Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.2008, Qupperneq 12

föstudagur 10. október 200812 Helgarblað
Margir eru komnir í gríðarleg
vandræði með afborganir af lánum
sínum vegna falls krónunnar og
verðbólgu í 14,0 prósentum. Mikl-
ar líkur eru taldar á því að verð-
bólga aukist á næstu mánuðum en
lágt gengi krónunnar mun leiða til
hærra vöruverðs sem aftur skilar
sér í aukinni verðbólgu.
Lán sem tekin voru fyrir ári
hafa hækkað mismikið en þau sem
hækkað hafa mest eru myntkörful-
ánin sem tekin voru í erlendri mynt
að ráðleggingu bankanna. Dæmi
eru um að afborganir hafi nærri
því tvöfaldast á einu ári. Óljóst er
hvernig verður komið til móts við
þessa lántakendur.
Tek ekki þátt í vitleysunni
Pétur Gunnarsson, fjármála-
stjóri hjá SP fjármögnun, segir fyr-
irtækið miða við gengi Seðlabanka
Íslands þegar gengisbreytingar og
hækkanir á lánum séu reiknaðar
út. Þegar hann var spurður hvort
hann gæti gefið dæmi um þró-
un myntkörfuláns hjá fyrirtækinu
sagðist hann ekki taka þátt í slíkri
vitleysu. Hann sendi DV póst til
þess að útskýra hvers vegna hann
vildi ekki gefa upplýsingar um þró-
un lána hjá fyrirtækinu: „Á þessum
óvissutímum hefur fólk áhyggjur
af mörgu, hækkandi lánum, hækk-
andi verðlagi, atvinnuleysi ofl. ofl.
Að setja upp eittthvað tilbúið dæmi
um erlent bílalán hjálpar engum.“
Greiða bara vextina
Hans Hjartarson, sérfræðing-
ur hjá Frjálsa fjárfestingarbank-
anum, gaf DV hins vegar almenn-
ar upplýsingar um þróun lána hjá
þeim. Lán einstaklings sem tók
fimm milljón króna myntkörfulán
til fjörutíu ára í japönsku jeni og
svissneskum franka fyrir ári hefur
hækkað um í kringum 80 prósent á
þessu tímabili. Fyrir ári þurfti lán-
takandi að borga 27 þúsund krón-
ur á mánuði en í dag eru mánað-
arlegar greiðslur orðnar 53 þúsund
krónur.
„Við bjóðum upp á að fólk greiði
einungis vexti af lánunum í allt
að eitt ár í senn. Á meðan mynt-
in er dýr borgar sig að borga sem
minnst,“ segir Hans. Hann segir
það ekki borga sig að borga af höf-
uðstólnum á meðan erlend mynt
sé svo dýr og á meðan er hægt að
greiða einungis af vöxtunum. Búist
er við því að krónan hækki í verð-
gildi þegar ró kemst á íslenskt efna-
hagslíf og því ættu erlendu lánin að
geta lækkað á nýjan leik.
Hækkun um 16,6 milljónir
Fyrir ári kostaði svissneskur
franki 52,50 krónur og japansk jen
0,54 krónur. Í dag er frankinn kom-
inn upp í 93,5 krónur og jenið er í
1,05 krónum. Sá sem tók 20 millj-
ón króna húsnæðislán í erlendri
mynt og notaðist við þessa gjald-
miðla borgaði 108 þúsund á mán-
uði í september í fyrra, sú tala er nú
komin upp í 206 þúsund krónur á
mánuði. Lánið hefur því hækkað
um 83 prósent á einu ári. Ljóst er
að margir eiga í erfiðleikum með að
greiða af slíku láni þegar þeir höfðu
gert ráð fyrir mun lægri greiðslum.
Lánið sem var 20 milljónir í fyrra
er í dag komið upp í 36,6 milljón-
ir króna. Það hefur því hækkað um
16,6 milljónir þrátt fyrir að lántak-
andinn sé búinn að greiða mánað-
arlega af því.
