Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1966, Blaðsíða 41

IÐNÞRÓUN Á ÍSLANDI
vefjariðnaðar (ekki hampiðja og netagerð) er
tollverndaður um 38—58%: Hér er alls staðar
átt við hreina tollvernd (nettó), þar sem tekið
er tillit til tolla af innfluttum hráefnum og
hjálparefnum.
Tiltölulega lítill hluti annarra iðngreina er
verulega tollvemdaður. Innan matvælaiðnaðar
eru það greinarnar kexgerð, sykur- og súkku-
laðigerð og smjörlíkisgerð, innan efnaiðnaðar
eru það málningargerð og sápugerð, innan
steinefnaiðnaðar er það sementsgerð, innan
málmsmíði er það framleiðsla rafmagnsvara,
og loks er skinna- og leðurvörugerð.
Þessar upplýsingar um tollvernd miðast við
ástandið eins og það var 1960—1962. í fljótu
bragði virðast þær gefa til kynna, að tollvernd
íslenzks iðnaðar hafi þá ekki verið eins gífur-
leg og almennt var talið.
Hér hefur ekki verið farið út í að reikna
tollverndina til frádráttar vinnsluvirðinu í við-
komandi iðngreinum, enda gerir Hagstofa
Sameinuðu þjóðanna það ekki í alþjóðatölum
sínum. Utkomur slíks reiknings væm þó fróð-
legar til samanburðar og efalaust mundu ein-
hverjar undirgreinar þá koma út með neikvætt
vinnsluvirði!
í flestum löndum eða tollabandalögum eru
tollar á verulegum hluta innfluttrar iðnaðar-
framleiðslu. Yfirleitt er hrein tollvernd í iðn-
aðarlöndunum þó töluvert lægri en hér gerist.
í þeim tilfellum gerir tollverndin íslenzku
vinnsluvirðistölurnar og þar af leiðandi fram-
leiðnitölurnar of háar í samanburði við tölur
erlendra ríkja. Þegar tafla 9 er skoðuð, verður
því að hafa í huga, að íslenzku framleiðnitöl-
urnar eru ekki algildur mælikvarði á sam-
keppnishæfni viðkomandi iðngreina.
Þá nýtur nokkur hluti íslenzks iðnaðar fjar-
lægðarverndar og á það fyrst og fremst við
um þjónustu- og viðhaldsiðnaðinn. Stærsti lið-
urinn þar er málmsmíði, og prentun er einnig
stór liður. Málmsmíði hér á landi er raunar
að langmestu leyti viðgerðaþjónusta og prent-
unin er staðbundin. í fyrra tilfellinu er það
hár flutningskostnaður til útlanda og til baka
aftur, sem hindrar erlenda samkeppni, og í
síðara tilfellinu er það tungumálaleg fjarlægð,
— sérstakt íslenzkt tungumál, sem hindrar sam-
keppnina.
Með þessum fyrirvörum um venid verður
nú tekin fyrir framleiðni í íslenzkum iðnaði
eins og hún kemur fram í töflu 6. Allar fjár-
upphæðir eru taldar í íslenzkum krónum á
verðgildi ársins 1960 eða í Bandaríkjadollur-
um á verðgildi ársins 1958.
Vinnuframleiðni 19501).
Árið 1950 var vinnuframleiðni í íslenzkum
iðnaði 80.000 krónur eða 2100 dollarar á hvern
heilan starfsmann á ári. Framleiðnin í þunga-
iðnaði var þá töluvert rneiri en í léttaiðnaði,
eða 2300 dollarar á rnóti 2000 dollurum. Staf-
aði sá munur fyrst og fremst af mikilli fram-
leiðni í síldar- og fiskimjölsverksmiðjunum,
eins og sést, þegar fiskiðnaður er tekinn sér.
í honum var framleiðnin 2300 dollarar, en í
öðrum létta- og þungaiðnaði var framleiðnin
nokkuð jöfn, 2100 dollarar í öðrum léttaiðnaði
og 2000 dollarar í öðrum þungaiðnaði.
Af einstökum iðngreinum bar efnaiðnaðinn
langhæst vegna síldar- og fiskimjölsverksmiðj-
anna, og var framleiðnin þar 4100 dollarar,
næstum helmingi meiri en í næstu iðngreinum.
í pappírsiðnaði, lítilli iðngrein, var framleiðn-
in 2300 dollarar. Matvælaiðnaður kom næstur
með 2200 dollara, og er þar innifalinn allur
fiskiðnaður annar en mjöl- og lýsisvinnsla.
Trésmíði var um meðallag með 2100 doll-
ara, málmsmíði rétt neðan við það með 2000
dollara. Nokkru neðar voru vefjariðnaður
með 1900 dollara, steinefnaiðnaður með 1800
dollara og prentun með 1700 dollara. Fata-
iðnaður rak lestina með minnstu framleiðnina,
1500 dollara.
!) Heimildir þessa og næsta hluta 6. kafla eru aðallega töflur og heimild nr. 21 í heimildaskrá.
39