Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1902, Síða 23

17
Yfirlit
yíir skýrslurnar um virðingarverð húseigna 1900,
með hliðsión af fyrri árum,
Sk/rslan nær yfir kaupstaðarhús og önnur hús, sem ekki fylgja jörðu, sem metin er
til dvvrleika í jarSamatinu. Undanþegin eru þó hús, sem ekki eru virt á fullar 500 kr., og
þeirra er víðast ógetið. Ennfremur falla burtu skólar og kirkjur, nema í Reykjavík, og MöSru-
vallaskólinn. Allar opinberar byggingar ern undanþegnar skattinum, en eru þó taldar með
í virðingarveröi húseigna á landinu.
1. T a 1 a h ú s e i g n a er það fyrsta sem fyrir manni verður í skýrslunum. Húseign
eru þau hús, sem notuS eru meS sama íbúðarhúsi, með sömu sölubúð, eða stundum með sömu
hvalfangarastöð. Einstöku sinuum eiga tveir menn sömu húseignina og hún kann þá örsjald-
an aS vera talin eins og tvær húseignir. En yfir höfuð má alveg sleppa þeim tilfellum.
Frá því 1879 hefur tala húseigna á Islandi stöðugt vaxið nema árin 1888 og 1889.
Húseignatalan var:
árið 1887 1021 húseignir
— 1888 1003 -
— 1889 999 -
Aðalástæðan var, að norsk síldarhús voru þá víða rifin og flutt burt af landinu; Reykjavík
og Isafjörður höfðu byggst yfir sig; árferðið var hið versta 1887, og lánsmarkaöurinn breytt-
ist 1886 þannig, að á fyrsta veðrjetti varð að borga Yio aptur árlega af höfuðstólnum, og ept-
ir það gátu menn ekki byggt hús í gróðaskyni, og kaup og sala á lnisum varð miklu
erfiðari. — Fám árum síðar voru heilar götur í Reykjavík til sölu, og baukinn og einstakir
menn urSu að taka hús þar fyrir hálfvirði eða minna upp í skuldir. Samt hækkaði virðing-
arverðið þessi ár á öllu ljndinu.
Húseignum hefir fjölgað hjer svo fljótt að furðu gegnir. Það kemur af því hvað
kaupstaðarbúum hefir fjölgað mikið, og fjölgun þeirra kemur aptur af fjölgun landsmanna
hin síðari árin. Frá 1880—90 fækkaði fólkinu á landinu, en kaupstaðirnir strekkuðu samt
töluvert. En frá 1889—99 hefir landsbúum fjölgað um 6800 manns, en þar af hafa 4950
manns bæzt í kaupstaðina, sem höfðu allir samt bæði smáir og stórir um 14,700 íbúa 31. des.
1899. Þessar húseignir voru
1879 ........................ 394 1896 ........................... 1311
1880 ........................ 418 1897 ........................... 1453
1885 .......................... 923 1898 ........................... 1568
1890 .......................... 1088 1899 ........................... 1694
1895 .......................... 1218 1900 ........................... 1756
Hjer er talið 5. hvert ár, í stað 5 ára meðaltals, af því tölurnar fara allt af hækkandi.
Tala húseigna 1879 var tvöfölduð 1883—84, þrefölduð 1893—94, og ferfölduð 1898.
Hún veröur líklega fimmfölduð 1902. Húseignatalan sem var 1879 synist tvöfaldast á hverj-
um fimm árum.
2. Virðingarverð húseigna hefir hækkað á hverju ári frá 1879—1900, eða
stöðugt í 21 ár. Þar var:
1879 ........... 1.665 þús. kr. 1896 5.269 þús. kr.
1880 .......... 1.796 ----- 1897 5.816 — —
1885 ........... 3.476 — — 1898 ...... 6.460 ----
1890 ........... 4.143 ----- 1899 7.213 — —
1895 ........... 4.976 — — 1900 7.643 -----
3