Tekin yfir og umreiknuð
Hugmyndir hafa verið viðraðar
þess efnis að greiðslum af lánum í
erlendri mynt verði frestað um sinn
og á endanum verði lánin tekin
yfir af Íbúðalánasjóði. Samkvæmt
upplýsingum frá Íbúðalánasjóði
munu lán í erlendri mynt væntan-
lega vera tekin yfir á þeim kjörum
sem bréfin bera með sér. Það þýðir
að ef gengið verður óhagstætt þeg-
ar lánið verður tekið yfir þá verður
höfuðstóll þess ennþá mun hærri
en þegar þau voru tekin. Einar Örn
Stefánsson, sérfræðingur í kynn-
ingar- og markaðsmálum Íbúða-
lánasjóðs, segir ýmsa möguleika
vera í stöðunni og verið sé að vinna
í þeim.
Íbúðalánasjóður hefur sam-
kvæmt neyðarlögunum heimild til
þess að yfirtaka íbúðarveðlán fjár-
málafyrirtækja. Þetta á við bæði
um lán í íslensk-
um krónum og
í erlendri mynt.
Gert er ráð fyrir að
hvorki Íbúðalána-
sjóður né einstakl-
ingarnir stjórni því
heldur þurfi lána-
stofnanirnar sjálf-
ar að óska þess.
Verðtryggðu
lánin hækka
minna
Lán sem tekið
var í september
í fyrra til fjörutíu
ára hjá Íbúðalána-
sjóði upp á átján
milljónir hefur í
dag hækkað um
rúmar tvær millj-
ónir. Vextir lánsins
eru 5,10 prósent og
í aukinni verðbólgu
hefur höfuðstóllinn
hækkað vegna verð-
tryggingarinnar.
Mánaðarlegar greiðslur af þessu
láni voru í fyrra 88 þúsund krón-
ur en eru nú komnar í 99 þúsund
krónur. Þannig hefur greiðslubyrði
lántakenda aukist um 11 þús-
und krónur á mánuði og á sama
tíma hefur lánið hækkað um 2,188
milljónir. Það er tæp 12,15 prósent
hækkun frá því í fyrra.
Samkvæmt lögum fær Fjár-
málaeftirlitið heimildir til að yf-
irtaka starfsemi þeirra banka og
fjármálastofnana sem vafi leikur á
að geti sinnt hlutverki sínu. Heim-
ildinni er ætlað að tryggja eðlilega
starfsemi á fjármálamarkaði. Ekki
mun reyna á yfirtökuheimildina
nema fjármálafyrirtækin kom-
ist í alvarlegan vanda og á þessari
stundu liggur ekki fyrir
hvort til þess komi.
Skuldir heimilanna hrannast upp í kjölfar gengisfalls og verðbólgu. Dæmi eru um að myntkörfulán hafi svo
gott sem tvöfaldast á einu ári. Óvíst er hvað gert verður fyrir það fólk sem skuldar lán í erlendri mynt en
verið er að vinna að lausn. Lán hjá Íbúðalánasjóði hafa hækkað um svo gott sem 11 prósent á seinasta ári.
Samkvæmt nýjum lögum getur Íbúðalánasjóður tekið yfir lán fjármálastofnana. Sérfræðingur í kynning-
ar- og markaðsmálum Íbúðalánasjóðs segir ýmsa möguleika í stöðunni og verið sé að vinna í þeim.
Bíll á mynTkörfuláni
Lánið hefur hækkað um 80 prósent.
Hús á mynTkörfuláni
Í frönkum og jenum. Hefur hækkað um
83 prósent.
lán Hjá íBúðalánasjóði
Lán hjá íbúðalánasjóði hefur hækkað
um 12,15 prósent.
LÁNIN HÆKKUÐU
UM 83 PRÓSENT
jón Bjarki maGnússon
blaðamaður skrifar jonbjarki@dv.is
Við bjóðum upp á að
fólk greiði einung-
is vexti af lánunum í
allt að eitt ár í senn. Á
meðan myntin er dýr
borgar sig að borga
sem minnst.“
skuldurum bjargað björgvin g.
sigurðsson hefur sagt að komið verði til
móts við skuldara en þó er ekki ljóst með
hvaða hætti og að hve miklu marki.
Hærri greiðslur Þeir sem tóku
myntkörfulán fyrir ári borga
nærri því tvöfalt meira af íbúð
sinni núna en fyrir ári síðan.