Úr þjóðarbúskapnum - 01.12.1966, Blaðsíða 42

ÚR ÞJÓÐARBÚSKAPNUM
Um þetta leyti var framleiðni á íslandi
nokkru lægri en gerðist í heiminum, en álíka
mikil og í Evrópu og meiri en í ríkjum Efna-
hagsbandalags Evrópu. (Hér er rétt að vekja
athygli á, að stóru iðnaðarlöndin vega lang-
þyngst á metunum, því eitt þeirra getur haft
framleiðslu á við heila heimsálfu). Þegar fram-
leiðnin var 2100 dollarar á íslandi, var hún
2700 dollarar almennt (þ. e. ekki miðað við
fólksfjölda heldur framleiðslu) í heiminum,
2100 dollarar í Evrópu og 1800 dollarar í EBE-
löndunum. I fríverzlunarsvæðisríkjunum var
framleiðnin 2800 dollarar og enn hærri var hún
í Bandaríkjunum og Kanada, 7200 dollarar,
eða gott betur en þreföld á við íslenzka fram-
leiðni. Á sama tíma var framleiðnin í þróunar-
löndunum aðeins 600 dollarar, en af þeim
löndum var hún hæst í Suður-Ameríku, 1200
dollarar.
Hin tiltölulega litla framleiðni í Evrópu og
einkum í EBE-ríkjunum stafaði af því, að
þessi lönd voru árið 1950 ekki búin að jafna
sig eftir stríðið, og sízt þau lönd, þar sem
stríðið var háð síðast, Frakkland, Ítalía og
Vestur-Þýzkaland, aðallönd Efnahagsbanda-
lagsins. Árið 1950 er við upphaf efnahags-
undurs Evrópu, og ísland stóð þá jafnfætis
þeim löndum í framleiðni.
Ef nánar er litið á sundurliðun töflu 9, sést
strax, hve óhagstæða útkomu þungaiðnaður-
inn gefur íslandi, og gildir það raunar um öll
árin. Þetta stafar af því, að þungaiðnaður er
annars eðlis hér á landi en í iðnaðarlöndun-
um. Þungaiðnaður erlendis felst að töluverðu
leyti í risastórum færibandaverksmiðjum, en
hér er hinn svokallaði þungaiðnaður að mestu
leyti fólginn í viðgerðarþjónustu. Nægir í því
sambandi að minna á málmiðnaðinn.
í þungaiðnaði var framleiðnin 2300 dollarar
hér á landi en 2600 dollarar í Evrópu og 8500
dollarar í Bandaríkjunum og Kanada. íslenzki
léttaiðnaðurinn var töluvert samkeppnishæf-
ari og hafði meira að segja meiri framleiðni
en gekk og gerðist í heiminum, eða 2000 doll-
ara á móti 1900 dollurum. Evrópa hafði 1800
dollara og EBE-ríkin ekki nema 1500 dollara.
Vinnuframleiðnin 1953.
Þremur árum síðar höfðu málin snúizt ís-
lendingum verulega í óhag. Þá var framleiðnin
í iðnaðinum í heild 6% minni en hún var 1950.
Hún var komin niður í 75.000 krónur eða 2000
dollara. Lækkunin nam 100—200 dollurum í
flestum iðngreinum. í steinefnaiðnaði hafði
þó orðið 23% aukning í 2300 dollara og í prent-
un 14% aukning í 1900 dollara. Framleiðni í
málmsmíði og trésmíði hafði staðið í stað,
2000 og 2100 dollarar. í efnaiðnaði var lækk-
unin langmest, úr 4100 dollurum í 2900 doll-
ara, og stafaði það, eins og fyrr hefur verið
skýrt frá, af erfiðleikum síldarverksmiðjanna.
Er þetta dæmi um, hve framleiðni fiskiðnað-
arins, sem hefur nálægt 40% af öllu vinnslu-
virði í íslenzkum iðnaði, er breytileg eftir
aflabrögðum.
Árið 1953 var ísland búið að missa sam-
fylgdina í framleiðniþróun iðnaðarins. Iðnað-
arlöndin höfðu riðið landið af sér og þróunar-
löndin voru farin að nálgast það. Suður-Am-
eríka var komin með 1300 dollara framleiðni,
EBE-löndin voru komin upp fyrir ísland í
2300 dollara, Evrópa sem heild var komin í
2500 dollara, og Bandaríkin og Kanada báru
enn af með 8000 dollara framleiðni, fjórfalda
á við ísland.
Vinnuframleiðnin 1960.
Árið 1960 hafði ísland greinilega tekið við
sér aftur og var komið með 94.000 króna fram-
leiðni eða 2500 dollara. Það var um 21% vöxtur
(miðað við: 1950 = 100) á sjö árum, heldur
meiri aukning en almennt í heiminum á þess-
um árum. Hins vegar óx framleiðni iðnaðar-
landanna einnig um 20% á þessu tímabili, svo
því fór fjarri, að bilið milli íslands og iðnaðar-
landanna minnkaði nokkuð.
Meðan ísland hafði þetta ár 2500 dollara
framleiðni, var framleiðni þróunarlandanna
40