Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1909, Blaðsíða 12

(i
Taíla IV. Mannfjöldi í kaupstöðum og verslunarstöðum 1893, 1901, 1905 og 1907.
K a u p s l a ö i r o g 1893 1901 1905 Mannfjöldi áriö 1907.
Verslunarstaðir. Alls Alls Alls lieimili karlar konur Alls
Austurland: 38. Raufarhöfn 17 25 25 4 12 18 30
39. Þórshöfn •75 66 19 45 43 88
40. Vopnafjörður 89 114 126 35 187 182 369
41. Bakkagerði 82 49 24 56 67 123
42. Seyðisfjörður 534 817 696 215 404 448 852
43. Þórarins- og Hánefsstaðaeyri 242 78 17 38 36 74
44. Nes (í Norðfirði) 75 85 12 43 47 90
45. Eskifjörður 184 229 328 86 159 168 327
46. Búðareyri 44 56 14 27 23 50
47. Búðir í Fáskrúðsfirði 246 252 55 153 164 317
48. Djúpivogur 62 19 27 20 64 67 131
AIIs... 886 1968 1788 501 1188 1263 2451
A öllu landinu... 10352 17060 22629 5008 12459 14239 26698
Við landbúnaðinn voru jafnmargir menn 1901, eins og árið 1801. 31 þús.
manns, sem bættust við á öldinni sem leið, hafa allir gengið aðra vegi með tíman-
um, og farið til sjáfarins, til iðnaðar, verslunar eða annarar vinnu i kaupslöðunum.
l5að hefur verið gangurinn alstaðar annarslaðar, að fækkað liefur þeim höndum,
sem að lándbúnaðinum unnu, en þar hafa vjelarnar komið i staðinn. Hjer eru
þær ekki komnar, svo neinu nemi, svo vinnan i sveitunum verður minni, ef fólkinu
fækkar þar. I stað tóvinnu í höndunum, eru nú komnar tóvinnuvjelar hjer og hvar,
í þá stefnu eina þarf færri höndur á sveitaheimilum. I5að er sjálfsagt slæmt í sjálfu
sjer að fólkinu fœkki í sveitunum, því það heldur jarðeignunum í lágu verði, og
gerir að minna er gert fyrir jörðina. Aðrar skvrslur sj'na þó ekki að minna sje
unnið að jarðabótum nú en áður var. — Aftur eru kostir við það hjer á landi að
þeir, sem verða óþarfir við búskapinn dragist til sjáfar og kaupstaða. — lvaupstað-
irnir eru markaður fyrir sveitavörurnar, og meðan þeir geta tekið við ljölguninni,
og fætt hana og klætt o. s. frv., þá liggja fólksflutningar af landi burtu niðri á með-
an. En það mun öllum hjerlendum mönnum koma saman um, að betra sje að
það fólk, sem hjer er fætt og upp alið, geti verið kyrt í landinu, og haft þar ofan
af fyrir sjer, en að það þuríi að leita annara landa, í því skyni að koma aldrei
aftur þaðan. —
Af kauptúnunum sumuin sem talin liafa verið hjer að framan eru sum svo
lítil, að þeirra er varla getandi. í hagfræðisskýrslum annara landa þá eru vana-
lega dregin einhver takmörk fyrir þvi, hvað er talið þorp, eða kauptún, og hverjir
eru taldir kaupstaðabúar, og hverjir ekki. Sumstaðar er takmarkið 500 manns, og
bæjarfólk lalið það fólk sem býr í þorpum ineð 500 manns eða fleirum, sumstaðar
er takmarkið 1000 manns, og á stöku stað 2000 manns, þótt ekki sje það víða svo
hátt. I sumum löndum er hvert smáþorp talið til bæjanna. Hjer á landi ætti ekki