þunga áherslu á
aðgerðir til að vinna bug á atvinnuleysi ungs fólks.
Guy Verhofstadt
Forystuefni Bandalags frjálslyndra
og demókrata (ALDE)
Þjóðerni: Belgi Fæddur: 1953
Twitter-fylgjendur @GuyVerhofstadt: 25.700
n „Við þurfum nýja vaxtaráætlun, en
hún verður að vera án skuldasöfnunar.
Við þurfum að nota annars konar
hugmyndir, svo sem sameiginlegan
stafrænan markað,“ sagði Verhofstadt
í sjónvarpskappræðum 16. maí. Þetta
viðhorf er afar lýsandi fyrir ALDE-
flokkinn, sem vill efla innri markað
ESB og styðja frjálsa samkeppni á sem
flestum sviðum í Evrópu. Verhofstadt
hefur stutt hugmyndir um dýpkun
ESB, þannig að stofnunum sambandsins verði veittar auknar
valdheimildir og það líkist frekar alríki en samtökum þjóðríkja.
Flokkurinn er því afar Evrópusinnaður og hefur ekki átt upp á
pallborðið hjá kjósendum fyrir þessar kosningar. Þar að auki er
Verhofstadt lítið þekktur í evrópskum stjórnmálum, þrátt fyrir
að hafa verið forsætisráðherra Belgíu frá 1999 til 2008.
Ska Keller
Forystuefni Evrópska græningjaflokksins/
frelsisfylkingarinnar (Greens/EFA)
Þjóðerni: Þýsk Fædd: 1981
Twitter-fylgjendur @SkaKeller: 13.200
n „Ég tók aldrei ákvörðun um að verða
virk í stjórnmálum … Þegar þú lítur í
kringum þig, finnur þú ýmsa hluti sem
þú telur að eigi að breyta … Í mínu tilviki
var það misnotkun á dýrum og nasist-
arnir í heimabæ mínum sem sköpuðu
lífshættu fyrir innlytjendur og vinstri
sinnað fólk, ójafnrétti kynjanna og
mengun umhverfisins,“ eða svo kynnir
Keller sig í viðtali á kosningasíðu sinni.
Kosningaherferð hennar hefur kallast
Ska-for-YOU-rope og er ætlað að ná sérstaklega eyrum ungra
kjósenda, enda er Keller langyngsta forystuefni flokkanna.
Áherslur hennar hafa samt ekki þótt trúverðugar og of róttækar,
en hún var mjög virkur aðgerðasinni í Þýskalandi og barðist
meðal annars gegn starfsemi kolanáma í Brandenburg. Keller
hefur verið helsti talsmaður Græningja í sjónvarpskappræðum
flokksleiðtoganna, en þó er talið að franski bóndinn og and-
alþjóðavæðingarsinninn José Bove fari með valdataumana.
Alexis Tsipras
Forystuefni Evrópska vinstriflokksins/Norrænna
vinstri grænna (GUE/NGL)
Þjóðerni: Grískur Fæddur: 1974
Twitter-fylgjendur @tsipras_EU: 8.570
n Tsipras hóf stjórnmálaferil sinn í
grísku stúdentahreyfingunni og komst
fljótlega til hæstu metorða þar fyrir að
verja sjálfsákvörðunarrétt ungs fólks.
Seinna tók hann virkan þátt í forystu
róttæka vinstri umhverfisflokksins
Synaspismos/SYRIZA og skipulagði
meðal annars fjöldamótmæli gegn ný-
frjálshyggju og alþjóðavæðingu. Tsipras
nýtur trausts í heimalandi sínu og er
þar að auki eina forystuefni flokkanna
frá Miðjarðarhafslöndum og austanverðri Evrópu, sem stillt er
upp sem valkosti gegn vestrænum miðaldra körlum úr gömlu
valdablokk ESB. „Evrópukosningarnar verða atkvæðagreiðsla
um samstarfsáætlun ESB og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins,“ sagði
Tsipras í viðtali við grískt dagblað 19. maí.
