Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1966, Blaðsíða 47

IÐNÞRÓUN Á ÍSLANDI
og nokkur fyrirtæki önnur, sem geta talizt
til þungaiðnaðar í eiginlegri merkingu
orðsins.
12. íslenzkur léttaiðnaður er tiltölulega sam-
bærilegur við erlendan léttaiðnað að flestu
leyti, enda er framleiðnibilið þar miklu
minna en í þungaiðnaði.
13. ísland er land léttaiðnaðarins, bæði hvað
magn og afköst snertir. Munur íslands og
iðnaðarlandanna í framleiðni stafar mest
af því, að hér vantar að mestu eiginlega
stóriðju í þungaiðnaði.
14. Vinnsluvirðisþróunin var gerólík árabilin
1950—1953 og 1953—1960. Fyrra tímabilið
minnkaði vinnsluvirðið, en seinna tíma-
bilið jókst það verulega.
15. íslenzk vinnsluvirðisaukning var svipuð
og annars staðar í heiminum 1950—1960.
Hér varð hún fyrst og fremst í léttaiðnaði,
en í öðrum löndum í þungaiðnaði.
16. Vinnsluvirðisaukningin hér var fyrst og
fremst í fiskiðnaði, enda hefur yfirleitt
helmingur allrar fjárfestingar í iðnaði fall-
ið í hans hlut.
17. Framleiðni iðnaðar á íslandi árið 1960
var svipuð og hún var í iðnaðarlöndum
heims árið 1938, rúmlega 20 árum áður.
18. Framleiðniaukning í iðnaði varð hér að-
eins helmingur á við það sem varð ann-
ars staðar í heiminum áratuginn 1950—
1960.
19. Vinnsluvirðið varð æ dýrara í fjármagni
hér á landi (nema í fiskiðnaði). Framleiðni
fjármagnsins minnkaði.
20. íslenzk stóriðja hafði töluvert minni vinnu-
framleiðni en erlend stóriðja, en einkum
hafði íslenzk stóriðja miklu minni fram-
leiðni fjármagns en erlend stóriðja.
21. Hinar háu þjóðartekjur íslendinga á hvern
íbúa stafa ekki af mikilli framleiðni í iðn-
aði.
Skýringar og athugasemdir.
Almennar athugasemdir.
í þessari ritgerð er fjallað um iðnþróun á
íslandi síðustu áratugina og sérstaklega á ár-
unum eftir seinni heimsstyrjöldina. Áherzla er
lögð á að rekja framleiðniþróunina og þróun
þeirra þátta, sem hafa áhrif á framleiðni.
Þungamiðja ritgerðarinnar eru hugtökin:
1. Fjármagn og fjárfesting.
2. Vinnuafl.
3. Vinnsluvirði.
4. Framleiðni.
Athuguð eru verðmætin, sem lögð eru í iðn-
aðinn í formi fjármunamyndunar frá ári til árs,
og rakið hvernig þau safnast fyrir sem fjár-
magn í iðnaðinum. I öðru lagi er athugað, hve
rnikil vinna hefur verið lögð í iðnaðarfram-
leiðslu frá ári til árs. í þriðja lagi eru könnuð
þau verðmæti, sem iðnaðurinn skapar með
framleiðslu sinni, þ. e. hve mikið hann eykur
verðmæti þeirra hluta, sem hann meðhöndlar.
í fjórða lagi er athuguð þróun framleiðninnar
á íslandi og hún borin saman við þróun fram-
leiðni annars staðar í heiminum, en framleiðn-
in er einmitt einn bezti mælikvarðinn á þjóð-
hagslegt gildi hverrar atvinnugreinar.
Grundvöllur ritgerðarinnar eru iðnaðar-
skýrslur þær, sem Hagstofa íslands hefur gefið
út fyrir árin 1950, 1953 og 1960. Flestar tafln-
anna í ritgerðinni eru unnar úr iðnaðarskýrsl-
unum og er þeirri úrvinnslu lýst nokkuð í þeim
skýringum, sem hér fara á eftir. Þá hafa skýrsl-
ur um nokkur atriði verið fengnar frá Efna-
hagsstofnuninni og sögulegar upplýsingar
teknar úr árbókum Landsbanka íslands. Þess-
ara heimilda og annarra er getið í heimilda-
skrá ritgerðarinnar.
í ritgerðinni eru kristölluð út nokkur atriði,
sem skipta meginmáli í iðnþróun íslands, og
vantar því mikið á, að ritgerðin gefi heildar-
mynd af þróuninni. Eitt af því fyrsta, sem les-
endur munu væntanlega reka augun í, er, að
45