Martin Callanan
Formaður Evrópuflokks íhaldsmanna
og umbótasinna (ECR)
Þjóðerni: Enskur Fæddur: 1961
Er ekki á Twitter
n ECR-flokkurinn hefur ekki tilnefnt
leiðtogaefni, en Callanan gegnir þar
formennsku. Kosningabarátta ECR
hefur verið einstaklega litlaus, máttlaus
og ómarkviss, rétt eins og áherslur
formannsins sem vill helst herða
sultaról skuldugra ríkja enn frekar.
„Þegar ríki eyða fjármagni í fjárfestingar
og endurskipuleggja hagkerfið munu
þau uppskera,“ sagði hann í umræðum
á Evrópuþinginu í febrúar. Callanan á
mikið og erfitt verkefni fyrir höndum hvernig sem kosningarnar
fara, en hann hefur goldið fyrir óvinsældir breska Íhaldsflokksins
og Davids Cameron forsætisráðherra sem er meðlimur í ECR.
Hingað til hefur ECR flokkurinn verið helsti málsvari Evrópuand-
stæðinga og átt öfluga fylgismenn í Bretlandi, en nú virðist vera
sem Pólland sé sterkasta og jafnframt eina vígi flokksins.
Nigel Farage
Frambjóðandi Evrópska frelsis- og
lýðræðisflokksins (EFD)
Þjóðerni: Enskur Fæddur: 1964
Twitter-fylgjendur @Nigel_Farage: 130.000
n Enginn Evrópuþingmaður hefur
verið eins oft milli tannanna á stjórn-
málaskýrendum og Farage á þessu
kjörtímabili. Hann hefur verið formaður
Breska sjálfstæðisflokksins (UKIP) frá
árinu 2010, sem er aðili að EFD, og er
þekktur strigakjaftur á Evrópuþinginu.
Á kjörtímabilinu talaði Farage helst
gegn ofþenslu ESB, notkun evrunnar
sem gjaldmiðils og fjáraustri embætt-
ismanna og verkefnaáætlana ESB.
Farage hefur oft þótt dónalegur, sérstaklega í umræðum um
forystufólk ESB, og sagði meðal annars að Belginn Herman
Van Rompuy, forseti ráðherraráðs ESB, hefði „persónuþokka
á við raka tusku.“ Engu að síður hefur Farage verið nefndur
sem hugsanlegur stórsigurvegari kosninganna, þar sem UKIP
mælist nú stærstur í Bretlandi, þvert á allar stjórnmálalínur þar.
Eftir sem áður er ólíklegt að Farage finni marga bandamenn á
Evrópuþinginu að kosningunum loknum.
Marine Le Pen
Frambjóðandi Evrópska frelsisbandalagsins (EAF)
Þjóðerni: Frönsk Fædd: 1968
Twitter-fylgjendur @mlp_officiel: 281.000
n Þjóðernissinninn Le Pen er formaður
öfga hægri flokksins Front National í
Frakklandi sem er aðili að EAF-stjórn-
málabandalaginu. EAF hefur ekki tilnefnt
forystuefni sitt, en Le Pen er þó án efa
þekktasti og áhrifamesti liðsmaður
bandalagsins. Le Pen telur að afskipti al-
þjóðastofnana hafi eyðilagt landbúnað og
sjávarútveg í Evrópu og skapað langvar-
andi atvinnuleysi. Hún vill draga til muna
úr valdheimildum ESB, svo það líkist frekar
viðskiptasamtökum, afnema evrusamstarfið og setja takmarkanir
við för fólks milli ríkja, þá sérstaklega í tengslum við atvinnustarf-
semi. „Fimm milljónir manna eru án atvinnu – hvers vegna hleypum
við fleiri innflytjendum hingað?“ sagði Le Pen í blaðaviðtali í apríl.
grundvelli tillagna frá ríkisstjórn-
um aðildarríkjanna sem sitja í ráð-
herraráðinu, sem ber þó að taka
mið af niðurstöðum kosninganna.
Þessi verklagsregla í skipun fram-
kvæmdastjóra hefur verið gagn-
rýnd sem ógegnsæ og ólýðræðisleg
vegna þess að kjósendur hafa enga
tryggingu fyrir því að forystuefni
flokkanna fyrir Evrópukosningarnar
njóti stuðnings aðildarríkja ESB eða
annarra Evrópuþingmanna. n